ŞEYH SA‘DÎNİN ABAKA HAN’A YAZDIĞI NASÎHAT-NÂME

Şeyh Sadî’nin terbiye ve nasihate müsait olduğunu anladığı Abaka Han’a yazdığı nasihatler şöyle özetlenebilir:

Semih Yıldız

2015-10-31 07:01:45

Şeyh Sadi-i Şirazi, İran edebiyatının beş büyük şairinden biridir. Merhum Mehmed Akif'in en fazla kendisini etkileyen şair olduğunu ifade ettiği ve

"Şu üstad-ı irfan penahın bugün

Hakikatte şakirdiyiz biz bütün

Mürebbi-yi efkâr-ı ümmet odur

Eden halka tedris-i hikmet odur

Odur şiiri hikmetle mecz eyleyen

Odur şiir namıyla hak söyleyen" ifadeleriyle sena ettiği bu zatın İlhanlı hükümdarı Abaka Han'a verdiği nasihatleri sizlerle paylaşmak istedik. Nasihatleri Farsçadan dilimize terceme eden merhum Tahir'ül Mevlevi'dir. Saygılarımızla. cevaplar.org

"Şeyh Sadî'nin terbiye ve nasihate müsait olduğunu anladığı Abaka Han'a yazdığı nasihatler şöyle özetlenebilir:

-Adaletle tanınmak ve güzel bir sona ulaşmak için eski milletlerin siret ve siyasetine dair bilgi edinmek ve bu bilgiyi uygulamak üzere padişahların şu kurallara riayet etmesi gerekir:

1-Her işe Allah'ın adı ile başlamalı ve Allah'tan yardım istenmelidir. Sözü düşünerek söylemeli, kalbindeki sırrı herkesten gizlemeli, salih kişilerden yüz çevirmemeli, halkı incitmemeli, fakat hayırsızları ve katilleri cezalandırmaktan çekinmemeli, güçlü düşmanla uğraşmaya ve zayıflara karşı zalimane harekete kalkışmamalıdır.

2-Önce yakınlarına nasihat sonra başkalarına nasihat etmelidir.

3- İş ehli olanları taltif etmeli, eskilerin bıraktığı eserleri mahvetmemeli, vasıfsız insanları meclisinde bulundurmamalıdır.

4-Yaşlıların sözünü dinlemeli; kadın, çocuk ve acizlerin ufak tefek kusurlarını hoş görmeli, ticaret ve seyahat erbabını gözetmelidir.

5-- Kendisine zarar verecek kimseleri iş başına getirmemeli, garazcıların sözüne kulak asmamalı, bir suçu incelemeden zanlıyı cezalandırmamalı, şu üç beş günlük dünyada taliin müsaadesine gururlanmamalıdır.

6-Eski meliklerin ve padişahların tarihlerini çok okumalı, adil olanların siretinden hayır öğrenmeli ve zalim olanların akıbetinden ibret almalı, büyüklerin görebileceği işleri küçüklere bırakmamalı, çalgıcı oyuncu gibi şahısları her vakit huzuruna getirmemeli, tavla, satranç gibi oyunları adet edinmemelidir. Lakin ok, yay talimi yapmak, gûy u çevgân oynamak, ava çıkmak iyidir.

7-- Kötülerin azil ve def'ini geciktirmemeli, düşmana bile iyilikten çekinmemelidir. Ancak düşman kapıda imiş gibi oturmalıdır.

8- Tutukluları her zaman soruşturmalı, içlerinden müstehak olanları tedib etmeli, müddeti bitenleri salıvermeli, suç ile ceza arasında münasebet gözetmelidir.

9- Azledilen bir memuru bütünüyle mahrum bırakmamalı, azil acısını tatmış ve tabiatıyla zaruret çekmiş olanları tekrar vazifeye geçirmelidir. Böyleleri tecrübe ettikleri azil ve ihtiyaç korkusuyla dürüst çalışırlar.

10- Düşmanların güçlenmemesi için dostları takviye etmeli, düşmanları da mutazarrır etmemelidir.

11- Savaş sırasında düşmana meyl etmemeleri için halka gönül bağlamalı, ecnebilere karşı heybetli durmalı, aydınlara iltifatta bulunmalıdır.

12- Geçmişlere ve eski dostlara hürmet, hısım ve akrabaya yardım etmeli, eskiden tanıdıkları vefakârlık etmeli, meşhur ve muteber kişilere hürmet göstermekle beraber uygun mansıblara tayin etmelidir.

13- Padişahların mülkî işlerde, kadıların da dinî işlerde halîm olmaları gereklidir; yoksa mülk de harap olur, din de.

14- Mümkün mertebe kötülük etmemeli, günah işlememeli, hataen ortaya çıkan bir kötülüğü hemen iyilikle tamire çalışmalıdır.

15- Birine söyleyeceği sözü, evvela kendisine söylenmiş farz etmeli, hoşuna gider veya canını sıkarsa öyle söylemelidir.

16- Mal ve müdara ile düşmanın kovulması mümkün olduğu takdirde harbe girişmemeli ve boş yere muhataraya düşmemelidir.

17- Padişahlar cömert olmalı ve ihsan elini açık bulundurmalıdır.

18- Vaktini dörde ayırmalı, birinde devlet işleriyle, birinde dünya işleriyle, birinde istirahat ve uyku ile, birinde taat ve münacat ile meşgul olmalıdır.

19- Her işte itidalden ayrılmamalı, mesela, maliyeyi zayıf düşürmeyecek kadar vermeli, askere ve memura sıkıntı çektirmeyecek kadar hazineyi muhafaza etmeli, halkı nefret ettirmeyecek kadar gazaba gelmeli, saltanatın heybetini gölgelemeyecek kadar latife etmelidir.

20- Sefer çıktığında sade kendi ehliyetine güvenmemeli, Allah'tan kuvvet ve yardım istemelidir.

21- Hükümdarlık önemli bir iştir. Onu deruhte edenin oyunla, eğlence ile geçirecek vakti olamaz.

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

hakan, 2015-11-04 23:11:02

Selçuklu'nun ilk müellifleri adaletle hükmettiğini, tedbirli, halkına dost ve akıllı bir hükümdar olduğunu yazsa da İbn Şeddad, Grousset, Spuler Alptekin, Çetin gibi tarihçiler İslam aleminde yaptığı büyük kıyımları anlatır.

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

DİĞER YAZILAR

ÜRETİLEN ALGILARLA FİKİR SAHİBİ OLMAYA ÇALIŞMAK

Vehhabilik meselesi zamanla dallanıp budaklanmıştır. Vehhabilik şemsiyesi altında birçok fikr

YEREL ORYANTALİSTLER

Din mücedditliği için yola çıkanlardan bir kısmı süreçte din münekkidi haline geldi. Zira

İTTİHAD-I İSLAM’IN ÖN ADIMLARI

İttihad-ı İslam, bize balon gibi uçarak gelmez. Belki, bizim ona gitmemiz lazım. Yollar dağda�

İMANIN ŞEHAMET-İ MANEVİYESİ

İslam ahlakının dinamik gücü, imandır. Çünkü, “İman hem nurdur hem kuvvettir. Evet, haki

MUHALEFET KULVARLARI

Hak namına ve hakikat hesabına sırf gerçeği görmek ve göstermek, meseleleri tahlil etmek, sı

UYUYAN DEV UYANMIŞTIR

Evet, millet uyandı. İçerdeki hainler, dışardaki alçaklar ne yaparlarsa yapsınlar, artık Ana

YANLIŞ VE HAKSIZ İNTERNET PAYLAŞIMLARI

dir. İnternet paylaşımlarındaki kaynak vermemek, metnin yazarını yazmamak, doğruluk olmadığ

MASONLAR VE ESAD AİLESİ

Masonluk meselesi dallı budaklı bir mesele olduğundan ve yüksek dozda manipülasyon içerdiğind

OSMANLI DÜŞMANI BİR BARELVİ’NİN HEZEYANLARI

Belki biraz garip gelecek ama peşinen söyleyelim ki anlatılan husus doğrudur. Stalin’in hocala

KADİROV: KADİRİ-VEHHABİ KIRMASI

Ramzan Kadirov başkanlığındaki Çeçenlerin Suriye’den sonra Ukrayna’da da arz-ı endam etme

İSLAM’IN DAHİLİ DÜŞMANLARI YA DA GÜNÜMÜZÜN YIKICI AKIMLARI

İhvan meşrepli Iraklı yazar ve düşünür Muhsin Abdulhamid, ‘ İslam’a Yönelik Yıkıcı

Kim Allah'a güvenip dayanırsa, Allah ona yeter.

Talak,3

GÜNÜN HADİSİ

Diğer bir kişi katılmaksızın, iki kişi aralarında fısıldaşmasın.

Buhari

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

*Yıldız Sarayı'nın İttihatçılar'ca Yağma Edilmesi(29 Nisan 1909) *Gazneli Mahmud'un Vefatı(30 Nisan 1030) *Yıldırım Bâyezid Tarafından Manisa'nın Fethi(1 Mayıs 1390) *Fatih Sultan Mehmed Hân'ın Vefatı(3 Mayıs 1481) *Eyüp Sultan Hazretleri(r.a.) Vefât

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...