KALENDERHANE CAMİİ

Kalenderhâne Câmii Fâtih zamanında Bizans kilisesinden çevrilen, Şehzâdebaşı civarında Vezneciler semtindeki câmi, fetihten hemen sonra kuşatmadaki hizmet ve gayretleri sebebiyle bizzat sultan tarafından Kalenderî tarikatı dervişlerine


Orhan Dindar

odindar14@gmail.com

2023-11-22 09:51:57

Kalenderhâne Câmii 

Fâtih zamanında Bizans kilisesinden çevrilen, Şehzâdebaşı civarında Vezneciler semtindeki câmi, fetihten hemen sonra kuşatmadaki hizmet ve gayretleri sebebiyle bizzat sultan tarafından Kalenderî tarikatı dervişlerine zâviye olarak tahsis edilmiştir. 18. yüzyılda Dârüssade Ağası (Maktul) Beşir Ağa câminin yanına bir medrese ile içinde de bir hünkâr mahfili inşa ettirmiştir. Cumhuriyet döneminde bakımsız kalan medrese, 1935 yılına doğru tamamen yıktırılıp ortadan kaldırılmış ve yerine bir konservatuvar binası yapılması tasarlanmıştı. Ancak bu proje gerçekleşmemiştir.

Zeyrek Kilise Câmii

 

Haliçten Bozdoğan Kemerine çıkarken Atatürk Bulvarının sağında yer almaktadır. Câmiyi teşkil eden birbirine bitişik üç kilisenin Bizans devrindeki isimleri Evrenin Hâkimi Îsâ Mesîh, Başmelek Mikhail ve Şefkatli Meryem Ana'dır. İstanbul'un Osmanlı dönemine âit ilk eğitim kurumu olmuştur.

İsmi, medresenin müderrislerinden Zeyrek lakaplı Molla Mehmed Efendi'den gelmiştir. Hem mescid-dershâne hem de câmi olarak kullanılmıştır. Molla Zeyrek'in Hacı Bayrâm-ı Velî'nin yanında bulunup ondan ders aldığı ve Zeyrek isminin de kendisine onun tarafından verildiği bilinmektedir. İstanbul'un fet-hine katılan ulemâ arasında yer almıştır. Fethin ardından Fâtih Sultan Mehmed, Medâris-i Semâniyye'yi inşa etmeden önce, eğitimin kesintiye uğramaması için Pantokrator Manastırı'nı medreseye çevirip, kendisine tahsis etmiştir. Molla Zeyrek, Sultan'ın huzurunda Seyyid Şerîf el-Cürcânî'den daha faziletli olduğu iddiasında bulunması üzerine Fâtih, Bursa'dan Hocazâde Muslihuddin Efendi'yi İstanbul'a dâvet ederek onunla münâzara etmesini istemiştir. Pâdişâhın huzurunda bir hafta kadar devam eden münâzarayı devrin âlimleri oturarak, Vezir Mahmud Paşa ayakta durup, çeşitli hizmetler îfâ ederek iştirak etmiştir. Sonunda mecliste hazır bulunanlar ve hakem olarak Molla Hüsrev, Hocazâde'nin görüşlerini tercih ettiler. Padişah, Molla Zeyrek'in ders verdiği medresedeki müderrisliğe Hocazâde'yi getirdi. Molla Zeyrek buna çok üzüldü ve ömrünün geri kalan kısmını Bursa'da talebe yetiştirmekle geçirdi. Bursa'da Pınarbaşı mevkiine defnedildiği, ancak bugün mezarının kayıp olduğu bilinmektedir.

Eski İmâret Câmii

Zeyrek câmiine yakın bir yerde, Haliç'in Marmara'ya açılan tarafına hâkim bir yamaçta bulunan Eski İmâret Câmii (İmâret-i Atîk Câmii), Bizans döne-mindeki bir manastırın câmiye çevrilmiş olan kilisesidir. Bu manastır, Fâtih Külliyesi yapılıncaya kadar imâret, zâviye ve medrese olarak kullanılmış, kilisesi de bu zâviyenin ve medresenin mescidi olmuştur. 1970'li yıllarda câminin içi ve dışı önemli ölçüde tamir edilerek, dış mîmârisi eski orijinal görünümüne kavuşturulmuştur. 

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

FENÂRİ İSA CÂMİİ

FENÂRİ İSA CÂMİİ

Fenâri İsa Câmii: 2. Bayezid döneminde şehirdeki terkedilmiş Bizans kiliselerinin şenlendiril

ATİK MUSTAFA PAŞA CÂMİİ

ATİK MUSTAFA PAŞA CÂMİİ

Ayvansaray semtindeki bu câmi Koca Mustafa Paşa tarafından câmiye çevrilmiş bir Bizans kilises

KOCA MUSTAFA PAŞA

KOCA MUSTAFA PAŞA

Enderun’da yetişmiş olup 2. Bayezid’in Şehzâdelik yıllarında onun hizmetine girmiştir. 2.

MESİH PAŞA

MESİH PAŞA

Rum asıllıdır. Ağabeyi Has Murad Paşa ile İstanbul’un fethi sırasında esir düşmüş ve h

ATİK ALİ PAŞA

ATİK ALİ PAŞA

Aslen Saray Bosna’lıdır. Devşirme olarak Enderun’da yetişti. Hadım lakabıyla da tanınan A

GÜLBAHAR HÂTUN

GÜLBAHAR HÂTUN

Fâtih’in hanımı ve 2. Bayezid’in annesidir. Hayatı hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktad

BEYAZIT CÂMİİ VE KÜLLİYESİ

BEYAZIT CÂMİİ VE KÜLLİYESİ

Beyazıt Câmii, Bizans devrinin en büyük meydanının (forum) bir köşesinde inşa ettirilmişti

SULTAN 2. BAYEZİD (1481-1512)

SULTAN 2. BAYEZİD (1481-1512)

1448’de Dimetoka’da doğdu. Fâtih Sultan Mehmed’in Gülbahar Hâtun’dan doğan büyük oğl

BÜYÜK ÇARŞI

BÜYÜK ÇARŞI

İki bedestenin çevresinde meydana gelen ticaret merkezidir. Halk arasında Kapalı Çarşı olarak

HOCAZÂDE MUSLUHİDDİN

HOCAZÂDE MUSLUHİDDİN

Babası Bursa tüccarlarından olup, o devirde ticaretle uğraşanlar “hoca” unvanıyla anıldı

HIZIR BEY

HIZIR BEY

İstanbul’un ilk kadısıdır. Eskişehir-Sivrihisar’da doğdu. Sivrihisar’da bir medresede m

"Allah gözlerin hain bakışını ve kalplerin gizlediğini bilir."

Mü'min, 19

GÜNÜN HADİSİ

"Kim alim geçinmek, sefihlerle münazara yapmak ve halkın dikkatlerini kendine çekmek gibi maksadlarla ilim öğrenirse Allah o kimseyi cehenneme atar."

Tirmizi, İlm 6, (2666)

TARİHTE BU HAFTA

*Fazıl Mustafa Paşa'nın Belgrad'ı Fethi(9 Ekim 1960) *HAZRETİ HÜSEYİN (r.a.) Şehid Edildi-Kerbela Vak'ası(10 Ekim 680) *Ömer Nasuhi Bilmen Vefat Etti(12 Ekim 1971) *Ankara Başkent Oldu(13 Ekim 1923)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI