*Uhud savaşında müslümanların başına gelen bazı musibetlerden sonra Rasulullah (s.a.v) Medine'ye dönünce, Ashabtan, bazıları: "Allah bize zaferi vadettiği halde, başımıza bu musibet nerden geldi?" dediler. Bunun üzerine Yüce Allah:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوَاْ إِن تُطِيعُواْ الَّذِينَ كَفَرُواْ

يَرُدُّوكُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ فَتَنقَلِبُواْ خَاسِرِينَ

ile başlıyan âyeti, "Sizden Uhud'da savaşanlardan bazıları yani okçular dünyayı istiyorlardı" bölümüne kadar indirdi.

*149. ayet: "Ey iman edenler! Kâfir ve münafıkların size söylediklerini tutarsanız, sizi küfre döndürürler de hüsrana uğrarsınız. İmanı küfürle değiştirmenizden daha büyük bir hüsran yoktur." İbn Abbas (r.a.) şöyle der: Kâfirlerden maksat münafıklardır. Onlar, mü'minler Uhud'dan döndüklerinde: "Muhammed peygamber olsaydı, başına bu musibet gelmezdi. Artık kardeşlerinize dönünüz" dediler.

يَرُدُّوكُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ

"Sizi, Ökçelerinizin üzerinde geriye döndürürler.." Yani imandan küfre döndürürler. Bu, daha önce de geçtiği gibi istiaredir.

*Hadiste şöyle buyurulmuştur: "Bir aylık mesafeden düşmanın kalbine korku salma hususiyeti verilerek bana yardım edildi.(Buhârî, Teyemmüm 1, Salat 56; Nesai, Gusl, 26)

*Ayet: 151; 

وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِينَ

"Zâlimlerin varacağı yer ne kötüdür." Bu cümlede, وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ denilerek zamir yerine açık ismin getirilmesi sertlik ifade eder ve onların bir şeyi, konulması gereken yerden başka bir yere koydukları için yani Allah'a şirk koştukları için zâlim olduklarını gösterir. Burada, kötülenen şey hazfedilmiştir. Takdiri şöyledir: "O zâlimlerin barınağı olan cehennem ne kötüdür." Ebussuûd böyle ifade eder.

*Ayet: 152: 

وَاللّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ

"Mü'minlere karşı lütufkardır." Burada kelimesinin nekre gelmesi, lütfun büyüklüğünü gösterir.

*Ayet: 154 

ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاس

"Bu şiddetli üzüntüden sonra sükûnet bulup yatışasınız ve düşmanlarınızdan emin olasınız diye Allah size hafif bir uyku verdi."

Bu da Allah'ın onlara başka bir ihsanıdır. Çünkü korkan kimse uyuyamaz. Buhârî'nin Enes'ten rivayetine göre Ebu Talha şöyle demiştir: "Uhud günü biz mevzilerimizde iken bizi uyku bastırdı." Ebu Talha şöyle devam eder: "Kılıcım elimden düşüyor, onu alıyordum. Tekrar düşüyor, tekrar alıyordum"(Buhârî, Tefsiru'l-Kur'an, 3/11; Tirmizî, K. Tefsiri'l-Kur'an, h.n: 3008) 

يَغْشَى طَآئِفَةً

مِّنكُمْ وَطَآئِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ

Bundan sonra Yüce Allah bu emniyetin umumi olmayıp sadece ihlaslılar için olduğunu; münafıkların korku ve dehşet içinde kaldıklarını açıklıyarak şöyle buyurur: "Uyuklama hali sizden bir grubu, yani ihlâslı mü'minleri kaplıyordu. Başka bir grup, yani münafıklar kendi canlarının kaygısına düştüler." Bu durum onları hezimete sürükledi.

İbn Kesir şöyle der: "Münafıklar, müşriklerin o anda galip geldiğini görünce, artık işin bittiğine, İslam'ın ve müslümanların yok olduğuna inandılar. İşte, şek ve şüphe ehlinin durumu budur, korkunç bir durum meydana çıktığında böyle âdi düşüncelere kapılırlar." (Muhtasar-ı İbn Kesir, 1/330)

Zübeyr(r.a) şöyle der: "O gün bizim üzerimize uyku indirildi. Beni uyku bastırmışken Muattip b. Kuşeyyir'in şöyle dediğini işitiyordum: "Eğer elimizden bir şey gelseydi, biz burada öldürülmezdik."

 *Uhud savaşında sebat edenlerden birisi de, Enes b. Malik'in amcası cesur aslan, Enes b. Nadr'dır. Müslümanlar hezimete uğrayıp da, münafıklar, Muhammed (s.a.v)'in öldürüldüğünü yayınca o şöyle dedi: "Ey Allah'ım! Ben bu müslümanlarm yaptıklarından dolayı senden özür diliyor ve müşriklerin yaptıklarından uzak olduğumu sana arzediyorum" Sonra kılıcı ile ileri atıldı. Biraz sonra önüne Sa'd bin Muaz çıktı. Ona: "Nereye ey Sa'd? Vallahi Uhud'un ötesinden cennet kokusunu alıyorum" dedi ve savaşa devam etti. Az sonra şehit oldu. Müşrikler, onun azalarını keserek parçaladılar. Kızkardeşinden başka hiç kimse onu tanıyamadı. Kardeşi onu parmaklarından tanıdı. Vücudunda sanki seksen küsur kılıç, mızrak ve ok yarası görüldü.

*İbn Kesir, İbn Mes'ud'un şöyle dediğini rivayet eder: "Uhud gününde kadınlar müslümanlarm arkalarında olup, müşriklerin yaralılarını öldürüyorlardı. O gün, bizden dünya hayatını isteyen hiçbir kimse yoktur diye yemin etseydim, doğru söylediğimi sanırdım. Nihayet Allah: "Sizden, dünyayı isteyeniniz de vardı; âhireti isteyeniniz de vardı, âyetini indirdi. Rasulullah (s.a.v.), Ashabı muhalefet edip de kendilerine verilen emri yerine getirmeyince, dokuz kişilik bir grup içinde yalnız kaldı. Onuncu şahıs kendisi idi. Müşrikler onu yaralayıp kanını akıtınca şöyle buyurdu: "Onları bizden uzaklaştıran adama Allah merhamet etsin." Sürekli olarak bu sözü söyledi. Nihayet onların da yedisi şehit edildi. Bir de baktılar ki Hamza'nm karnı yarılmış; Hint onun ciğerlerini almış, ağzında çiğniyor, fakat yiyemiyor. Rasulullah (s.a.v.) buna çok üzüldü ve onun üzerine yetmiş namaz kıldı."

-devam edecek-