SORU SORMA AHLAKI

İlim talebesinin önem arz eden vazifelerinden biri bilmediği ve kapalı kalan hususları sormayı kendisine şiar ve prensip edinmesidir. Nitekim Allah (c.c) bu konuda şöyle buyurmaktadır:


Muhammed Salih Ekinci

sghursi@gmail.com

2022-08-01 09:10:18

İlim talebesinin önem arz eden vazifelerinden biri bilmediği ve kapalı kalan hususları sormayı kendisine şiar ve prensip edinmesidir. Nitekim Allah (c.c) bu konuda şöyle buyurmaktadır: "Eğer bilmiyorsanız zikir(ilim) ehline sorunuz."(Enbiyâ, 21/7)

Kendisine bu ilmi seviyeye ne ile/nasıl ulaştın? Diye sorulan büyük âlim, sahabi Abdullah b. Abbas'ın cevaben verdiği şu sözü meşhurdur: "Akleden bir kalp ve sorgulayıcı bir dille."

Merfu bir hadiste geçtiği üzere Allah Resülü(s.a.v) şöyle buyurmuştur: "Acizliğin/cehaletin şifası sormaktır."(1) Diğer bir hadiste ise, "İlim hazinedir anahtarı ise sormaktır"(2) geçmektedir. Nitekim âlimler, "güzel soru sormak ilmin yarısıdır" demişlerdir. Soru ya soranın bilmediği bir şey nedeniyle ya da bir şeyin yeterince açık olmayan bir yönünün bulunması veya kişiye kapalı görünen bir ibare anlaşılmadığı için sorulur. Bazen de soru, kişide meydana gelen bir şüphe nedeniyle, şüphenin giderilmesi ve problemin çözümü için güveneceği uzman bir ilim ehline ivedilikle sorma durumunda kaldığı için sorulur.

İmam en-Nevevî(r.h), öğrencinin hocasına karşı nasıl davranması gerektiği hususunda şöyle der: "öğrenci, hocasına yersiz soru sormamalı; ancak hocasının bundan rahatsız olmayacağını bilmesi müstesna. Öğrenci, rahatsız edici bir biçimde sorusunda ısrarcı olmamalı. Hocanın boş vaktini ve gönlünün hoş olduğu zamanı soru sormak için ganimet bilmeli. Soru sorarken nazik olmalı ve üslubunu iyi ayarlamalı. Kendisine problemli görünen hususta soru sormaktan çekinmemeli. Bilakis hocasından konuyla ilgili tam bir izah istemeli. Zira soru sormada utangaç olanın ilmi zayıf kalır ve ulema meclisinde eksikliği ortaya çıkar. Şayet hoca, öğrenciye anladın mı? Dese, öğrenci, yalan söylememek ve anlamaktan mahrum kalmamak için maksat hâsıl olmadan evet dememeli ve anlamadım demekten de utanmamalı. Zira onun öğrenmek için göstereceği kararlılık ona hem şimdi ve hem de gelecekte bir takım faydalar sağlayacaktır. Öğrencinin anlamadım demek suretiyle elde edeceği peşin faydalardan bazıları şunlardır; meseleyi öğrenme fırsatını yakalaması, anlamadığı halde anlamış gibi yapmayarak yalan ve nifaka düşmekten kurtulmasının yanı sıra derse ilgi gösterdiğine, anlamaya gayret ettiğine, aklının ve takvasının kemaline ve kendine hâkim olup nifaktan uzak duran bir kişiliğe sahip olduğuna hocanın kanaat getirmesine vesile olur. Bu davranışın gelecekteki faydalarından bazıları ise şunlardır; öğrencide daima doğru sözlü olma anlayışı yerleşir, razı olunacak bir tutum ve ahlak alışkanlık haline gelir. Halil b. Ahmed' in şöyle dediği nakledilir; "cehalet utangaçlık ile kibir arası bir yerdedir. "(3)

Dipnotlar

1-Ebû Davûd (337); İbn Mâce (572).

2-Ebu Nuaym, el-Hilye, 3/192. Bu rivayet zayıf bir senedle nakledilmiştir.

3-Nevevî, el-Mecmu/Mukaddime, 1/68.

 

 

 

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

AFETLER VE KURTULMA YOLLARI

AFETLER VE KURTULMA YOLLARI

A-ZAHİRİ AFAT: -İflas. Müslümanların çoğu iflasla kuşatılmasının sebebi: bilgi azlı

TEŞRİK TEKBİRLERİ

TEŞRİK TEKBİRLERİ

Teşrik tekbirlerinin ve ihlas suresinin Arefe gününde 1000 defa okunmasının bazı hikmetleri:

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-3

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-3

Bediüzzaman’ın Müdellel Ümidi: Bediüzzaman hazretleri, (31 Mart hadisesinden bir müddet son

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-2

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-2

II. HZ. PEYGAMBERDEN GELEN BEŞARETLER Hayatı boyunca ümmetine karşı gösterdiği ilgi, şefkat

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-1

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-1

Gelecekte İslamiyet’in hâkimiyetine işaret eden beşaretler: Kur'an-ı Kerim'in istikbalin hâ

ÖLENLER EŞİT DEĞİLDİRLER

ÖLENLER EŞİT DEĞİLDİRLER

İnsanların ölüme negatif düşüncelerle bakmalarındaki sıkıntılardan biri de şudur ki, onu

CENNET VE CEHENNEM SADECE MANEVİ DEĞİLDİR

CENNET VE CEHENNEM SADECE MANEVİ DEĞİLDİR

Cennet ve Cehennem iki yurttur; birisi sevaba birisi azaba, birincisi muttakilere, ikincisi kâfirle

ACBU’Z ZENEB HADİSİ

ACBU’Z ZENEB HADİSİ

Bir sorunun cevabı; “Müzedeki bir insanın iskeleti 2.000 senedir var olduğu söyleniyor. Halbu

NAMAZDA 17 SIRRI

NAMAZDA 17 SIRRI

İslam Literatüründe “el-Mabud” kelimesi hakiki mabud olan Allah’ın bir vasfıdır. Ebced d

İNSANLARIN AYIBINI GİZLEMEK

İNSANLARIN AYIBINI GİZLEMEK

Kişi kendisine nasıl davranılmasını istiyorsa, başkalarına da öyle davranmalıdır. Bu minva

CEHENNEM NEREDEDİR?

CEHENNEM NEREDEDİR?

Soru: Cehennem Nerededir? Cevap: Cennet ise Kur’an-ı Kerim'de zikredildiği gibi yüksektedir ve

Andolsun ki biz, öğüt alsınlar diye, bu Kur'an'da insanlara her türlü misali verdik.

Zümer, 27

GÜNÜN HADİSİ

"Üç defa kapıyı çalın. İzin verilirse girin; aksi halde dönün."

Riyazü's Salihin, 2/874

TARİHTE BU HAFTA

*Nizamü'l-Mülk'ün Şehadeti(14 Ekim 1092) *II.Kosova Zaferi(17 Ekim 1448) *Gedik Ahmed Paşa'nın Vefatı(18 Ekim 1482)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI