VAHİYDE LÂFIZ VE MANA İLİŞKİSİ-2

İkinci Görüşe Ait Delillerin Değerlendirmesi: a) İslâm âlimlerinin ezici çoğunluğuna göre, Kur'an hem lâfız hem de mana cihetiyle Allah’ın kelâmıdır.(1) إِنَّ أُمَّتِي لا تَجْتَمِعُ عَلَى ضَلالَةٍ "Ümmetim dalâlet üzerinde birleşmez"(2)manasındaki hadis-i şerife göre, İslâm âlimlerinin bir konudaki ittifakı, onun doğruluğunun bir işaretidir.


Niyazi Beki(Prof. Dr.)

niyazibeki@gmail.com

2019-04-22 09:17:04

İkinci Görüşe Ait Delillerin Değerlendirmesi:

a) İslâm âlimlerinin ezici çoğunluğuna göre, Kur'an hem lâfız hem de mana cihetiyle Allah'ın kelâmıdır.(1)

 إِنَّ أُمَّتِي لا تَجْتَمِعُ عَلَى ضَلالَةٍ

"Ümmetim dalâlet üzerinde birleşmez"(2)manasındaki hadis-i şerife göre, İslâm âlimlerinin bir konudaki ittifakı, onun doğruluğunun bir işaretidir.

b) Rahman suresinin başında yer alan "Rahman Kur'an'ı öğretti" mealindeki ifadesi, Kur'an'ın Allah tara­fından talim edildiğini göstermektedir. Buna göre, "Kur'an"ın tarifi yapılırsa vahyin de bu açıdan geliş şekli anlaşılır. Dilcilere göre, "Kur'an" kelimesi, "k-r-e" kökünden, gufran ve şükran gibi "fu'lân" vezninde bir mastardır. Bu kelime hem "toplama," hem de "kıraat (okuma)" anla­mındadır.(3)

إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ {*} فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ

"Onu (senin kalbinde) toplamak ve (sana) okutmak bize düşer. Sana Kur'an'ı okuduğumuz zaman sen de onun okunuşunu takip et"(4) ayetlerinde geçen "Kur'an" kelimesi, "kıraat" anlamında kullanılmıştır.

Bir mastar olan "Kur'an" kelimesi, Kur'an'ın özel ismi ol­duğu zaman, ism-i mef'ul anlamında "okunan kitap" ya da ism-i fail manasında "sure ve ayetleri içinde toplayan" veyahut "daha önceki kitapları ihtiva eden" anlamında olur.(5) Kur'an'a "Kur'an" adının verilmesi, onun "lisan­larda okunması," "kitap" adının verilmesi ise "kalemle ya­zılması" özelliğinden dolayıdır.(6)

İsrâ Suresinin 78. ayetinde "sabah namazı" için kullanı­lan "Kur'ane'l-Fecr" tabiri de Kur'an'ın "kıraat" anlamına işaret etmektedir.

Yine vahyin ilk kelimesinin "İkra (oku!)" olması, Kur'an'ın okunan bir kitap olduğuna delâlet ettiği gibi, vahyin de kıraat olunan bir söz, bir kelâm olduğunu gös­terir. Bilindiği gibi "kıraat," telaffuzda bazı kelimeleri ba­zısına eklemek demektir. Demek ki "okunan kitap" anla­mında olan "Kur'an," lâfız ve mananın mecmuundan iba­rettir.

c)

لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ {*} إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ {*} فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ

 "Vahyi çarçabuk bellemek için dilini kımıldatma. Onu toplamak ve onu okutmak Bize aittir. O hâlde, Biz sana Kur'an'ı okuyunca sen onun okunuşunu takip et"(7) ayeti açıkça şunu gösteriyor:

Hz. Muhammed (a.s.m.), gelen vahyi unutmamak için, henüz kendisine okunup bitirilmeden onu acele olarak tek­rarlamaya çalışıyordu. Ayet, onun bu telâşını gidermeyi amaçlamaktadır.

Ayette geçen "dilini kımıldatma" ifadesi, vahyin bir söz olduğunu açıkça göstermektedir. Çünkü manalar dille okunmaz. "Biz sana Kur'an'ı okuyunca, sen onun okunu­şunu takip et" tabiri de aynı şekilde Kur'an'ın hem lâfız hem de mana yönünden Allah'ın kelâmı olduğunu göster­mektedir. Çünkü okuma işi, "söz"e ait bir tabirdir. "Kâinat kitabını okumak," "kalbini okumak," "adamın yüzünden okumak" gibi tabirler, mecaz ifadelerdir. Kavram olarak "okuma"nın gerçek anlamı, sadece yazı ve söz için geçer­lidir.

Ayette Allah'ın, kıraati kendine izafe etmesi, "Biz sana Kur'an'ı okuyunca, sen onun okunuşunu takip et" şeklinde ifade buyurması, Kur'an'ın tebliğinde Hz. Cebrail'in de (a.s.) Hz. Peygamber (s.a.v)gibi sadece bir elçi olduğunu ve hiçbir müdahalesinin söz konusu olmadığının bir diğer delilini teşkil etmektedir.

d) Kur'an'ın tarifi şöyledir:

"Hz. Muhammed'e (s.a.v)vahyedilen, mushaflarda yazılan, tevatürle nakledilen ve tilâvetiyle taabbüd olunan mu'ciz, Allah kelâmıdır."(8)

Burada üzerinde duracağımız hususlardan biri, Kur'an'ın "tilâvetiyle taabbüd olunması," yani manası an­laşılmasa da sadece asıl metni olan Arapça lâfızlarıyla okunmasının bile ibadet olması keyfiyetidir. Hz. Muhammed'in (s.a.v)hadislerinin sırf lâfızlarıyla taab­büd olunmadığına göre, Kur'an'ın lâfızları da Allah'a aittir.

Tarifte geçen önemli bir nokta da "Allah kelâmı" tabi­ri­dir. Bu tabir, Kur'an'da üç defa tekrarlanmıştır.(9)

" وَكَلَّمَ اللّهُ مُوسَى تَكْلِيماً

Ve Allah, Musa'yla gerçekten konuştu"(10) ayeti gibi daha pek çok ayette, kelâm sıfatı açıkça Allah'a izafe edilmiştir. İbn Hacer'in de ifade ettiği gibi, konuşanın/ mütekellimin sözü/kelâmı, yalnız ona nispet edilir. Birinin sözü bir başkasına izafe edilemez. Her konuşanın sözü kendi sözüdür. Bu sebeple, Yüce Allah, İbn Müğire'nin Kur'an için "O bir insan sözüdür"(11)şeklindeki ifadesini reddetmiş ve onun büyük bir azaba uğrayacağını haber vermiştir.(12)

-devam edecek-

Dipnotlar

1-bk.İbn Teymiyye, V/146.

2-İbn Mace, Fiten, 8; Darimî, Mukaddime, 8.

3-bk. el-Alûsî, I/8.

4-el-Kıyame, 17-18.

5-bk. er-Rağıb, "kre" maddesi; el-Alûsî, I/8.

6-bk.Dıraz, 3.

7-el-Kıyame, 16-18.

8-krş. ez-Zerkanî, I/22; Muhammed Dıraz, 5; Cerrahoğlu, Tefsir Usulü, s. 34.

9-bk. el-Bakara, 75; et-Tevbe, 6; el-Fetih, 15.

10-en-Nisa, 4/164.

11-Müddessir, 74/25.

12-krş. İbn Hacer, Fethu'l-Barî, XIII/454.

 

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ İŞARETLERİ-2

YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ İŞARETLERİ-2

SUREDE YER ALAN 7 Sayısındaki Tevafuk: a)Mısır melikinin rüyasında gördüğü ineklerin say

YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ İŞARETLERİ-1

YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ  İŞARETLERİ-1

Yusuf İsmi Yusuf ismi konusunda birkaç noktaya işaret etmekte fayda vardır: Birinci Nokta: Gen

ALLAH NEDEN KENDİSİ İÇİN “BİZ” TABİRİNİ KULLANMIŞTIR?

ALLAH NEDEN KENDİSİ İÇİN “BİZ” TABİRİNİ KULLANMIŞTIR?

Muhterem Müslümanlar! وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَق

“KUR’AN’DA KAÇ MELEK HZ. MERYEM’LE KONUŞTU?” SORUSUNA CEVAPTIR

“KUR’AN’DA KAÇ MELEK HZ. MERYEM’LE KONUŞTU?” SORUSUNA CEVAPTIR

Muhterem Müslümanlar! Oryantalistler ve onların yerli borazanları aşağıdaki iki âyet arası

KUR’AN SADECE ARAPLARA MI İNDİRİLDİ?

KUR’AN SADECE ARAPLARA MI İNDİRİLDİ?

Muhterem Müslümanlar! Caetani gibi Oryantalistler, وَمَا أَرْسَلْنَا مِن ر

İSLÂM PEYGAMBERİ KUR’AN’I YAZDI MI YA DA BAŞKALARINDAN İKTİBAS MI ETTİ?

İSLÂM PEYGAMBERİ KUR’AN’I YAZDI MI YA DA BAŞKALARINDAN İKTİBAS MI ETTİ?

Muhterem Müslümanlar! Bazı oryantalistler, Peygamberimiz Hz. Muhammed(sav)’in, Kur’an-ı Ker

KUR'AN-I KERİM'DE ÇELİŞKİ, BİLİMSEL VE TARİHİ HATALAR VAR MI?

KUR'AN-I KERİM'DE ÇELİŞKİ, BİLİMSEL VE TARİHİ HATALAR VAR MI?

Muhterem Müslümanlar! Oryantalistler Kutsal Kitabımızda âyetlerin birbiri ile çeliştiğini,

HZ. PEYGAMBER’İN GÜVENİRLİLİĞİ VE KUR’AN’IN TEBLİĞ EDİLMESİNDE ONA GÜVENMEMENİN İTİKÂDÎ SONUÇLARI

HZ. PEYGAMBER’İN GÜVENİRLİLİĞİ VE KUR’AN’IN TEBLİĞ EDİLMESİNDE ONA GÜVENMEMENİN İTİKÂDÎ SONUÇLARI

Son zamanlarda Kur’an’ın mahiyetine dair bir takım düşünceler ileri sürülmektedir. Bu kon

ANLAMADAN KUR’AN OKUMANIN FAYDASI VAR MI? ÖLÜYE KUR’AN OKUNUR MU?

ANLAMADAN KUR’AN OKUMANIN FAYDASI VAR MI? ÖLÜYE KUR’AN OKUNUR MU?

Sordular: -Hocam, Kur’an’ı anlamadan okumanın faydası yoktur, diyenler var. Bir de bazı ho

KUR’AN’DA TEKZİP KAVRAMI

KUR’AN’DA TEKZİP KAVRAMI

Sözlükte tekzip; Yalanlamak, doğru olmadığını savunmak ve inkâr etmek anlamlarına gelir. T

KUR’AN OKUMANIN SEVABI ÖLÜYE GİTMEZ Mİ?

KUR’AN OKUMANIN SEVABI ÖLÜYE GİTMEZ Mİ?

Değerli Kardeşlerim, Geçenlerde TRT Kurdi’de yayınlanan bir program esnasında bir hemşehrim

et-Teğabün: 3

Gökleri ve yeri yerli yerince yarattı. Sizi şekillendirdi ve şekillerinizi de güzel yaptı. Dönüş ancak O'nadır. (Mürşid 3.1 adlı yazılım-Turan Yazılım-(www.turan.com.tr) )

GÜNÜN HADİSİ

Diğer bir kişi katılmaksızın, iki kişi aralarında fısıldaşmasın.

Buhari

TARİHTE BU HAFTA

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI