MEVLİD MESELESİ VE ZAMANA UYARLI ÇEŞİTLENEN FETVALAR
Mevlid yazımı ve okunması gerçekte Şii geleneğinin bir parçasıdır. Mevlid o gelenek içinde doğmuş, lakin zamanla Sünni daireye de sirayet ve nüfuz etmiştir. Zamanla Sünni kültürün de öğelerinden birisi haline gelmiştir. Vehhabiler ise şiddetle buna karşı çıkarlar. Bizde de Vehhabiliğin bir uzantısı gibi kabul edilen Kadızadeler de aynı şekilde mevlide karşı çıkmışlardır
Mevlid yazımı ve okunması gerçekte Şii geleneğinin bir parçasıdır. Mevlid o gelenek içinde doğmuş, lakin zamanla Sünni daireye de sirayet ve nüfuz etmiştir. Zamanla Sünni kültürün de öğelerinden birisi haline gelmiştir. Vehhabiler ise şiddetle buna karşı çıkarlar. Bizde de Vehhabiliğin bir uzantısı gibi kabul edilen Kadızadeler de aynı şekilde mevlide karşı çıkmışlardır ( https://dergipark.org.tr/ tr/download/article-file/112365 ) Nedeni, sonradan ihdas edilen bir bir bid'at sayılmasıdır. Matüridi ile Eş'ari mezheplerine mensup çevre ve kesimlerin içinde de mevlide Vehhabilerin yaklaşımıyla bakanlar ve mesafeli tutum takınanlar bulunmaktadır. Bunlardan birisi de İmam Rabbani'dir ve mevlide karşı çıkmıştır. Günümüzde de bu mesele tartışma konusu olmaya devam etmektedir.
Faslı alim ve vaizlerden, Mekade kentinde Nafii Mescidinde vaaz ve nasihatte bulunan Muhammed Cürdi konuşmalarında birkaç kez mevlit meselesine temas etmiş ve onu bidat sayarak halkı sakındırmıştır. Müessir vaazlarından dolayı Fas'ın (Abdulhamit) Keşk'i olarak da nitelendirilmekte idi. Türkiye ile köprü kurmak gerekirse Timurtaş Uçar hoca ile karşılaştırılabilir. İyi eğitim almış hoca ve hatiplerden birisidir. 1962 yılında Tanca'ya intikal ettiğinde yörenin tanınmış alimlerinden dersler almıştır. Bunlar arasında Abdullah İbni Abdussadık, Şeyh Muhammed İbni Acibe ve yine Abdullah Kenun gibi isimler vardır. Ders halkalarında Gazali'nin usul-i fikıh alanında yazılmış Mustasfa adlı eserini okuduğu gibi, İbni's Sübki'nin Cem'ül Cevami ve Sanani'nin Subulü's- Selam gibi kitaplarını okumuştur. Hocalarından Şeyh Zemzemi ile yollarını ayırmasının nedenlerinden birisi, mevlit üzerine farklı düşünmeleridir. Zemzemi mevlid okunmasına karşı çıkmadığı gibi, icrasına da katılırdı. Muhammed Cürdi hoca Maşrik bölgesiyle ve hususiyle Suudi Arabistan ile irtibatlı olan Si Muhammed Bakkali ve kardeşi Abdussamed ile bağlantılı veya temasta idi. Bunlar ise Suudi Arabistan alimlerinden etkilenmiş olarak mevlid tilavetine karşı çıkıyorlardı. Buna bid'at nazarıyla bakıyorlardı. Muhammed Cürdi mevlid geleneğinin ashab-i güzine dayanmadığını görünce, bidat olduğuna kail olmuştur.
Vakıflar Bakanlığı, Beni Mekade İmam Nafii Camii'nde hatip iken Muhammed Cürdi'nin görevini askıya almış daha doğrusu son vermiştir. Bunun mevlid tilaveti geleneğiyle alakalı olduğu sanılıyor. Umumi telakkiye ve algıya aykırı davrandığı için görevinden alınmıştır. Son demlerinde ise İbni Aşur'un tefsirini okumakta ve okutmakla meşgul idi.
Peki ! Meseleye nasıl bakmalı? Yumurtayı hangi ucundan kırmalı? Bir kalem darbesiyle yerleşik bir ananeye karşı mı çıkmalıyız? Yoksa bir bütün olarak kabul mü etmeliyiz? Cevabı ne bu ne de ötekisi olmalıdır. Şartlara göre fetva elbette değişebilir. Nitekim Mecelle'de 'zamanın tagayyürü ile ahkamın tagayyürü inkar edilemez' mealinde bir kaide aktarılmış, ortaya konulmuştur.
Siyere dair konuların şiir haline getirilerek okutulmasında bir mahzur var mı? Manzum siyer kitapları var mıdır? Dolayısıyla teknik olarak mevlit okunmasının önünde engel yok. Bununla birlikte burada iki mesele veya sorun var. Süleyman Çelebi mevlidine zamanla bazı ilaveler katılması ve bunların 'kesik baş' hikayesi gibi hurafe kabilinden olmasıdır. İkincisi de muayyen günlerde okunmasıdır. Dini bir gelenek gibi algılanmasıdır. Dini bir ritüel gibi görünmesidir. Halbuki bu hususlarda bağlayıcı bir anlayış yoktur.
Mevlid siyer okumalarının bir parçası olarak görülebilir ve ona ilhak edilebilir. Bu durumda sadece ilavelerinden kaçınılmalıdır.
İkinci olarak, mevlidin bir çekiciliği bulunmaktadır ve bu çekicilik başka kitaplara pek nasip olmamıştır.
Mevlidin insanın maneviyatını pekiştirdiğine dair algıya Annamarie Schımmel de katılmaktadır. Kendisi Hristiyan bir kökenden gelmekle birlikte kültürel anlamda bir Müslüman gibi yaşamıştır ve Batı'da doğmuş bir Doğu kızıdır. O da mevlit hakkında sitayişkar ve hahişkar ifadeler kullanmakta ve onun dışında özel günlerinde mevlit okuttuğunu söylemiştir. Gayri Müslim biri olarak mevlid ve müellifi Süleyman Çelebi'yi tebcil ve taltif etmektedir. Mevlidin kendisini şâd ettiğini söyler ve Şirazlı Sufi İbnü'l Hafif'le ilgili çalışmasının fakültede basılması üzerine kutlama ve bu münasebeti tes'id babından gayri Müslim bir gelenekten gelmesine rağmen Mevlid okutturmuştur. (Doğudan Batıya, S: 154, Sufi/Timaş Yayınları)
Mevlit, dinleyenlerde coşku seline neden olmaktadır. Bu coşku seli uyandıran nağmelerine rağmen bid'at olması nedeniyle yine de mevlit okutmaktan ve dinlemekten kaçınmalı, uzak mı durmalıyız? Bu soru merhum Ömer Nasuhi Bilmen'e de sorulmuş ve o da şu cevap vermiştir: "Ancak Mevlid nedeniyle ve onun aracılığıyla Allah kelamı duyduğumuz ve işittiğimiz bir zeminde bidat gerekçesiyle onun kaldırılmasını istemek sağduyu ile mütenasip bir istek olarak telakki edilemez …"
Bazıları eşelemekten ve kurcalamaktan zevk alır. Umumi maslahatı dikkate almaz. Sonuçta Müslümanların istihsan ettiği güzel gördüğü şey Allah nezdinde de güzeldir. Bir de kaide-i külliyelerden birisi ' El emru iza dake ittesea 'kuralıdır. Zorluklar arttıkça kolaylık artar veya tercih edilir. Dolayısıyla kurala uygundur.
Minberlerin şövalyesi Muhammed Cürdi'ye -Allah rahmet etsin- lakin gıyabında ona Aristo'nun Eflatun için söylediği söylenebiliriz: "Hocam da, hakikat de dostumdur. Lakin çatallaştıklarında, hakikatin dostluğu tercih ederim!"
En azından bu gibi çetrefil meselelerde keskin olmaktan kaçınmak uygun düşer.
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
AFETLER VE KURTULMA YOLLARI
A-ZAHİRİ AFAT: -İflas. Müslümanların çoğu iflasla kuşatılmasının sebebi: bilgi azlı
TEŞRİK TEKBİRLERİ
Teşrik tekbirlerinin ve ihlas suresinin Arefe gününde 1000 defa okunmasının bazı hikmetleri:
İSTİKBAL İSLAM’INDIR-3
Bediüzzaman’ın Müdellel Ümidi: Bediüzzaman hazretleri, (31 Mart hadisesinden bir müddet son
İSTİKBAL İSLAM’INDIR-2
II. HZ. PEYGAMBERDEN GELEN BEŞARETLER Hayatı boyunca ümmetine karşı gösterdiği ilgi, şefkat
İSTİKBAL İSLAM’INDIR-1
Gelecekte İslamiyet’in hâkimiyetine işaret eden beşaretler: Kur'an-ı Kerim'in istikbalin hâ
ÖLENLER EŞİT DEĞİLDİRLER
İnsanların ölüme negatif düşüncelerle bakmalarındaki sıkıntılardan biri de şudur ki, onu
CENNET VE CEHENNEM SADECE MANEVİ DEĞİLDİR
Cennet ve Cehennem iki yurttur; birisi sevaba birisi azaba, birincisi muttakilere, ikincisi kâfirle
ACBU’Z ZENEB HADİSİ
Bir sorunun cevabı; “Müzedeki bir insanın iskeleti 2.000 senedir var olduğu söyleniyor. Halbu
NAMAZDA 17 SIRRI
İslam Literatüründe “el-Mabud” kelimesi hakiki mabud olan Allah’ın bir vasfıdır. Ebced d
İNSANLARIN AYIBINI GİZLEMEK
Kişi kendisine nasıl davranılmasını istiyorsa, başkalarına da öyle davranmalıdır. Bu minva
CEHENNEM NEREDEDİR?
Soru: Cehennem Nerededir? Cevap: Cennet ise Kur’an-ı Kerim'de zikredildiği gibi yüksektedir ve
- RUM SURESİ ÖZELİNDE FITRAT DİNİ’NE BAKIŞ
- HADİSLER IŞIĞINDA KOMŞULUK İLİŞKİLERİ-2
- HADİSLER IŞIĞINDA KOMŞULUK İLİŞKİLERİ-1
- SAYGI GÖSTERGELERİ
- SAHÂBENİN ADALETİ VE ÂLİMLERİN BUNA DAİR AÇIKLAMALARI-2
- SAHÂBENİN ADALETİ VE ÂLİMLERİN BUNA DAİR AÇIKLAMALARI-1
- FİTNE HADİSLERİNE İTİRAZLAR
- NEDİR İTTİHAD-I İSLAM?
- BATI DÜNYASININ İHANET SENARYOLARI VE PİLTDOWN ADAMI
- HZ. MUAVİYE'NİN, OĞLU YEZİD'İ VELİAHD TAYİN ETMESİ
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-5
- HZ. MUÂVİYE RÂŞİD HALÎFELERDENDİR
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-4
- ABDULLAH BİN SEBE DİYE BİRİ YOK MUDUR?
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-3
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-2
- SORU SORMA AHLAKI
- İLİM ALINACAK ÂLİMİN ÖZELLİĞİ VE SEÇİMİ
- KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-1
- HÜR MÜSLÜMAN HANIMIN VASIFLARI:
- İLMİ, SALİH VE EHLİYETLİ HOCALARDAN ALMANIN ZORUNLULUĞU
- İLİM TAHSİLİNDE ÂLİ HİMMET SAHİBİ OLMAK
- İLİM TAHSİLİNDE VE ÖĞRETİMİNDE İYİ NİYET
- HAKKA TALİP OLANLARA ÖNEMLİ TAVSİYELER
- İSLÂM, BİLİME DÜŞMAN MIDIR?
- İLİM TALEBESİNİN İHTİYAÇ DUYACAĞI MEZİYETLERİN ÖZETİ
- İLMİN KADRİNİ BİLMEK
- PEYGAMBERLERİN MASÛM OLUŞU
- BİR MEDRESE PROGRAMI ÖRNEĞİ
Sakın israf etmeyin, çünkü Allah israf edenleri sevmez.
En'âm, 141
GÜNÜN HADİSİ
Kur'an'ın Faziletine Dair
"Sizin en hayırlınız Kur'an'ı Kerim'i öğrenen ve öğretendir."- Buhari, Fedailu'l-Kur'an 21
SON YORUMLAR
- Bütün beytlerin tercümesini gönderebilir misiniz? sitede sadece son birkaç...
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm İnternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yapt...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
TARİHTE BU HAFTA
*Nizamü'l-Mülk'ün Şehadeti(14 Ekim 1092) *II.Kosova Zaferi(17 Ekim 1448) *Gedik Ahmed Paşa'nın Vefatı(18 Ekim 1482)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...