TARİHTE HAYVAN YARGILAMALARI

Tarihteki ilginç hadiselerden birisi de hayvanların muhakeme edilmesidir. Ortaçağ Avrupa tarihi böyle saçma hadiselerle mebzuldür. Biz merhum allame Mustafa Sıbai'nin bu konudaki bazı nakillerine yer vermek istedik;

Bu muhakemelerin en ilginci, 15. Asırda Fransa'da farelerin yargılanışıdır. Olaya konu olan şehirdeki fareler huzuru bozacak ve hayatı etkileyecek şekilde caddeleri doldurmakla suçlanıyordu. Ancak müdafaa vekili Şâşânie maznunların aralarında hastalar, yaşlılar ve emme çağındaki yavruların bulunması yüzünden, mahkemenin tecilini talep etti.

Mahkemenin yapılacağı gün ise farelerden hiçbiri duruşmada yoktu. Bunun üzerine avukat Şâşanie şu teklifte bulundu;

"Fareler saygıdeğer kararınıza boyun eğmekten kaçınmamıştır. Onlar da huzurun sağlanmasını ister. Ancak muhterem hâkimler! Fareler buraya gelirken kedilerin saldırısından çekinmektedir."

Mahkeme reisi ise kanaatini şöyle belirtti;

"Sanıkların hayatını korumakla mükellefiz."

Bunun üzerine farelerin avukatı Şaşanie müvekkillerinin hayatının muhafazası için mahkeme süresi boyunca bütün kedilerin hapsedilmesi yolunda bir mahkeme kararı istedi. Bütün mahkeme üyeleri adaletin sağlanması için bu karara muvafakat ettiler.

Halka duyuru yapılarak, mahkeme süresi boyunca bütün kedi ve köpeklerin hapsedilmesi istendi. Fakat halk bu karara uymayınca, mahkeme yapılacak bir şeyin kalmadığına karar vererek fareleri beraat ettirdi.

Bir başka karar da yumurtlayan horoz hakkındadır. 1474 senesinde İsviçre'nin Bern şehrinde acaip bir hadise cereyan etti ve bir horoz yumurtladı. Tabii Avrupalılar hemen bunun bir sihir işi olduğuna karar vererek, zavallı horozu mahkemeye sevk ettiler. Horozun müdafileri "hiçbir kasti kötü niyeti olmayan bir davranıştan dolayı horoz nasıl sorumlu tutulabilir" deseler de, mahkeme zavallı horozun herkesin gözü önünde idamına karar vermiş ve karar şöyle açıklanmıştı; "Verdiğimiz karar diğer bütün horozlara ders olacaktır. Bundan ibret alacaklardır."

Kaynak

1-Mustafa Sıbai, İslam Medeniyetinden Altın Tablolar, terc.; Nezir Demircan, M. Sait Şimşek, Uysal Kitabevi, Konya, 1979