Toplum içerisinde âdâb-ı muâşeret dediğimiz; nezâket, saygı ve görgü kuralları, dünya var olduğu müddetçe önemli olmuştur. Zira insanlarla güzel bir iletişimde olmanın birinci kuralı saygılı olmaktır.

Saygı yalnızca küçükten büyüğe gösterilmesi gereken bir davranış değildir, büyüklerin de küçüklere –muhatabın durumuna göre– şefkatle yaklaşarak saygılı olması toplum açısından çok mühimdir.

Küçüklerin büyüğünün elini öpmesi, yanında bacak bacak üstüne atmaması, ayağını uzatmaması, sözünü kesmemesi, kendisinden yaşça büyük birisine "Abi, abla, amca, teyze..." diyerek hitap etmesi... Özellikle bizim yaşadığımız coğrafyada hep önemle karşılanmıştır.

Fakat bunlardan özellikle hitap şekli, hakiki mânâda saygının göstergesi değildir. Mesela "Amca" "Abi" ya da "Teyze" veya "Abla" diye hitap edilen birisine, konuşma tarzı ve davranışla saygısızlık yapılıyorsa, o hitap şeklinin hiçbir kıymeti kalmamaktadır.

Ayrıca saygı yalnızca küçüğün büyüğe, büyüğün de küçüğe göstereceği bir davranış değildir, aynı zamanda akran olan kişilerin de birbirlerine saygıda kusur etmemesi –özellikle arkadaşlık ilişkilerinin uzun soluklu olması açısından– çok mühimdir.

Şimdi insanlara saygılı davranmakla alâkalı birkaç hadîs-i şerife bakalım:

***

Rasûlullah (s.a.s) buyurdular ki:

"Küçüklerimize merhamet, büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir."

Bir rivâyette şu ziyâde gelmiştir: "...Ma'rufu emretmeyen, münkerden nehyetmeyen (de bizden değildir)."[Tirmizî, Birr: 15, (1920); İbnu Deybe, 9/384.]

"Ak saçlı ihtiyar Müslümana, ezberlediği Kur'ân'ın mânâsı ile amel ederek lafzında da taşkınlık etmeksizin ve okuduğunu unutmaksızın Kur'ân hâmiline ikram etmek ve bir de hak ve adaletle hükmeden âdil sultana ikram etmek, şüphesiz Allah Teâlâ'nın taziminden sayılmaktadır."

[Ebû Dâvûd, Sünen, h.n. 4843/4822; Buhârî, el-Edebü'l-Müfred, h.n. 357.]

Not: Bu yazı, yazarımız Nurgül hanımın "Hanımlara Özel Hadisler" adlı yeni eserinden alınmıştır. Esere ulaşmak için:

https://www.kitapyurdu.com/kitap/hanimlara-ozel-hadisler/641585.html&manufacturer_id=57188