BİR İRFAN OLUĞU; ARVAS SEYYİDLERİ-2
.2.1.3. Arvasîlerin Ağrı’ya Gelişi Bayazıt Sancağının vilayet merkezi olduğu dönemde Ahmed-i Hânî sonrası ilmiye sınıfında meydana gelen boşluk hemen doldurulamamıştır. Bu nedenle yakın vilayetlerd
1.2.1.3. Arvasîlerin Ağrı'ya Gelişi
Bayazıt Sancağının vilayet merkezi olduğu dönemde Ahmed-i Hânî sonrası ilmiye sınıfında meydana gelen boşluk hemen doldurulamamıştır. Bu nedenle yakın vilayetlerde Arapça ve İslamî ilimlere vâkıf bir alim ve müderris şahsiyet
aranmıştır. Nihayet Van vilayetinde yaşayan pek çok alimin yetiştiği Arvas Medresesinden bir alim istenmesine karar verilmiştir. Bu amaçla medresenin baş müderrisi ve postnişini olan Seyyid Abdullah Arvasî'den bir müderris talep edilmiştir.
Seyyid Abdullah da büyük oğlu Seyyid Abdurrahim Arvasî'yi bu iş için Bayazıt Sancağına göndermiştir. Böylece Arvasî ailesinin Ağrı'ya ilk gelişleri Seyyid Abdürrahim Arvasî ile on sekizinci asrın ikinci yarısında gerçekleşmiştir.
Bayazıt Sancağına yerleşen Seyyid Abdürrahim Arvasî, bir taraftan açtığı medrese ile halkla içiçe olurken, diğer taraftan İshak Paşa Sarayında danışmanlık ve resmi yazışmalar yoluyla devlet ricaline yakın bir mevkide görev yapmıştır. Onun vefatından sonra görevini oğlu Seyyid İbrahim Arvasî üstlenmiştir. Onun da vefatıyla oğlu Seyyid Abdülaziz Arvasî bu görevleri yürütmüştür.
Yirminci asrın ilk çeyreğinde bu defa Seyyid Abdullah Arvasî'nin ikinci oğlu Seyyid Abdurrahman Kutub Arvasî'nin soyundan gelen Seyyid Mustafa Arvasî (v. 1959) ile kardeşleri Seyyid Salih Arvasî (v. 1988) ve Seyyid Cami Arvasî, Van'ın Erciş ilçesinden Ağrının Taşlıçay ilçesine gelip yerleşmişlerdir.
Seyyid Mustafa Arvasî'nin Taşlıçay'da başlattığı tasavvufî faaliyetler oğulları Seyyid Muhyeddin (v. 1940), Seyyid Seyfeddin (v. 2002), Seyyid Şahabeddin (v. 2010), Seyyid Alaaddin (v. 2015) ve Seyyid Sulhaddin tarafından devam ettirilmiştir. Özellikle Seyyid Şahabeddin ve Seyyid Alaaddin Arvasî onun yolunu Ağrı'da devam ettiren iki oğludur.
Seyyid Mustafa Arvasî'nin kardeşi Seyyid Salih'in soyu çocukları Seyyid Halife Yusuf, Seyyid İsmail, Seyyid Cesim, Seyyid Muhammed Şerif, Seyyid Abdurahman, Seyyid Muhammed Hanifi, Seyyid Muhammed Reşîd Arvasî ile devam etmiştir. Seyyid Halife Yusuf, Seyyid Abdurrahman ve Seyyid
İsmail onun ilim ve tasavvuf mirasını sürdüren çocuklarıdır.
Böylece Seyyid Abdullah Arvasî'nin her iki oğlunun soyundan gelen Arvasîler, farklı dönemlerde de olsa Ağrı'da ilmî ve tasavvufî faaliyetlerde bulunma fırsatını yakalamışlardır.
1.2.1.4. Arvâsî Ailesinin Tasavvufî Kimliği
Arvasî ailesinin tasavvufî kimliklerine baktığımızda iki büyük tarikata mensup oldukları görülür. Bunlar Kadiriyye ve Nakşibendiyye tarikatlarıdır. Miladi on ikinci yüzyılın ikinci yarısından itibaren Kadiriyye tarikatıyla başlayan tasavvufî faaliyetleri, Nakşibendî-Hâlidîliğin Irak'ta ortaya çıktığı on
dokuzuncu asrın ilk çeyreğine kadar devam etmiştir. Bu tarihten sonra aile mensupları Kadirîlikten tamamen kopmamakla beraber, uygulamada Nakşibendiyye tarikatını neşretmeye ve bu tarikata mensup şeyhler olarak tanınmaya başlamışlardır.
On ikinci yüzyılın ikinci yarısında tasavvufî eğitimlerini Bağdat'ta yeğenleri olan Kadirî ailesinden alarak tarikat hırkası giymişlerdir. Hacı Kâsım Bağdâdî, Şeyh Abdülkadir Geylanî'nin oğlu Şeyh Abdürrezzak Geylanî'nin aynı isimli to
runundan Kadirî hırkası giymiştir. Çocukları da ilim ve tarikat icazetlerini kendisinden almışlardır. Hacı Kâsım Bağdâdî'den Şeyh Abdülkadir Geylanî'ye kadar uzanan tarikat silsilesinde ise şu zevât yer almaktadır:
1. Şeyh Abdülkadir Geylanî
2. Seyyid Abdürrezzak Bağdadî
3. Seyyid Nasr b. Seyyid Abdürrezzak
4. Seyyid Ali b. Seyyid Nasr
5. Seyyid Mahmud b. Seyyid Ali
6. Seyyid Abdürrezzak b. Seyyid Mahmud
7. Hacı Kâsım Bağdâdî b. Seyyid İzzeddin Abdullah
Hacı Kâsım Bağdâdî, erkek çocuklarının hepsine medrese eğitimiyle beraber tasavvufî eğitim de vermiştir. Böylece her biri ilim ve tasavvuf alanlarında zülcenaheyn şahsiyetler olarak Anadolu'da yaşadıkları bölgelerde hizmet etmişlerdir. Çocukları içinde özellikle Seyyid Muhammed Kutub Arvasî'nin aileyi Anadolu'da en geniş anlamda temsil eden şahsiyet olduğu söylenebilir. Zira Kadirîlik onun soyundan gelen kişilerle on dördüncü asrın ilk yarısından on dokuzuncu asrın ilk yarısına kadar devam etmiştir. Bu anlamda Van'ın
Müküs (Bahçesaray) ilçesindeki Arvas Medresesi'nde sadece Kadirî kimliğini temsil eden son Arvasî mensubu Seyyid Fehim Arvasî'nin babası Seyyid Abdülhamid olmuştur. Hizan bölgesinde Kadirî kimliğini son temsil eden kişi Seyyid Lütfullah Arvasî olmuştur. Yine Bayazıt Sancağında yaşayan
Arvasîlerden Kadirî şeyhi olarak anılan son mutasavvıf Seyyid Abdülaziz Arvasî'dir (v. 1297/1880). Seyyid Abdülaziz Arvasî'den sonra ailenin tasavvufî kimliğini sürdüren Seyyid Mehmed Emin Arvasî'nin (v. 1332/1914) Nakşibendî-Hâlidî şeyhi olarak irşad faaliyetlerini yürüttüğü bilinmektedir. Seyyid Mehmed Emin Arvasî'yi Nakşibendî-Hâlidîliğe sevkeden amillerin başında Arvas Medresesi'nde posta oturan Seyyid Fehim Arvasî ile Hizan'da irşad faaliyetleri yürüten Sibğatulah Arvasî'nin Seyyid Taha Hakkarî'nin (v. 1269/1853) yanında seyr ü süluklarını tamamlayarak Nakşibendî-Hâlidî koluna intisap etmeleri gelmektedir.(1)
1.2.1.5. Arvasî Ailesinin Kadirîlikten Nakşibendî-Hâlidîliğe
İntikali
On dokuzuncu asrın ilk yarısında Seyyid Sibğatullah Arvasî ve Seyyid Fehim Arvasî Seyyid Taha'ya intisap ederek tasavvufî kimliklerini Nakşibendiyye tarikatı içinde devam ettirmeye başlamışlardır. Şah-ı Nakşibend'e kadar Arvasîlerin Nakşî silsilelerinde şu zevat yer almaktadır:
1. Muhammed Bahaeddin Nakşibend el-Buharî (v. 791/
1389)
2. Alaeddin Attar (v. 802/1399)
3. Yakup Çerhî (v. 847/1443)
4. Ubeydullah Ahrar (v. 895/1490)
5. Muhammed Zahid (v. 922/1516)
6. Derviş Muhammed (v. 970/1562)
7. Muhammed Hâcegî İmkenegî (v. 1008/1599)
8. Muhammed Baki Billah (v. 1014/1605)
9. Ahmed Sirhindî (v. 1034/1624)
10. Muhammed Ma'sûm Sirhindî (v. 1098/1686)
11. Seyfeddin Sirhindî (v. 1100/1689)
12. Nur Muhammed Bedevânî (v. 1135/1723)
13. Habîbullah Mazhar Can-ı Cânân (v. 1195/1780)
14. Şah Abdullah Dihlevî (v. 1240/1824)
15. Mevlânâ Hâlid-i Zülcenaheyn (v. 1242/1827)41
16. Seyyid Abdullah Şemdînî (v. 1235/1819)
17. Seyyid Taha Hakkarî (v. 1269/1853)
18. Seyyid Fehim Arvasî (v. 1313/1895)- Seyyid Sibğatullah Arvasî (v. 1287/1870)
Arvasî ailesinin asırlarca taşıdıkları Kadirî kimliğinden sonra Nakşibendî-Hâlidî şeyhleri olarak bölgede tanınmasında başat rol oynayan kişi, Mevlânâ Hâlid el-Bağdadî'nin halifesi Seyyid Taha Hakkarî'dir. Kendisi de Mevlânâ
Hâlid'in halifesi olan amcası Seyyid Abdullah Şemdînî'nin (v. 1235/1819) vefatından sonra, Anadolu, İran ve Irak'ın kuzeyinde etkili olmuş ve saygın bir yer edinmiştir. Özellikle Hakkâri, Van, İmadiye ve Urmiye şehirlerinde kendisine bağlı binlerce müride sahip olmuştur.
Dipnotlar
(1) M. Şefik Korkusuz, Nehri'den Hazne'ye Meşayihi Nakşibendi, Kilim Matbaacılık, İstanbul 2010, s. 36, 45. 92
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
KIYAMET ALAMETLERİ TEMBELLİĞİMİZE MAZARET OLAMAZ-1
Müslümanların halk tabakası arasında(avam) çokça yayılmış bir görüş var. Onlar Rasulull
MAKBUL ŞAHSİYETLERİN AYKIRI GİBİ GÖRÜNEN SÖZLERİNE DAİR
Yaşadığı zamanın Taftazanisi ve Seyyid Şerifi olarak bilinen ve Osmanlı-Rus savaşında şehi
AFETLER VE KURTULMA YOLLARI
A-ZAHİRİ AFAT: -İflas. Müslümanların çoğu iflasla kuşatılmasının sebebi: bilgi azlı
TEŞRİK TEKBİRLERİ
Teşrik tekbirlerinin ve ihlas suresinin Arefe gününde 1000 defa okunmasının bazı hikmetleri:
İSTİKBAL İSLAM’INDIR-3
Bediüzzaman’ın Müdellel Ümidi: Bediüzzaman hazretleri, (31 Mart hadisesinden bir müddet son
İSTİKBAL İSLAM’INDIR-2
II. HZ. PEYGAMBERDEN GELEN BEŞARETLER Hayatı boyunca ümmetine karşı gösterdiği ilgi, şefkat
İSTİKBAL İSLAM’INDIR-1
Gelecekte İslamiyet’in hâkimiyetine işaret eden beşaretler: Kur'an-ı Kerim'in istikbalin hâ
ÖLENLER EŞİT DEĞİLDİRLER
İnsanların ölüme negatif düşüncelerle bakmalarındaki sıkıntılardan biri de şudur ki, onu
CENNET VE CEHENNEM SADECE MANEVİ DEĞİLDİR
Cennet ve Cehennem iki yurttur; birisi sevaba birisi azaba, birincisi muttakilere, ikincisi kâfirle
ACBU’Z ZENEB HADİSİ
Bir sorunun cevabı; “Müzedeki bir insanın iskeleti 2.000 senedir var olduğu söyleniyor. Halbu
NAMAZDA 17 SIRRI
İslam Literatüründe “el-Mabud” kelimesi hakiki mabud olan Allah’ın bir vasfıdır. Ebced d
- İNSANLARIN AYIBINI GİZLEMEK
- CEHENNEM NEREDEDİR?
- RUM SURESİ ÖZELİNDE FITRAT DİNİ’NE BAKIŞ
- HADİSLER IŞIĞINDA KOMŞULUK İLİŞKİLERİ-2
- HADİSLER IŞIĞINDA KOMŞULUK İLİŞKİLERİ-1
- SAYGI GÖSTERGELERİ
- SAHÂBENİN ADALETİ VE ÂLİMLERİN BUNA DAİR AÇIKLAMALARI-2
- SAHÂBENİN ADALETİ VE ÂLİMLERİN BUNA DAİR AÇIKLAMALARI-1
- FİTNE HADİSLERİNE İTİRAZLAR
- NEDİR İTTİHAD-I İSLAM?
- BATI DÜNYASININ İHANET SENARYOLARI VE PİLTDOWN ADAMI
- HZ. MUAVİYE'NİN, OĞLU YEZİD'İ VELİAHD TAYİN ETMESİ
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-5
- HZ. MUÂVİYE RÂŞİD HALÎFELERDENDİR
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-4
- ABDULLAH BİN SEBE DİYE BİRİ YOK MUDUR?
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-3
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-2
- SORU SORMA AHLAKI
- İLİM ALINACAK ÂLİMİN ÖZELLİĞİ VE SEÇİMİ
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-1
- HÜR MÜSLÜMAN HANIMIN VASIFLARI:
- İLMİ, SALİH VE EHLİYETLİ HOCALARDAN ALMANIN ZORUNLULUĞU
- İLİM TAHSİLİNDE ÂLİ HİMMET SAHİBİ OLMAK
- İLİM TAHSİLİNDE VE ÖĞRETİMİNDE İYİ NİYET
- HAKKA TALİP OLANLARA ÖNEMLİ TAVSİYELER
- İSLÂM, BİLİME DÜŞMAN MIDIR?
- İLİM TALEBESİNİN İHTİYAÇ DUYACAĞI MEZİYETLERİN ÖZETİ
- İLMİN KADRİNİ BİLMEK
Allah'a güven. Vekîl olarak Allah yeter.
Ahzab, 33
GÜNÜN HADİSİ
"Kelimetan hafifetan alellisan. Sakiyleten filmizan. Habiybetan ilerrahman: Subhanellahi ve bi hamdihi, subhanellahi'l-azim."
"İki kelime vardır ki, dile hafif, mizanda ağırdırlar: Sübhanellahi ve bi hamdihi, sübhanellahi'l-azim." (Buhari, Deavat: 11/175)
SON YORUMLAR
- Bütün beytlerin tercümesini gönderebilir misiniz? sitede sadece son birkaç...
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm İnternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yapt...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
TARİHTE BU HAFTA
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...