KUR’ANIN İRŞAD YÖNÜ ÜZERİNE-1
Kur'an, insanoğlunu dünya ve âhiret mutluluğuna erdirmek üzere gönderilen en büyük mürşittir. İrşat ise, "hidâyet" kavramı ile aynı anlama gelmektedir.
Kur'an, insanoğlunu dünya ve âhiret mutluluğuna erdirmek üzere gönderilen en büyük mürşittir.
İrşat ise, "hidâyet" kavramı ile aynı anlama gelmektedir.
Değişik ayetlerde(1) kendisini bir hidayet edici / bir rehber / bir kılavuz olarak tanıtan Kur'an, bununla mürşitlik vasfına dikkat çekmektedir. Kur'an'da bir giriş bölümü olan Fatiha'dan sonra ilk vurgulanan husus, Kur'an'ın rehberlik / mürşitlik vasfıdır:
الم {*} ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ
"Elif. Lam. Mim. Hiç şüphe yok ki şu kitap, Allah'a karşı gelmekten sakınan ve O'na karşı saygılı davranmak arzusunda olanlar için bir hidâyet / bir mürşittir."(2)
Kur'an'ın ilk inişinden bahseden âyette de, yine aynı özellik ön plana çıkmaktadır:
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِيَ أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ
"Ramazan ayı ki, insanlara doğru yolu gösteren, hakkı bâtıldan ayıran ve en açık delilleri ihtivâ eden Kur'ân, bu ayda indirildi."(3)
Kur'an'ın üslubu, irşat metodu açısından da emsalsizdir.
Bilindiği üzere, bir sözün kıymeti, onun kimden geldiğine, kime söylendiğine ve hangi makamda söylendiğine bağlı olarak değişir.
Kur'an, sonsuz ilim sahibi olan Allah'tan gelen bir sözdür. Muhatabı olanlar ise, bizzat onun yarattığı şuurlu varlıklardır. Yüce Yaratıcının, kendi yaratıklarıyla hangi makamda nasıl / ne şekilde konuşacağını, onların hangi dilden anlayacaklarını bilmesi kadar açık bir gerçek olamaz. İşte Kur'an'ın irşat tarzı, bu minval üzere cereyan etmektedir. Fakat, doktoruna inanmayan, bu yüzden de alması gereken ilacını kullanmayan bir hastanın iyileşmesi mümkün olmadığı gibi; mürşidine inanmadığı için onun gösterdiği yola girmeyen, hatta yanaşmaya bile korkan bir kimsenin kurtuluşa ermesi mümkün değildir.
وَإِنَّ اللَّهَ لَهَادِ الَّذِينَ آمَنُوا إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ
"Şüphesiz ki Allah, inanan kimseleri dosdoğru yola ileten / irşat edip hidâyete erdirendir"(4) mealindeki âyet'e (ya da benzerlerine) kulak tıkayanlar, daha sonra içine düşecekleri bataklıktan ötürü kimseye şikayet etme hakkına sahip değildir. Kur'anda bu kişiler, "kör", "sağır", hatta "ölü" olarak tarif edilmişlerdir.
فَإِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاء إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ {*-} وَمَا أَنتَ بِهَادِي الْعُمْيِ عَن ضَلَالَتِهِمْ إِن تُسْمِعُ إِلَّا مَن يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا فَهُم مُّسْلِمُونَ
"Resulüm!. Sen o ölülere sesini duyuramazsın. Arkasını dönüp giden sağırlara da çağrını duyuramazsın. Sen, kör olanları da saplandıkları dalalet bataklığından çıkaramazsın. Sen ancak teslimiyet içerisinde âyetlerimize imân eden kimselere-mesajını- duyurabilirsin"(5)
Kur'an'ın insanları irşat etmek istediği temel konular; "Tevhit", "Nübüvvet", "Haşir" ve "Adalet" kelimeleriyle özetlenebilir ki, bunlar; Allah'ın birliğini, peygamberlik kurumunun varlığını, ölümden sonraki hayatı ispat etmek, insanlık câmiasında adalet ve kulluğu yerleştirmektir.(6)
Kur'an'ın imandan sonra ders verdiği en önemli konu, kulluk ve kulluğun edebi olan "İslâm ahlâkı"dır. Zaten İslâm'ın temel esasları olan namaz, hac, zekât ve oruç ibadetlerinin en önemli fonksiyonlarından biri de bu olup, İslâm'ın ön gördüğü evrensel ahlâkî değerleri, fert ve toplum hayatına yerleştirmektir.
Bunlardan namaz, Allah'ın azametini kalplere yerleştirmek suretiyle insanları kötülüklerden alıkoyan bir fonksiyona sahiptir.
إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ
"Şüphesiz namaz, insanı her türlü hayâsızlıktan ve kötülükten / çirkin şeylerden alıkoyar"(7) mealindeki âyette, bu gerçek açıkça ifade edilmektedir.
Salat / namaz kelimesinin bir mânâsı, dua ve rahmettir. Günde beş defa Allah'ın huzuruna çıkan ve bütün samimiyetiyle el-pençe durup: "Yalnız sana kulluk ediyor ve yalnız senden yardım diliyorum. Beni dosdoğru yola, kendilerine nimetini lütfettiğin kimselerin (yani, peygamberlerin, sıddıkların, şehitlerin ve salih kullarının) yoluna iletmekle hidâyete erdir!." mealindeki dua ile yalvaran (ve bu duasını, bizzat Yüce Allah tarafından bildirilen kıyam, rüku ve secde gibi, kullara has hareketlerle destekleyen) bir insanın, o kapıdan boş dönmesi düşünülemez. Çünkü Rabbimizin "Rahman" ve "Rahim" isimleri, buna müsaade etmez.
Namaz, insana "kul" olduğunu bildirir. O insanı, kendisini yüceltme belâsından kurtarır. Bu kişiler, Allah'ın kullarıyla dost olanlar ve onları, Yaratan'dan ötürü sevenlerdir. Bu yüzden hakkıyla edâ edilen namazlar, hem o şahsın, hem de toplumun manevî hastalıklarda "koruyucu hekimlik" rolünü üstlenir.
İslâm ahlâkını fertlere ve topluma mâl etme noktasında, zekatın da namaz kadar önemi vardır.
خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِم بِهَا
"Onların mallarından sadaka / zekât al!. Bununla onları temizlersin, onları arıtıp yüceltirsin!"(8) mealindeki âyet de, zekâtın nefisleri arındıran, temizleyen ve ahlâkî değerleri ortaya çıkaran bir fonksiyona sahip olduğunu göstermektedir.
Zekât, insanları "cimrilik", "mala karşı aşırı düşkünlük" ve "bencillik" gibi kötü huylardan arındırır. İhtiyaç sahibi olan kimselere karşı yardım etme duygusunu geliştirir.
Zekât, zenginlerle fakirler arasındaki ekonomik uçurumu kaldıran, böylelikle onlar arasındaki kin ve hasedin kökünü kazıyan bir İslâm köprüsüdür. Bu köprü ne kadar geniş yapılırsa, onun üzerinden geçerek birbiriyle kaynaşan insanların sayısı da o kadar artar.
"Hac" kelimesinin sözlük anlamı, bir şeye niyetlenmek, ziyaret etmektir. Terim olarak anlamı ise, "Allah'ın evini ziyaret etmek"tir. Bu iki anlamı göz önünde bulundurarak bir tanımı yapılacak olursa, denilebilir ki, (aynı zamanda bir cömertlik sınavı ve bir sabır imtihanı olan) Hac ibadeti: dünyalık namına her şeyi bir kenara bırakarak, mâsivayı / Allah'ın dışındakileri -geçici de olsa- bir müddet unutarak, bütün benliğini, varlığını yüce Allah'a yönlendirip, Ararfat dağında marifetullaha uzanmak ve onun birliğinin simgesi olan Beytullah'ı ziyaret etmektir.
Dünyanın dört bir yanından aynı maksat için gelen; farklı milletlere ve farklı ırklara mensup milyonlarca insanla birlikte hac yapan kişi, böylelikle insanlık camiasının bir ferdi olduğunu, dünya hayatında Allah'ın birliği çerçevesinde oluşan kulluk bağından başka bütün bağların yok olup gittiği mahşer gününü hatırlar. Ve o günün âdeta bir provasını yaparak, bir gün mutlaka Rabbinin huzuruna varacağını anlar. Bunu idrak eden bir insan ise, gurur ve kibir belasından kurtulup, kul olmanın sırrını elde eder.
الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ فِي الْحَجِّ
"Hac, bilinen aylardır. Kim o aylarda hacca niyet ederse (ihramını giyerse), şunu bilsin ki, hac esnasında kadına yaklaşmak, günah sayılan davranışlara yönelmek, kavga etmek yoktur"(9) mealindeki âyette, âdeta melekleşen bir âhiret insanının profili çizilir.
Oruç ise takvayı, mütevazı olmayı, başkasının durumunu düşünmeyi sağlar. Nefsi firavunluk çukurundan kurtarıp, kul olma mertebesine yükseltir. Şu âyet-i celilede oruçla bağlantılı olarak vurgulanan takva kavramı, bu gerçeklere işaret etmektedir.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ
لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
"Ey iman edenler! Oruç sizden öncekilere farz kılındığı gibi, sizin üzerinize de farz kılındı. Umulur ki - bu sayede - Allah'a karşı gelmekten sakınıp takva mertebesine ulaşırsınız."(10)
Dipnotlar
1-Misal olarak bk. Bakara, 2/97; Ali İmran, 3/138; Tevbe, 9/33; Yusuf, 12/111; Nahl, 16/89; Fussilet, 41/44.
2-Bakara, 2/1-2.
3-Bakara, 2/185.
4-Hac, 22/54.
5-Rum, 30/52-53.
6-Krş.Nursi, Muhakemat, 162.
7-Ankebut, 29/45.
8-Tevbe, 9/103.
9-Bakara, 2/197.
10-Bakara, 2/183.
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ İŞARETLERİ-2
SUREDE YER ALAN 7 Sayısındaki Tevafuk: a)Mısır melikinin rüyasında gördüğü ineklerin say
YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ İŞARETLERİ-1
Yusuf İsmi Yusuf ismi konusunda birkaç noktaya işaret etmekte fayda vardır: Birinci Nokta: Gen
ALLAH NEDEN KENDİSİ İÇİN “BİZ” TABİRİNİ KULLANMIŞTIR?
Muhterem Müslümanlar! وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَق
“KUR’AN’DA KAÇ MELEK HZ. MERYEM’LE KONUŞTU?” SORUSUNA CEVAPTIR
Muhterem Müslümanlar! Oryantalistler ve onların yerli borazanları aşağıdaki iki âyet arası
KUR’AN SADECE ARAPLARA MI İNDİRİLDİ?
Muhterem Müslümanlar! Caetani gibi Oryantalistler, وَمَا أَرْسَلْنَا مِن ر
İSLÂM PEYGAMBERİ KUR’AN’I YAZDI MI YA DA BAŞKALARINDAN İKTİBAS MI ETTİ?
Muhterem Müslümanlar! Bazı oryantalistler, Peygamberimiz Hz. Muhammed(sav)’in, Kur’an-ı Ker
KUR'AN-I KERİM'DE ÇELİŞKİ, BİLİMSEL VE TARİHİ HATALAR VAR MI?
Muhterem Müslümanlar! Oryantalistler Kutsal Kitabımızda âyetlerin birbiri ile çeliştiğini,
HZ. PEYGAMBER’İN GÜVENİRLİLİĞİ VE KUR’AN’IN TEBLİĞ EDİLMESİNDE ONA GÜVENMEMENİN İTİKÂDÎ SONUÇLARI
Son zamanlarda Kur’an’ın mahiyetine dair bir takım düşünceler ileri sürülmektedir. Bu kon
ANLAMADAN KUR’AN OKUMANIN FAYDASI VAR MI? ÖLÜYE KUR’AN OKUNUR MU?
Sordular: -Hocam, Kur’an’ı anlamadan okumanın faydası yoktur, diyenler var. Bir de bazı ho
KUR’AN’DA TEKZİP KAVRAMI
Sözlükte tekzip; Yalanlamak, doğru olmadığını savunmak ve inkâr etmek anlamlarına gelir. T
KUR’AN OKUMANIN SEVABI ÖLÜYE GİTMEZ Mİ?
Değerli Kardeşlerim, Geçenlerde TRT Kurdi’de yayınlanan bir program esnasında bir hemşehrim
- KUR’AN’DA ZALİM VE ZULÜM
- KUR’AN’DA İSM KAVRAMI
- NAZM-I MEBANİ İLE NAZM-I MAANİ ARASINDA TEVAFUK
- KUR’AN’IN TERTİBİNDEKİ BELAGAT NÜKTELERİ
- GÖĞÜ YÜKSELTTİ VE MİZANI KURDU
- ADALET VURGUSU
- SALIVERİLEN İKİ DENİZ
- KUR'AN'IN TEFSİRE OLAN İHTİYACI, SÜNNETİN TEFSİRDEKİ YERİ-4
- KUR'AN'IN TEFSİRE OLAN İHTİYACI, SÜNNETİN TEFSİRDEKİ YERİ-3
- KUR'AN'IN TEFSİRE OLAN İHTİYACI, SÜNNETİN TEFSİRDEKİ YERİ-2
- KUR'AN'IN TEFSİRE OLAN İHTİYACI, SÜNNETİN TEFSİRDEKİ YERİ-1
- VAHİYDE LÂFIZ VE MANA İLİŞKİSİ-3
- VAHİYDE LÂFIZ VE MANA İLİŞKİSİ-2
- VAHİYDE LÂFIZ VE MANA İLİŞKİSİ-1
- KUR’AN’I KUR’AN YAPAN UNSURLAR
- KUR’AN’DAN BİR BELAGAT ÖRNEĞİ: “FASDE’ BİMA TÜ’MER”
- DERT KUR’AN’I ANLAMAK OLMALI, MİLLETİN İMANINI SARSMAK OLMAMALI (III)
- DERT KUR’AN’I ANLAMAK OLMALI, MİLLETİN İMANINI SARSMAK OLMAMALI-2
- DERT KUR’AN’I ANLAMAK OLMALI, MİLLETİN İMANINI SARSMAK OLMAMALI
- KUR’AN’IN TARİHSELLİĞİNİ İDDİA EDENLER!.
- DOĞRUDAN İNSANA HİTAP EDEN AYETLER-2
- DOĞRUDAN İNSANA HİTAP EDEN AYETLER-1
- KUR’AN’IN İ’CAZI
- KUR’AN’DA TEHADDÎ MERHALELERİ
- KUR’AN’IN BİR BENZERİ GETİRİLEMEZ
- KARIŞMAYAN İKİ DENİZ
- TEFSİRLER KAÇ KISIMDIR?
- KUR'AN'DAKİ TEKRARLARIN HİKMETİ
- FATİHA DA NAMAZ GİBİ İLAHÎ BİR PROJENİN PARÇASIDIR
O halde sabret. Sonunda kazanacak olanlar, elbette Allah'tan korkup sakınanlardır.
Hûd, 49
GÜNÜN HADİSİ
Îmân altmış bu kadar şu'bedir. Hayâ da îmânın bir şu'besidir.
BUHARİ,KİTÂBÜ'L-ÎMÂN, EBU HUREYRE(r.a.)'dan
SON YORUMLAR
- Bütün beytlerin tercümesini gönderebilir misiniz? sitede sadece son birkaç...
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm İnternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yapt...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
TARİHTE BU HAFTA
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...