GÖĞÜ YÜKSELTTİ VE MİZANI KURDU
“Göğü yükseltti ve mizanı koydu.”(Rahman:7) Ayette geçen "sema" kelimesinin sözlük anlamı, "yukarıda, üstümüzde olan her şey" demektir. "Rafea" kelimesi de “yukarıya kaldırma”yı, “yükseltme”yi ifade eder. Buna göre, bu cümlenin manası "Sema’nın yerini yüksek¬lerde kıldı." şeklinde olur. "Göğü yükseltti." tabiri, tam olarak "Ve's-semae Refeaha"nın anlamını vermez. Nitekim, müfessirler, bu cümleyi "Göğü yüksek olarak ya¬rattı
وَالسَّمَاء رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ
"Göğü yükseltti ve mizanı koydu."(Rahman:7)
Ayette geçen "sema" kelimesinin sözlük anlamı, "yukarıda, üstümüzde olan her şey" demektir. "Rafea" kelimesi de "yukarıya kaldırma"yı, "yükseltme"yi ifade eder. Buna göre, bu cümlenin manası "Sema'nın yerini yükseklerde kıldı." şeklinde olur. "Göğü yükseltti." tabiri, tam olarak "Ve's-semae Refeaha"nın anlamını vermez. Nitekim, müfessirler, bu cümleyi "Göğü yüksek olarak yarattı." şeklinde açıklamışlardır.(1)
"Rfa" kelimesinin ifade ettiği yükseklik, iki anlamda değerlendirilmiştir. Birincisi: İnsanlara gözüken şekliyle gökler, gerçekten yukarıdadır ve bütün cisimleriyle üstümüzde yükselen bir âlemdir. "Yukarı" ve "aşağı" gibi kavramlar izafî de olsa, dışarıdan zahiren gözüken budur. İkincisi: Manevî yöndendir. Bu da zahirî sebepler dairesinde, göklerin ilâhî takdir ve hükümlerinin merkez yeri, meleklerin meskeni, emir ve yasaklarının ilk kaynağı olması hasebiyledir. Allah'ın indirdiği 104 kitap ve suhufun "semavî kitap" olarak adlandırılması da bunu göstermektedir.2)
Ayette geçen "Göğü yükseltti ve mizanı koydu." tabiri, genel çekim kanunu açısından da önem arz etmektedir. Astronomi ve fiziğin esasını, ruhunu teşkil eden çekim kanunu Isaac Newton (1642-1720) tarafından keşfedilmiştir. Kâinatın dengesini ve ahengini temin eden bu kanun, 14 asır önce Kur'an tarafından muhataplarına sunulmuştur. Ancak her şey gibi, herhangi bir bilginin ortaya çıkmasının da kendine göre bir zamanı vardır. Her zamanın kendine göre bir hükmü vardır. "Zaman ise büyük bir müfessirdir; kaydını gösterse itiraz edilmez."(3)
Bu konuyu açıklayan diğer bazı ayetler şöyledir:
"Allah, gökleri, görebileceğiniz direkler olmaksızın yükseltendir."(4)
"O, Gökleri, görünür direkleri olmaksızın yarattı."(5)
"Sema'yı yeryüzüne düşmekten koruyan, O'dur; ancak Kıyamet'te O'nun izniyle düşecektir."(6)
Bu ayetlerde, Gök cisimlerinin uçsuz bucaksız fezada direksiz durduğunu gösteren ifadeler söz konusudur. Abdullah İbn Abbas, "Allah, Gökleri, görebileceğiniz direkler olmaksızın yükseltendir." ayetini açıklarken "Göklerin bir direği vardır, fakat siz onu göremezsiniz." demiştir.(7)
"Musa, 'Bizim Rabbimiz, her şeye hilkatini [varlık ve özelliğini] veren, sonra da doğru yolu gösterendir.' dedi.",(8) "Böylece onları iki günde yedi gök olarak yarattı ve her göğe görevini vahyetti."(9) ayetlerinde de kâinatta cari olan ve "şeriat-ı fıtriye" denilen genel denge kanunu ve benzeri tekvinî prensiplere işaret edilmektedir.
Ayette geçen "mizan" kelimesi, "adalet ölçüsü" anlamında olup "genel bir denge kanunu" demektir. Burada Gök ile Yer'den bahseden ayetler arasında dört defa tekrarlanan "mizan" kelimesi, hem "şeriat-ı fıtriye" denilen kâinattaki denge kanunu, hem de "şeriat-ı kelâmiye" denilen insanlık camiası için "adalet" kavramı anlamındadır. Adalet, her hak sahibinin hakkını vermekten ibarettir. Göklerin ve Yer'in nizam ve intizamının ancak adalet ölçüsüne dayalı ölçülerle mümkün olacağını ifade etmektedir. Bir hadis-i şerifte, "Göklerin ve Yer'in varlığını sürdürmesi ancak adaletledir."(10) buyurulmuştur.
Hamdi Yazır da ayetteki "mizan" kelimesinin genel denge kanunu olduğu görüşünde olup şunları söylemektedir: "Öncelikle 'Mizanı koydu.' ayetinde yer alan mizan, Sema'nın yüksekliği münasebetiyle ortaya çıkan bütün eşya arasındaki genel denge kanunudur ki 'pesenteur' yahut 'gravitation' denilen yer çekimi ve ağırlık kanunu, bunun açık görüntüsüdür.. Bununla beraber genel denge kanunu sadece cansız, duygusuz ve fizikî olan çekim kanununa hasredilmeyip kimyevî ve ruhî münasebetleri dahi içine almak üzere adalet kanunu adıyla daha kapsamlı olarak izah edildiği takdirde faydasının daha fazla olacağı aşikârdır."(11)
Ona göre, burada zikredilen üç "mizan"ın da aynı anlamda değerlendirilmemesi, Kur'an'ın üslûbuna daha uygundur. Buna göre birincisi-yukarıda ifade edildiği gibi-genel denge kanunu, ikincisi şeriat, üçüncüsü amel defteri olabilir.(12)
Muasır âlimlerden Abdülmecid ez-Zendanî de ayette geçen "mizan"ı, "genel çekim kanunu" olarak değerlendirmiştir. Ona göre, bu kanunun doğruluğunu gösteren belgelerden biri de son olarak keşfedilen Neptün ve Plüton gezegenlerinin varlığıdır. Bilindiği gibi, bu iki gezegen, genel çekim kanununun ışığında yapılan çalışmalar sonucu bulunmuştur.(13)
Dipnotlar
1-bk. ez-Zemahşerî, IV/444.
2-krş. ez-Zemahşerî, VI/444; el-Beydavî, VI/137; el-Alûsî, XIII/101.
3-Nursî, Asar-ı Bediiye, s. 434.
4-er-Ra'd, 13/2.
5-Lokman, 31/10.
6-el-Hacc, 22/65.
7-bk. et-Taberî, VIII/cüz. 27, s. 93.
8-Taha, 20/50.
9-Fussilet, 41/12.
10-bk. el-Alûsî, XXVII/101.
11-bk. Yazır, VII/367.
12-bk. Yazır, a.g.y.
13-bk. ez-Zendanî, Tevhidü'l-Halık, 353-354.
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
Şu insanlar, çarçabuk geçen dünyayı seviyorlar da önlerindeki çetin bir günü (ahireti) ihmal ediyorlar.
İnsan, 27
GÜNÜN HADİSİ
"Ümmetimin tamamı affedilmiştir, ancak günahlarını ilan edenler müstesna!"
Buhârî
SON YORUMLAR
- Bütün beytlerin tercümesini gönderebilir misiniz? sitede sadece son birkaç...
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm İnternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yapt...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
TARİHTE BU HAFTA
*Nizamü'l-Mülk'ün Şehadeti(14 Ekim 1092) *II.Kosova Zaferi(17 Ekim 1448) *Gedik Ahmed Paşa'nın Vefatı(18 Ekim 1482)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...