KUR’AN’DA GÖK CİSİMLERİ-2

KAMER(AY) Kamer kelimesinin birkaç anlamı vardır: 1-Bembeyaz/gümüş beyazı olmak. Ayın güneşten sonra bize gümüş renginde en parlak bir gök cismi olarak gözükmesi, bu anlamı desteklemektedir.


Niyazi Beki(Prof. Dr.)

niyazibeki@gmail.com

2016-02-15 11:41:53

KAMER(AY)

Kamer kelimesinin birkaç anlamı vardır:

1-Bembeyaz/gümüş beyazı olmak. Ayın güneşten sonra bize gümüş renginde en parlak bir gök cismi olarak gözükmesi, bu anlamı desteklemektedir.

تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاء بُرُوجاً وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجاً وَقَمَراً مُّنِيراً

"Gökte burçları var eden, onların içinde bir lamba (güneş) ve nurlu bir ay bulunduran Allah, yüceler yücesidir"(Furkan: 25/61) âyetinde olduğu gibi, Kur'an'da güneş bir lamba olarak tavsif edilirken, ay da aydınlık (bembeyaz) bir cisim olarak nitelendirilmiştir.

2-Bir şeyler çalmak. Araplar, Kamertühu, kamertü lübbehu ve kalbehu tâbiriyle, bir kimsenin aklını çaldıklarını, kalbini çeldiklerini ifade etmek isterler. Bir başkasının malını elinden alma oyunu olan kumar kelimesi de aynı kökten türemiştir. O halde Kamer kelimesi, bu anlamıyla ışığını güneşten çaldığını açıkca ilan ediyor.(1)

Râğıb el-Isfahânî de, ışığını yıldızlardan (doğrusu güneşten)aldığı için aya Kamer adının verildiğini ileri süren görülere yer vermiştir. Şüphesiz ay, gasp gibi zorla veya hırsızlık gibi hile ile değil; Allah'ın takdiri ile güneşin bu ışığından istifade etmektedir.(2)

وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّى عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ

"Ay için bir takım menziller (yörüngeler) tâyin ettik. Nihayet o, eğri hurma dalı gibi (hilâl) olur da geri döner"(Yasin: 36/39) âyeti, çok açık bir şekilde, ayın ince bir hesapla hareket ettiğini ve ışığını başka yerden aldığı için bazan artıp bazan eksildiğini ders vermektedir.

وَسَخَّر لَكُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَآئِبَينَ وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ

"(Allah), düzenli seyreden güneşi ve ayı, sizin istifadenize sundu" âyetinin de ifade ettiği gibi, ay ile güneş nöbetleşe olarak dünyamızı aydınlattıklarından ve bu görevi yaparken de ay güneşten ışık almak zorunda olduğundan, bu ikili ilişkinin verdiği beraberlik, onları Kur'an'ın ayetlerinde de bir araya getirmiştir.(3)

تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاء بُرُوجاً وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجاً وَقَمَراً مُّنِيراً

"Gökte burçlar kılan, orada parlak bir lamba ve aydınlatıcı bir ay yaratan Allah yücedir."(Furkan: 25/61) ayetinde olduğu gibi, Kur'an'ın, güneşin ışığı için ziya ve bu anlama gelen sirac gibi tâbirleri, ay için ise nûrve o kökten gelen münir gibi kelimeleri kullanması dikkat çekicidir. Bu kelimeler, insanlara değişik ipuçları vermiş ve böylelikle eğitim ve kültür seviyeleri farklı olan kesimlerin Kur'an âyetlerinden istifade imkânları artmıştır.

Sonuçta aynı âyetten farklı mânâlar çıkartılmıştır ki hepsi de doğrudur. Meselâ: alelâde bir insan, bu âyetten, Güneş ve Ayın her ikisinin de yeryüzüne ışık gönderdiğini anlar.

 Bir Arap filoluğu ise, âyette geçen sirac kelimesinin işaretiyle, güneşte ışık ile birlikte ısındırma özelliğinin de var olduğu mânâsını çıkartır.

Bir astronomi âliminin bu tâbirden elde ettiği ipucu, Güneşin bizzat ışığın kaynağı, Ayın ise ışığını dışarıdan almakta olduğu hakikatidir. Çünkü Arapça'da ışığın kaynağı olan şeyler için muzî tâbiri, ışığını dışarıdan alanlar için de münîr tâbiri kullanılır. Meselâ aydınlık bir oda için: ğurfetün müzîetün denilmez, aksine münîretün denilir. Çünkü odanın ışığı dış kaynaklıdır. Buna karşılık bir ateş közü için de kabesün münîr denilmez, aksine müzî denilir. Çünkü ateşteki ışık, kendisine aittir. İşte Kur'an-ı Hakim'in Kur'an'da ay için nur-münîr, güneş için ziya-siraç tâbiri kullanması, bu ince farkı belirtmek içindir.

Dipnotlar 

1-krş.ez-Zemahşerî,Esrâru'l-Belâğa;(KMR)maddesi

2- bk.Rağib,(KMR)maddesi

3- Bütün Kur'an'da"Şems" kelimesi 33 defa; "Kamer" kelimesi ise, 27 defa tekrarlanmıştır. 28 menzil dolaşan ay'ın Kur'an'da 27 defa tekrarı ve Kamer Sûresinin tertip numarasının (2x27) 54 olması çok ince sırları taşıyan bir nükte-i Kur'âniyedir. Birlikte zikredildikleri âyetlerin sayısı:20'dir. Ayrı düştükleri âyetlerin sayısı da (ay için 7; güneş için 13)20'dir.

 

 







 

KAMER(AY)

Kamer kelimesinin birkaç anlamı vardır:

1-Bembeyaz/gümüş beyazı olmak. Ayın güneşten sonra bize gümüş renginde en parlak bir gök cismi olarak gözükmesi, bu anlamı desteklemektedir.

تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاء بُرُوجاً وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجاً وَقَمَراً مُّنِيراً

"Gökte burçları var eden, onların içinde bir lamba (güneş) ve nurlu bir ay bulunduran Allah, yüceler yücesidir"(Furkan: 25/61) âyetinde olduğu gibi, Kur'an'da güneş bir lamba olarak tavsif edilirken, ay da aydınlık (bembeyaz) bir cisim olarak nitelendirilmiştir.

2-Bir şeyler çalmak. Araplar, Kamertühu, kamertü lübbehu ve kalbehu tâbiriyle, bir kimsenin aklını çaldıklarını, kalbini çeldiklerini ifade etmek isterler. Bir başkasının malını elinden alma oyunu olan kumar kelimesi de aynı kökten türemiştir. O halde Kamer kelimesi, bu anlamıyla ışığını güneşten çaldığını açıkca ilan ediyor.(1)

Râğıb el-Isfahânî de, ışığını yıldızlardan (doğrusu güneşten)aldığı için aya Kamer adının verildiğini ileri süren görülere yer vermiştir. Şüphesiz ay, gasp gibi zorla veya hırsızlık gibi hile ile değil; Allah'ın takdiri ile güneşin bu ışığından istifade etmektedir.(2)

وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّى عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ

"Ay için bir takım menziller (yörüngeler) tâyin ettik. Nihayet o, eğri hurma dalı gibi (hilâl) olur da geri döner"(Yasin: 36/39) âyeti, çok açık bir şekilde, ayın ince bir hesapla hareket ettiğini ve ışığını başka yerden aldığı için bazan artıp bazan eksildiğini ders vermektedir.

وَسَخَّر لَكُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَآئِبَينَ وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ

"(Allah), düzenli seyreden güneşi ve ayı, sizin istifadenize sundu" âyetinin de ifade ettiği gibi, ay ile güneş nöbetleşe olarak dünyamızı aydınlattıklarından ve bu görevi yaparken de ay güneşten ışık almak zorunda olduğundan, bu ikili ilişkinin verdiği beraberlik, onları Kur'an'ın ayetlerinde de bir araya getirmiştir.(3)

تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاء بُرُوجاً وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجاً وَقَمَراً مُّنِيراً

"Gökte burçlar kılan, orada parlak bir lamba ve aydınlatıcı bir ay yaratan Allah yücedir."(Furkan: 25/61) ayetinde olduğu gibi, Kur'an'ın, güneşin ışığı için ziya ve bu anlama gelen sirac gibi tâbirleri, ay için ise nûrve o kökten gelen münir gibi kelimeleri kullanması dikkat çekicidir. Bu kelimeler, insanlara değişik ipuçları vermiş ve böylelikle eğitim ve kültür seviyeleri farklı olan kesimlerin Kur'an âyetlerinden istifade imkânları artmıştır.

Sonuçta aynı âyetten farklı mânâlar çıkartılmıştır ki hepsi de doğrudur. Meselâ: alelâde bir insan, bu âyetten, Güneş ve Ayın her ikisinin de yeryüzüne ışık gönderdiğini anlar.

 Bir Arap filoluğu ise, âyette geçen sirac kelimesinin işaretiyle, güneşte ışık ile birlikte ısındırma özelliğinin de var olduğu mânâsını çıkartır.

Bir astronomi âliminin bu tâbirden elde ettiği ipucu, Güneşin bizzat ışığın kaynağı, Ayın ise ışığını dışarıdan almakta olduğu hakikatidir. Çünkü Arapça'da ışığın kaynağı olan şeyler için muzî tâbiri, ışığını dışarıdan alanlar için de münîr tâbiri kullanılır. Meselâ aydınlık bir oda için: ğurfetün müzîetün denilmez, aksine münîretün denilir. Çünkü odanın ışığı dış kaynaklıdır. Buna karşılık bir ateş közü için de kabesün münîr denilmez, aksine müzî denilir. Çünkü ateşteki ışık, kendisine aittir. İşte Kur'an-ı Hakim'in Kur'an'da ay için nur-münîr, güneş için ziya-siraç tâbiri kullanması, bu ince farkı belirtmek içindir.

Dipnotlar 

1-krş.ez-Zemahşerî,Esrâru'l-Belâğa;(KMR)maddesi

2- bk.Rağib,(KMR)maddesi

3- Bütün Kur'an'da"Şems" kelimesi 33 defa; "Kamer" kelimesi ise, 27 defa tekrarlanmıştır. 28 menzil dolaşan ay'ın Kur'an'da 27 defa tekrarı ve Kamer Sûresinin tertip numarasının (2x27) 54 olması çok ince sırları taşıyan bir nükte-i Kur'âniyedir. Birlikte zikredildikleri âyetlerin sayısı:20'dir. Ayrı düştükleri âyetlerin sayısı da (ay için 7; güneş için 13)20'dir.

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ İŞARETLERİ-2

YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ İŞARETLERİ-2

SUREDE YER ALAN 7 Sayısındaki Tevafuk: a)Mısır melikinin rüyasında gördüğü ineklerin say

YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ İŞARETLERİ-1

YUSUF SURESİNDE BAZI İ’CAZ  İŞARETLERİ-1

Yusuf İsmi Yusuf ismi konusunda birkaç noktaya işaret etmekte fayda vardır: Birinci Nokta: Gen

ALLAH NEDEN KENDİSİ İÇİN “BİZ” TABİRİNİ KULLANMIŞTIR?

ALLAH NEDEN KENDİSİ İÇİN “BİZ” TABİRİNİ KULLANMIŞTIR?

Muhterem Müslümanlar! وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَق

“KUR’AN’DA KAÇ MELEK HZ. MERYEM’LE KONUŞTU?” SORUSUNA CEVAPTIR

“KUR’AN’DA KAÇ MELEK HZ. MERYEM’LE KONUŞTU?” SORUSUNA CEVAPTIR

Muhterem Müslümanlar! Oryantalistler ve onların yerli borazanları aşağıdaki iki âyet arası

KUR’AN SADECE ARAPLARA MI İNDİRİLDİ?

KUR’AN SADECE ARAPLARA MI İNDİRİLDİ?

Muhterem Müslümanlar! Caetani gibi Oryantalistler, وَمَا أَرْسَلْنَا مِن ر

İSLÂM PEYGAMBERİ KUR’AN’I YAZDI MI YA DA BAŞKALARINDAN İKTİBAS MI ETTİ?

İSLÂM PEYGAMBERİ KUR’AN’I YAZDI MI YA DA BAŞKALARINDAN İKTİBAS MI ETTİ?

Muhterem Müslümanlar! Bazı oryantalistler, Peygamberimiz Hz. Muhammed(sav)’in, Kur’an-ı Ker

KUR'AN-I KERİM'DE ÇELİŞKİ, BİLİMSEL VE TARİHİ HATALAR VAR MI?

KUR'AN-I KERİM'DE ÇELİŞKİ, BİLİMSEL VE TARİHİ HATALAR VAR MI?

Muhterem Müslümanlar! Oryantalistler Kutsal Kitabımızda âyetlerin birbiri ile çeliştiğini,

HZ. PEYGAMBER’İN GÜVENİRLİLİĞİ VE KUR’AN’IN TEBLİĞ EDİLMESİNDE ONA GÜVENMEMENİN İTİKÂDÎ SONUÇLARI

HZ. PEYGAMBER’İN GÜVENİRLİLİĞİ VE KUR’AN’IN TEBLİĞ EDİLMESİNDE ONA GÜVENMEMENİN İTİKÂDÎ SONUÇLARI

Son zamanlarda Kur’an’ın mahiyetine dair bir takım düşünceler ileri sürülmektedir. Bu kon

ANLAMADAN KUR’AN OKUMANIN FAYDASI VAR MI? ÖLÜYE KUR’AN OKUNUR MU?

ANLAMADAN KUR’AN OKUMANIN FAYDASI VAR MI? ÖLÜYE KUR’AN OKUNUR MU?

Sordular: -Hocam, Kur’an’ı anlamadan okumanın faydası yoktur, diyenler var. Bir de bazı ho

KUR’AN’DA TEKZİP KAVRAMI

KUR’AN’DA TEKZİP KAVRAMI

Sözlükte tekzip; Yalanlamak, doğru olmadığını savunmak ve inkâr etmek anlamlarına gelir. T

KUR’AN OKUMANIN SEVABI ÖLÜYE GİTMEZ Mİ?

KUR’AN OKUMANIN SEVABI ÖLÜYE GİTMEZ Mİ?

Değerli Kardeşlerim, Geçenlerde TRT Kurdi’de yayınlanan bir program esnasında bir hemşehrim

"Ey İman edenler! Oruç sizden öncekilere farz kılındığı gibi, sizlere de farz kılındı. Ta ki, korunasınız"

Bakara, 183

GÜNÜN HADİSİ

Allah'a ve ahiret gününe iman edenler, hayır söylesin veya sükut etsin.

Riyazü's Salihin, 1/307

TARİHTE BU HAFTA

*Nizamü'l-Mülk'ün Şehadeti(14 Ekim 1092) *II.Kosova Zaferi(17 Ekim 1448) *Gedik Ahmed Paşa'nın Vefatı(18 Ekim 1482)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI