HAKKI TANIMAK/BİLMEK

Hakkı tanıma konusunda üzerine farz olan şey, inanman veya yapman ya da terketmen gerekenleri önem sırasına göre, kendin amel etme, başkasına öğretme ve tebliğ etme niyetiyle yapman; sınırları aşıp istisna sayılabilecek hususlara girmeden, müteşabihlere ve kelam ilmi gibi ilimlerin inceliklerine dalmadan mesafe katetmelisin.


2018-06-29 16:24:17

Hakkı tanıma konusunda üzerine farz olan şey, inanman veya yapman ya da terketmen gerekenleri önem sırasına göre, kendin amel etme, başkasına öğretme ve tebliğ etme niyetiyle yapman; sınırları aşıp istisna sayılabilecek hususlara girmeden, müteşabihlere ve kelam ilmi gibi ilimlerin inceliklerine dalmadan mesafe katetmelisin.

Öte yandan yerine getirmen gereken farzları veya terketmen gereken haramları ihlal etmeksizin, salih insanlarla sohbet ederek, Kur'ân-ı Mübîn'in delillerini ibret nazarıyla okuyarak, salih amellerle ve ihtiyata en uygun ve en güzel işleri tercih etmek suretiyle imanını kuvvetlendirmelisin.

Hakkı Tanımanın En Önemli Esasları

Hakkı tanımanın birinci önemli esası :

فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ

"Bil ki O, kendisinden başka ilah bulunmayan Allah'tır"(1)ayeti gereğince Allah Teala'nın tevhidini/birliğini tanımaktır. O'nun tevhidini tanımanın/bilmenin yolu ise şu dört esasa dayanır:

1-Allah'ın kemaline, büyüklük ve yüceliğine delalet eden isim, sıfat ve fiilleri hakkında ibretle düşünmek.

2-O'nun, yaratan ve her şeyi tedbir eden/çeki düzen veren yegane varlık olduğunu bilmek.

3-Dini ve dünyevi; gizli-açık tüm nimetleri verenin sadece Allah olduğunu bilmek. Bu durum O'nu sevmeyi de gerektirir.

4-Kur'an-ı Kerim'i düşünerek ayetleri üzerinde derin tefekküre dalmak. Zira tevhid ilmine girişin en büyük kapısı budur. Tevhid ilminin ayrıntıları ve temel prensipleri, başka ilimde olmadığı kadar bu ilim sayesinde ortaya çıkar. Bunlardan bir kaçı şöyle:

a-Sadece Allah Teala, tapılmaya layık tek gerçek ilahtır(mabud bihak). O'nun dışında tapılmayı hakkeden hiçbir ilah yoktur.

b-Allah Teala, her şeyi yaratandır: O'nun dışında bir yaratıcı, tesir edici, fayda ve zarar veren hiçbir varlık yoktur. O'nun dediği olur, istemediği olmaz. O'nun dışındakilerin hepsi, öncekileri ve sonrakilerin tamamı bir araya gelip O'nun izin ve iradesi olmaksızın, sana bir konuda yararlı olmaya veya zarar vermeye kalkışsalar, hiçbir şekilde bunu yapamazlar, aciz kalırlar.

c-O, her türlü kemal vasfıyla nitelenmiştir. O'nun haricindekilerin kemal sıfatlarında mutlaka bir kusur vardır. Yalnızca Allah Teala, zat, isim, sıfat ve fiillerinde en mükemmel vasıfları haizdir.

d-Bütün kemal sıfatlarını haiz olan yegane Allah, her şeyi sebepleriyle yaratmaya kadir olduğu gibi sebepsizce yaratmaya da kadirdir. Mesela Hz. Adem'i ana-baba olmaksızın topraktan var etmiş, İsa b. Meryem'i de sıradan bir sebebe ihtiyaç duymaksızın babasız olarak yaratmıştır.

e-Allah Teala, zihinlerde tasavvur edilen ve hayallerde canlandırılan her şeyden tamamen yücedir.

لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ

"Hiçbir şey O'na benzemez. O, işitendir, bilendir"(2) Bu söylediklerimizin akli delili ise Allah Tealanın bu kâinatı, şu eşsiz şekliyle yaratmış olmasıdır. Nitekim bir ayette de buna işaret edilmektedir:

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ {*} الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الأَرْضَ فِرَاشاً وَالسَّمَاء بِنَاء وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقاً لَّكُمْ

"Ey insanlar, sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabbinize kulluk ediniz ki, O'na karşı gelmekten korunmuş olursunuz. O, sizin için yeryüzünü döşedi ve gökyüzünü bina etti. Gökten su indirip onunla size rızık olsun diye ürünler yetiştirdi"(3)

Dipnotlar

1-Muhammed, 47/19

2-Şûrâ, 42/ 11

3-Bakara 2/ 21-22

 

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

ALLAH’IN SANATI

ALLAH’IN SANATI

Edebiyatımızda anlatılan bir “Molla Kasım” anekdotu (hikâyesi) vardır. Bu anekdotu bu gün

İLAHİ SANAT İNSAN SANATINA BENZEMEZ

İLAHİ SANAT İNSAN SANATINA BENZEMEZ

A benim iki gözüm, a benim tatlım, a benim gülüm, ilahi sanatla beşeri sanat, birbirinden çok

İSM-İ AZAM

İSM-İ AZAM

İsm-i Azam, Allah’ın en büyük ismi demektir. Hadislerde İsm-i Azam’dan bahsedilir. Kur

ESMAÜ’L-HÜSNA HAKKINDAKİ HADİSLER

ESMAÜ’L-HÜSNA HAKKINDAKİ HADİSLER

Esmaü’l-Hüsna hakkında bilgi veren üç hadis-i şerif şöyledir: 1-Buhari’de yer alan hadi

ESMAÜ’L-HÜSNA HAKKINDAKİ AYETLER

ESMAÜ’L-HÜSNA HAKKINDAKİ AYETLER

Esmaü’l-Hüsna terimi, dört ayette geçer. İçinde Esmaü’l-Hüsna terimi geçen dört ayet

ALLAH’IN KADERİ VE KAZAYI BELİRLEYİP YARATMASI

ALLAH’IN KADERİ VE KAZAYI BELİRLEYİP YARATMASI

Kader, Allah’ın ilim ve irade sıfatlarıyla, kaza ise tekvin sıfatı ile ilgilidir.

ALLAH’IN HAYATLARI SONA ERDİRMESİ (ECEL)

ALLAH’IN HAYATLARI SONA ERDİRMESİ (ECEL)

Ecel kelimesinin sözlük anlamı: Mutlak vakit, önceden tespit edilmiş süre. Ecel kelimesinin te

KULUN RIZKININ VERİLMESİ

KULUN RIZKININ VERİLMESİ

Rızık kelimesi sözlükte yenilen, içilen ve faydalanılan şey; terim olarak ise Allah’ın can

HAYIR VE ŞERRİN ALLAH TARAFINDAN YARATILMASI

HAYIR VE ŞERRİN ALLAH TARAFINDAN YARATILMASI

Yaratıcı tek olduğu için, hayrın da şerrin de yaratıcısı Allah’tır. Allah, hem hayrı he

KULLARIN FİİLLERİNİN YARATILMASI

KULLARIN FİİLLERİNİN YARATILMASI

İnsan, Allah tarafından yaratılan en mükemmel varlıktır. İnsanın en önemli özellikleri, ak

ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-8

ALLAH’IN SUBUTİ SIFATLARI-8

Allah’ın Tekvin Sıfatı Tekvin, yaratmak demektir. Allah’ın sıfatı olarak Tekvin, Allah’

Ey inananlar! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun. Onun başında, acımasız, güçlü, Allah'ın kendilerine buyurduğuna karşı gelmeyen ve emredildiklerini yapan melekler vardır.

TAHRÎM,6

GÜNÜN HADİSİ

Kur'an öyle bir servettir ki, O'nu elde edenin hiçbirşeye ihtiyacı kalmaz. O'ndan daha büyük bir zenginlikte bulunmaz.

Camiü's Sagir, 4:535, Hadis No:6183

TARİHTE BU HAFTA

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI