KALENDERHANE CAMİİ

Kalenderhâne Câmii Fâtih zamanında Bizans kilisesinden çevrilen, Şehzâdebaşı civarında Vezneciler semtindeki câmi, fetihten hemen sonra kuşatmadaki hizmet ve gayretleri sebebiyle bizzat sultan tarafından Kalenderî tarikatı dervişlerine


Orhan Dindar

odindar14@gmail.com

2023-11-22 09:51:57

Kalenderhâne Câmii 

Fâtih zamanında Bizans kilisesinden çevrilen, Şehzâdebaşı civarında Vezneciler semtindeki câmi, fetihten hemen sonra kuşatmadaki hizmet ve gayretleri sebebiyle bizzat sultan tarafından Kalenderî tarikatı dervişlerine zâviye olarak tahsis edilmiştir. 18. yüzyılda Dârüssade Ağası (Maktul) Beşir Ağa câminin yanına bir medrese ile içinde de bir hünkâr mahfili inşa ettirmiştir. Cumhuriyet döneminde bakımsız kalan medrese, 1935 yılına doğru tamamen yıktırılıp ortadan kaldırılmış ve yerine bir konservatuvar binası yapılması tasarlanmıştı. Ancak bu proje gerçekleşmemiştir.

Zeyrek Kilise Câmii

 

Haliçten Bozdoğan Kemerine çıkarken Atatürk Bulvarının sağında yer almaktadır. Câmiyi teşkil eden birbirine bitişik üç kilisenin Bizans devrindeki isimleri Evrenin Hâkimi Îsâ Mesîh, Başmelek Mikhail ve Şefkatli Meryem Ana'dır. İstanbul'un Osmanlı dönemine âit ilk eğitim kurumu olmuştur.

İsmi, medresenin müderrislerinden Zeyrek lakaplı Molla Mehmed Efendi'den gelmiştir. Hem mescid-dershâne hem de câmi olarak kullanılmıştır. Molla Zeyrek'in Hacı Bayrâm-ı Velî'nin yanında bulunup ondan ders aldığı ve Zeyrek isminin de kendisine onun tarafından verildiği bilinmektedir. İstanbul'un fet-hine katılan ulemâ arasında yer almıştır. Fethin ardından Fâtih Sultan Mehmed, Medâris-i Semâniyye'yi inşa etmeden önce, eğitimin kesintiye uğramaması için Pantokrator Manastırı'nı medreseye çevirip, kendisine tahsis etmiştir. Molla Zeyrek, Sultan'ın huzurunda Seyyid Şerîf el-Cürcânî'den daha faziletli olduğu iddiasında bulunması üzerine Fâtih, Bursa'dan Hocazâde Muslihuddin Efendi'yi İstanbul'a dâvet ederek onunla münâzara etmesini istemiştir. Pâdişâhın huzurunda bir hafta kadar devam eden münâzarayı devrin âlimleri oturarak, Vezir Mahmud Paşa ayakta durup, çeşitli hizmetler îfâ ederek iştirak etmiştir. Sonunda mecliste hazır bulunanlar ve hakem olarak Molla Hüsrev, Hocazâde'nin görüşlerini tercih ettiler. Padişah, Molla Zeyrek'in ders verdiği medresedeki müderrisliğe Hocazâde'yi getirdi. Molla Zeyrek buna çok üzüldü ve ömrünün geri kalan kısmını Bursa'da talebe yetiştirmekle geçirdi. Bursa'da Pınarbaşı mevkiine defnedildiği, ancak bugün mezarının kayıp olduğu bilinmektedir.

Eski İmâret Câmii

Zeyrek câmiine yakın bir yerde, Haliç'in Marmara'ya açılan tarafına hâkim bir yamaçta bulunan Eski İmâret Câmii (İmâret-i Atîk Câmii), Bizans döne-mindeki bir manastırın câmiye çevrilmiş olan kilisesidir. Bu manastır, Fâtih Külliyesi yapılıncaya kadar imâret, zâviye ve medrese olarak kullanılmış, kilisesi de bu zâviyenin ve medresenin mescidi olmuştur. 1970'li yıllarda câminin içi ve dışı önemli ölçüde tamir edilerek, dış mîmârisi eski orijinal görünümüne kavuşturulmuştur. 

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

MESİH PAŞA

MESİH PAŞA

Rum asıllıdır. Ağabeyi Has Murad Paşa ile İstanbul’un fethi sırasında esir düşmüş ve h

ATİK ALİ PAŞA

ATİK ALİ PAŞA

Aslen Saray Bosna’lıdır. Devşirme olarak Enderun’da yetişti. Hadım lakabıyla da tanınan A

GÜLBAHAR HÂTUN

GÜLBAHAR HÂTUN

Fâtih’in hanımı ve 2. Bayezid’in annesidir. Hayatı hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktad

BEYAZIT CÂMİİ VE KÜLLİYESİ

BEYAZIT CÂMİİ VE KÜLLİYESİ

Beyazıt Câmii, Bizans devrinin en büyük meydanının (forum) bir köşesinde inşa ettirilmişti

SULTAN 2. BAYEZİD (1481-1512)

SULTAN 2. BAYEZİD (1481-1512)

1448’de Dimetoka’da doğdu. Fâtih Sultan Mehmed’in Gülbahar Hâtun’dan doğan büyük oğl

BÜYÜK ÇARŞI

BÜYÜK ÇARŞI

İki bedestenin çevresinde meydana gelen ticaret merkezidir. Halk arasında Kapalı Çarşı olarak

HOCAZÂDE MUSLUHİDDİN

HOCAZÂDE MUSLUHİDDİN

Babası Bursa tüccarlarından olup, o devirde ticaretle uğraşanlar “hoca” unvanıyla anıldı

HIZIR BEY

HIZIR BEY

İstanbul’un ilk kadısıdır. Eskişehir-Sivrihisar’da doğdu. Sivrihisar’da bir medresede m

MUSLİHUDDİN MUSTAFA (ŞEYH VEFÂ-Ö. 1491)

MUSLİHUDDİN MUSTAFA (ŞEYH VEFÂ-Ö. 1491)

Zeyniyye tarikatının Vefâiyye kolunun kurucusudur. Vefâ lakabını annesinin adı olan Vefâ'd

MOLLA GÜRANİ VE MOLLA HÜSREV

MOLLA GÜRANİ VE MOLLA HÜSREV

Molla Gürânî: Irak’ın kuzeyinde Şehrizor’da (Kerkük) doğduğu kaydedilmekle beraber kend

RUM MEHMED PAŞA (Ö. 1474 )

RUM MEHMED PAŞA (Ö. 1474 )

İstanbul’un fethinde esir düşen Rumlar’dan olup, saray hizmetine alınmıştır. Enderun Mekt

Elbette onların etleri ve kanları Allah'a ulaşmayacaktır. Ancak O'na sizin takvanız erecektir. Onları bu şekilde sizin buyruğunuza verdi ki, size yolunu gösterdiğinden dolayı, Allah'ı tekbir ile yüceltesiniz.

Hac:37

GÜNÜN HADİSİ

"Allah katında, duadan daha kıymetli bir ibadet yoktur."

Tirmizî

TARİHTE BU HAFTA

*Prut Barış Antlaşması (Osmanlı-Rusya) 22 Temmuz 1711 *İkinci Meşrutiyet'in ilanı 23 Temmuz 1908

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI