Aziz okuyucu! 

Bitirmeden, konunun ehemmiyeti gereği, burada birkaç değerlendirmede bulunacağız:

1. Hz. Muaviye masum olmadığı için, diğer sahabiler gibi, ondan da hata sâdır olabilir.

2. Hz. Muaviye ile Hz. Ali arasındaki muharebeler ve ihtilaflarda Hz. Ali'ye isabetli içtihadı için iki sevap, Hz. Muaviye'ye de hatalı içtihadı için bir sevap vardır.

3. Hz. Muaviye hakkındaki eleştirilerinde sayın İhsan Süreyya hoca'nın hatalı olduğu kanaatindeyiz.

4. Hz. Muaviye'ye karşı yapılan bu eleştiriler, Hz. Ali'yi aşırı derecede sevmekten doğmuştur. Peygamberimiz (s.a.v), Hz. Ali'ye: "Sen'de, Hz. İsa gibi iki kısım insan helake gider. Birisi ifrad-ı muhabbet, diğeri ifrad-ı adavet iledir." buyurmuştur.(1)

İmam-ı Rabbanî şöyle diyor: "Ru'yeti (Allah'ı görme şerefini), Resulullah'ın (s.a.v) şefaatini inkar eden, sohbetin (Sahabi olmanın dokuz faziletini ve ashabın üstünlüğünü anlamayan, Resulu Ekrem'in aile efradına ve Hz. Fatıma evladını layıkı vech ile sevebilmekten mahrum, Ehl-i Sünnetin nail olduğu sayısız hayırdan uzak kalan ve böylece; ehl-i sünnetin yolundan çıkan, onları reddeden, aralarında ayrılan, sapan ve saptıran kimselere ne kadar yazık."(2)

5. Sahabiler kendi aralarında birbirlerini sabb (düşmanlık), birbirlerini tenkid ederlerse, bizim onları tenkid etmeye ve onlara düşmanlık etmeye hakkımız yoktur.(3)

6. Kendisinden derecelerle yüksek sahabileri tenkid edenlerin meselesi, Hasan b. Hani'nin şu şiirinde söylediği mesel gibidir:

يا ناطح الجبل العالى لكلمه * اشفق علىالرأس لا تشفق على الجبلى

"Ey yüksek dağı yaralamak için başını dağa vuran! Başından kork, korkma dağdan."(4)

7-İmam Ebu Hanife, ilk defa «el-Fıkh'ul Ekber» i ve diğer mezhebi fırkalar karşısında ehl-i sünnetin akaidini tesbit etmiş bir bilgindir.(5) Sahabe-i kiram hakkında "Biz sahabeleri ancak iyilikle yadederiz" demiştir. Bunun başka şekli yoktur.

Dipnotlar

1- Bediuzzaman, Mektubat. Sh. 88

2- Hayreddin Karaman, İmam-ı Rabbani ve İslam Tasavvufu: Sh.163

3- İbn-i Abidin: C.1, Sh. 55

4- İbni Abidin: C. 1, Sh. 55

5- Mevdudi, Hilafet ve Saltanat: Sh. 321