Tarifi:

Bir ravinin rivayet etmesiyle münferid kalan hadise denilir.

Tarifin Şerhi:

Bir tek şahsın rivayet ettiği hadistir. Gerek bütün rivayet zincirinde veya senedin bazı tabakalarında olsun. Tek bir tabakada bile olsa. Diğer sened tabakalarında rivayet edenlerin birden fazla olması onun bu durumuna zarar vermez. Çünkü itibar en azadır.

İkinci Bir İsimlendirme

Ulemadan birçokları garib hadisi başka bir isimle daha isimlendirmişlerdir; "Ferd." İkisi eş anlamlıdır. Bazı âlimler ise aralarını ayırmışlar ve ikisinden her birini müstakil bir çeşit yapmışlardır. Lakin İbn-i Hacer her ikisini de lugat ve ıstılah olarak bir nev saymış ancak o demiştir ki; "Ehl-i ıstılah her ikisini çok ve az kullanımına göre ikiye ayırmışlardır. Ferd ekseriyetle "ferd-i mutlak" ve garib ekseriyetle "ferd-i nisbi" olarak isimlendirilmişlerdir(Nuzhetu'n Nazar, s. 28)

Kısımları

Garib hadis teferrüd ettiği yere göre iki kısma ayrılır; "garib-i mutlak" "garib-i nisbi"

1-Garib-i Mutlak; Yani Ferd-i Mutlak

Tarifi: Senedinin aslında garabet olan rivayettir. Yani rivayetin aslında bir kişinin rivayet etmesiyle münferid kalan hadistir.

Misali;

 إِنَّمَا اْلاَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ

"Yapılan her türlü işler kişilerin niyetlerine göre değer bulur." (Buhârî, Bedü'l Vahy 1; Müslim, İmârât 155) Ömer bin Hattab'la münferid kalmıştır. Bu(münferid kalma) bazen rivayet senedinin sonuna kadar devam eder(hep birer ravi rivayet eder) bazen de münferid kalan raviden birçok raviler rivayet eder.(mesela sahabeden bir kişi rivayet ederken tabiin ve tebei tabinde raviler çoğalabilir. Salih Okur)

2-Garibu'n nisbi: Yani ferd-i nisbi.

Tarifi: Yani, senedin aslında birden fazla ravi rivayet eder. Sonra o ravilerden sadece birinden rivayet edilir.

Misal; Malik Zühri'den o da Enes (r.a)'den: "Nebi sallallahu aleyhi ve sellem Mekke'ye girerken başında miğfer vardı." Malik'in Zühri'den yaptığı rivayet münferid kalmıştır.

Bu konuda Yazılmış Eserler

1-Darekutni, Garaib-ül Malik

2-Dareketni, Efrad

3- Ebu Davus Sicistani, Es sünenülleti Teferrede Bi külli Sünnetin Minha Ehlü Beldetin

Kaynak:

Dr. Mahmud Tahhan, Teysiru Mustalahi'l Hadis

Mektebetu'l Maarif, Riyad, 2010

Tercüme: Salih Okur