HZ. MEVLANA’NIN AHLAK VE VASIFLARI
Merhum Mevlânâ Şiblî, yazdığı Sevanih-i Mevlana Rûm (Mevlânâ Rûmî'nin Hayatı) isimli eserinde şöyle yazıyor: "Tasavvuf çemberi içine girmeden önce Mevlânâ'nın hayatı, âlimlere özgü bir debdebe, şatafatlı bir şekil gösteriyordu. O, atına binip de dışarı çıktığı zaman, sadece âlimler, talebeler değil, hatta bir kısım yüksek seviyede devlet memuru da iki yanında yer alırdı. Devlet erkânının ve sultanın sarayı ile de alâkası vardı
Merhum Mevlânâ Şiblî, yazdığı Sevanih-i Mevlana Rûm (Mevlânâ Rûmî'nin Hayatı) isimli eserinde şöyle yazıyor:
"Tasavvuf çemberi içine girmeden önce Mevlânâ'nın hayatı, âlimlere özgü bir debdebe, şatafatlı bir şekil gösteriyordu. O, atına binip de dışarı çıktığı zaman, sadece âlimler, talebeler değil, hatta bir kısım yüksek seviyede devlet memuru da iki yanında yer alırdı. Devlet erkânının ve sultanın sarayı ile de alâkası vardı. Fakat tasavvufa intisab edince bu durum değişti. Okutma, öğretme, ders verme, fetva yazma işi devam ediyordu ama bu, daha önceki yaşayış tarzının hatırası idi. Yoksa artık o daha fazla sevgi ve marifet (ilâhî gerçekleri bilme) neşesi içinde mest olmuştu."
Haddinden fazla riyâzat ve mücâhedeye (bir kenara çekilip ibâdet ve tefekkür haline) dalmıştı. Sipehsâlâr, senelerdir yanında kalmış biri olarak diyor ki: "Ben onu hiç bir zaman gece elbisesi (uyku kıyafeti) ile görmedim. Yaygı ve yastık asla bulunmazdı. İsteyerek yatıp uyumazdı. Uyku bastırıp da gözleri kapanırsa oturduğu yerde uyurdu."
Bir gazelinde şöyle diyor:
"Hangi yana doğru yatarsa yatsın, dikenli yastığı olan biri rahat eder mi?"
Semâ toplantılarında müridlerinin fazla uykusu gelirse onları düşünerek, serbestçe uyusunlar diye sırtını duvara dayayıp başını dizlerine koyarak dururdu. Diğerleri rahata erip uykuya dalınca kendisi kalkar, zikirle ve ibâdetle meşgul olurdu. Bir gazelinde buna işaret vardır:
"Herkes uyudu ve gönül haline gelen beni uyku tutmadı,
Bütün gece boyunca gözüm gökyüzündeki yıldızları saydı.
Gözümden uyku öyle kaçtı ki, bir daha asla geri gelmez.
Senin hasretinin zehirini içti de öldü uykum, artık geri dönmez."
Namaz Kılış Şekli:
Namaz vakti gelir gelmez hemen yüzünü kıbleye çevirir, rengi uçar ve namazda son derece cezbe halinde olurdu. Sipehsâlâr diyor ki: "Pek çok zaman kendi gözlerimle görmüşümdür ki; yatsıdan sonra el bağlar ve namaza durur, iki rekât namaz kılıncaya kadar sabah olurdu."
Mevlânâ bir gazelinde diyor ki:
"Akşam namazı olunca herkes lambasını yakar, sofrasını kurar
Benim, uğraşım ise sevgilinin hayâlidir, üzüntüdür, inlemedir, ağlamadır.
Gözyaşıyla abdest alınca namazım ateş gibi hararetli olur,
Ezan sesi kulağıma gelince dertlerim mescitte beni yakar,
Sarhoşların namazı ne acaiptir. Sen söyle, acaba o sahih midir?
Çünkü o, ne zaman bilir, ne mekân tanır.
Acaba bu iki rekât mıdır, dört rekât mıdır?
Zamanım olmadığı için hangi sûreyi okuduğumu bilmiyorum.
Hakkın kapısını nasıl çalayım? Çünkü ne elim kaldı, ne gönlüm.
Vallahi; ne namaz kıldığımdan, ne rekâtın bittiğinden,
Ne de filan kişinin imam olduğundan haberdarım."
Bir keresinde kış günlerinin en soğuk zamanlarıydı. Mevlânâ namaz kılıyor ve namazda o kadar ağlıyordu ki yüzü, sakalı, gözyaşlarıyla ıslanmıştı. Soğuğun şiddetinden gözyaşları sakallarının uçlarında donarak buz haline geldi. Ama yine de o namazını terk etmedi. Kılmaya devam etti.
Zühdü ve Gözü Tokluğu:
Tabiatında, son derece dünya malına ilgisizlik ve gözü tokluk vardı. Bütün devlet erkânı çeşit çeşit hediyeler, paralar gönderirdi de, Mevlânâ hiçbirini kendi yanında bırakmaz, ne gelirse hemen Selâhaddin Zerkûb'a aktarır veya Hüsameddin Çelebi'ye verirdi.
Bazen evinde büyük bir yokluk sıkıntısı olduğu anlar olurdu. Oğlu Sultan Veled, dağıtılmak üzere gelenlerden bir miktar eve bırakmasını babasından isterdi de o zaman eve az bir şey bırakırdı. Evde yiyecek bir şey olmadığı gün çok sevinir ve; "Bugün bizim evden dervişlik kokusu geliyor" derdi.
Cömertliği ve Fedakârlığı:
Cömertliği ve fedakârlığı o noktaya varmıştı ki, bir dilenci bir şey istediğinde yanında bir şey yoksa sırtındaki hırkasını veya bir elbisesini çıkarıp verirdi. Bu bakımdan elbisesi de abası gibi, çıkarması kolay olsun diye önden açık olurdu.
Bir keresinde müridleriyle yolda gidiyordu. Dar bir sokağın ortasında bir köpek uyuduğundan yol kapanmış, geçilemiyordu. Mevlânâ orada durdu, bir süre öyle bekledi. Bir adam gelerek köpeği kovaladı. Mevlânâ çok üzülerek; "haksız yere ona eziyet verdin, dedi.
Bir gün iki kişi yolun ortasında kavga ediyordu. Biri diğerine; "Ey melun, bir dersen on duyarsın." dedi. Tesadüfen Mevlânâ oradan geçiyordu. Duydu da o adama dedi ki: "Ey kardeşim, söyleyecek bir şeyin varsa bana söyle. Çünkü bana eğer bin söylersen ben bir bile söylemeyeceğim." İkisi de Mevlânâ'nm ayaklarına kapandılar ve birbirleriyle barıştılar.
Geçim tarzı ve geçim aracı ise, ayda-aldığı onbeş dinarlık maaşdı. Mevlânâ, bedavadan geçinmeyi hiç sevmediğinden bu aylık karşılığında vazife olarak fetva yazma görevi yapıyordu. Müridlerine ısrarla: "Eğer bir fetva gelirse, ben ne durumda olursam olayım bana haber verin. Görevimi yapayım ki, bu maaşım bana helâl olsun." derdi.
Bir keresinde kendisine; "Şeyh Sadreddin'e binlerce lira aylık veriliyor, size ise sadece onbeş dinar aylık veriliyor" dediklerinde Mevlânâ onlara: "Ama şeyhin masrafları daha çok, hatta bana verilen bu onbeş dinar bile ona verilmeli" dedi.
Mevlânâ, mizaç ve tabiat olarak devlet erkânından, şatafatlı mevki sahibi olanlardan pek hoşlanmazdı. Onlarla ancak güzel ahlâkından dolayı görüşürdü. Yoksa onlarla konuşmaktan çok çekinir, uzak kalmaya dikkat ederdi.
Bir keresinde yüksek mevkiden bir kişi; meşguliyetinden dolayı vakit bulup her zaman gelemediğini, bu bakımdan seyrek gelebileceğini söyleyerek özür dileyince Mevlânâ ona: "Özür dilemeye gerek yok, ben gelmenizdense, gelmemenize sevinirim" dedi.
Ebul Hasan en Nedvi
İslam Önderleri Tarihi
Terc: Yusuf karaca
Kayıhan Yayınları
Not: Merhum Nedvi şöyle diyor; Bu bilgileri en güzel şekilde aktaran, merhum Kadı Hüseyin Gevrekhpûrî, bu son devirde Mesnevî'nin ve Mesnevi yazarının en büyük âşıkı ve araştırıcı âlimi idi. Onun kitabı Mir'âtü'l-Mesnevî'nin, ilgili kitaplar içinde bir benzeri yoktur. Mir'âtü'l-Mesnevî'nin dışında şu ana kadar basılmamış olan iki tane daha araştırmaya dayanan eseri vardır. Biri: Sâhibü'l-Mesnevî, diğeri de; Nakdü'l-Mesnevî'dir. Bu iki kitabın yayınlanması, Rûmî'nin edebiyatı üzerinde kıymetli bilgiler verecek, bu bilgilere çok katkıda bulunacak bir hizmet olacaktır. Sâhibü'l-Mesnevî, Hindistan'daki Âzamgarh şehrindeki Dârül Musannifin İslâm yayınevinin basım programı içindedir."
Hind diyarında Mevlana hazretleri ve fikriyatı hakkında birçok kıymetli eser kaleme alınmıştır. Bizler de yukarıdaki eserlerle birlikte Mevlana Eşref Ali Tehanevi'nin Mesnevi'nin anahtarı hükmünde konuları ele aldığı Kilid-i Mesnevi adlı eseri ile, Mevlana Şibli Numani'nin Sevanih-i Mevlana Rûm adlı biyografisinin dilimize çevrilmesinin çok önemli olduğu kanaatindeyiz. İnşallah Ehl-i hamiyet bir yayınevinin dikkatini çeker. (Salih Okur)
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
EŞREF EDİP’TEN; “SİZ Mİ DİNE KARŞI DEĞİLDİNİZ?”
1950 seçiminden az sonra, eski başbakanlardan, medrese kökenli Şemseddin Günaltay, İzmit CHP
Kim Rabbine kavuşmayı arzu ediyorsa güzel bir amel işlesin ve Rabbine kullukta hiç bir ortak koşmasın.
Kehf, 110
GÜNÜN HADİSİ
Kim Müslümanlar arasından bir yetim alarak yiyecek ve içeceğine dahil ederse, affedilmez bir günah (şirk) işlememişse, Allah onu mutlaka cennete koyacaktır.
Tirmizi, Birr 14, (1918)
SON YORUMLAR
- Bütün beytlerin tercümesini gönderebilir misiniz? sitede sadece son birkaç...
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm İnternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yapt...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
TARİHTE BU HAFTA
*Nizamü'l-Mülk'ün Şehadeti(14 Ekim 1092) *II.Kosova Zaferi(17 Ekim 1448) *Gedik Ahmed Paşa'nın Vefatı(18 Ekim 1482)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...