IRAK ULEMASINDAN ALLAME ABDÃœLKADÄ°R EL HATÄ°P
Fazıl mahallesi, Bağdat’ın eski semtlerinden biridir. Bu mahallede çok sayıda âlim yetişmiştir. 19. Yüzyıl sonları ve 20. Asrın başlarında Bağdat’ın bu semtinde büyük âlimlerin açtıkları mahalle mektep ve medreselerinde, gelecek nesiller ve bütün İslam âlemi için ilmi hayatı yaşayıp sürdüren büyük gayret ehli âlimler yetiştirildi. Bu alimlerden birisi de Şeyh Abdülkadir el Hatip’tir.
Fazıl mahallesi, Bağdat'ın eski semtlerinden biridir. Bu mahallede çok sayıda âlim yetişmiştir. 19. Yüzyıl sonları ve 20. Asrın başlarında Bağdat'ın bu semtinde büyük âlimlerin açtıkları mahalle mektep ve medreselerinde, gelecek nesiller ve bütün İslam âlemi için ilmi hayatı yaşayıp sürdüren büyük gayret ehli âlimler yetiştirildi. Bu alimlerden birisi de Şeyh Abdülkadir el Hatip'tir. Bu zat, yedi kıraat üzerinde ve diğer şer'i ilimler alanında çok talebe yetiştirmiş ve İslam âlemine değerli bir ilmi miras bırakmıştır.
Soyu ve DoÄŸumu
Asılları Tay beldesindendir. Dedesi Savalih aşireti'nin reisi Sakar ağadır. Babasının ismi ise Abdürrezzak'tır. 1889 senesinde Bağdat'ın Fazıl mahallesinde doğdu. Bu mahalle Ebu Cafer bin Mansur'un inşa ettiği eski bir mahalle olup, Bağdat'ın Batı Rasafe tarafındadır. Dicle'nin doğusunda olan bu semtte Mansur'un oğlu Mehdi tarafından Rasafe adında Bağdat'ın en büyük camii inşa edilmiştir.
Daha sonra bu cami yıkılmış, yerine şimdiki ismiyle Fazıl camii inşa edilmiştir. Bağdat'ın ortasında "Meydan" denilen sahaya yakındır. Bu saha askeri merasim ve gösteri sahası olarak da bilinir. Haccac-ı Zalim'in yetmiş bin kişinin başını kesip bir tepe oluşturduğu yerdir bu meydan.
Tahsili
Şeyh Abdülkadir el Hatip küçük yaşta, babasının öğretmen olduğu Ahmediyye okulunda tahsiline başlamıştır. Meydan mıntıkasındaki bu okul, 1759 yılında Osmanlı valisi Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Hulefa(Halifeler) camiinde meclisi bulunan meşhur bir ailenin oğlu olan ve Bağdat'ın büyük âlimlerinden sayılan Mahmut el Veteri de bu okulda yetişenlerdendir.
Allame el Hatip, Dar-ul muallimin (öğretmen okulu)'i bitirdikten sonra Haydariye okulunda öğretmenlik yaptı. Birinci Dünya savaşında yedek subay olarak orduya alındı.
Daha sonra, Üniversite tahsili için İstanbul'a gönderildi. İngilizler Bağdat'ı işgal edince, Musul'a döndü. Bağdat'a dönünceye kadar Musul Furkan okulunda tedrisata devam etti. Ayrıca Musul'da Ümmü's sebiayn okulunda büyük âlimlerden kıraat (Kur'an okuma) üzerine dersler aldı. Şeyh el Rıdvani tarafından kendisine yedi kıraat üzerine icazet verildi. Muhammed el Rıdvani Efendi'nin kütüphanesinde çok sayıda kıymetli kitap ve el yazma eserler bulunmaktadır. Bu kıymetli eserler daha sonra 1936 yılında Musul'un büyük âlimlerinden Mahmut el Celilî Okulu kütüphanesine taşındı.
Böylece Abdülkadir el Hatip hem Musul hem de Bağdat ulemasından birçok ilim dalında ve bilhassa kıraat dalında ilim tahsil etmiştir.
Ä°lmi vazifeleri
Şeyh Abdülkadir el Hatip hocamız sanki çok yönlü bir okul gibiydi. Feraiz(Miras), Tefsir Usulü, Hadis, Fıkıh, Yedi vecih üzere kıraat gibi birçok ilim dalında talebe yetiştirmiş ve icazetnameler vermiştir.
Şeyh Abdülkadir bilhassa Bağdat'ta birçok görevde bulunmuş, Bakul Muazzam'dan başlayıp Seyyid Sultan Ali'ye kadar uzanan Reşit caddesini hizmete sokan Bağdat valisi Halil Paşa'nın da teveccühünü kazanmıştır.
Bağdat İmam-ı Azam Camiinde kırk yıl boyunca, hiçbir karşılık almadan hatiplik ve imamlık yaptı. Tarihi camilerden biri olan İmam-ı Azam Camii hicri 375 yılında yapılmıştır. Bu camiin yanında İmam-ı Azam Fakültesi açılmış, büyük âlim Abdülkadir el Hatip bu fakülteye öğretim üyesi olarak tayin edilmiştir. Büyük İslam hukukçusu Emced el Zehavi'nin de bu fakültenin açılması ve gelişmesinde büyük katkıları olmuştur.
Büyük allame Abdülkadir Hoca'nın bu okulda öğrencilerine okuttuğu derslerden bazıları şunlardır; Tefsir'den; Tefsir el Beyzavi ve Tefsir el Nesefi, Hadis'ten; El Terğib ve't Terhip ve başkaları, Fıkıhtan; Hanefi mezhebi üzerine Meraki el- Felah, Metni'l Kuduri.(Şafii fıkhı üzerine de dersler verdi.) Gramer kitaplarından; Elfiye İbnü Malik, Şerhu İbnü Akil, Katru'n Neda, Usulden; İmam Ebu Hanife mezhebi üzerine el Menar fi'l Usul...
Ayrıca Sarf ve Belagat gibi ilim dallarında da dersler vermiÅŸtir. Åžeyh Abdülkadir, fakülte'deki dersleriyle yetinmeyip, Ä°mam-ı Azam Camiindeki medresesinde yerli ve Ä°slam âleminden gelen öğrencilere ders vermeye devam etti. Sesinin güzelliÄŸi ve ilminin derinliÄŸiyle süslediÄŸi hutbeleri cemaati mest ediyordu. Bilhassa Cuma günleri Ä°mam-ı Azam Camii dolup taşıyordu.Â
Vefatı
Osmanlı zamanında İstanbul'da ve Bağdat'ta yetişmiş ve hayatı boyunca ilimle yoğrulmuş, allame-i cihan Abdülkadir el Hatip, 26 Cemadiye'l sani 1389 Hicri, 8 Eylül 1969 Miladi yılında, yatsı namazını müteakip, el Bendenici Tekkesi zikir halkasından döndükten sonra Azamiye'deki evinde vefat etmiştir. Bu tekke, Osmanlı padişahı Sultan 4. Murad han tarafından yaptırılmıştır.
 El Hatip'in vefat haberi Irak Radyo ve televizyonundan duyuruldu. Na'şı Salı günü sabahı Azamiye'deki evinden alınarak, Åžeyh Abdülkadir Geylani dergâhına getirildi. Cenaze namazı kılındıktan sonra, Ä°mam-ı Azam Camiine getirildi. Tekrar Cenaze namazı kılınıp, Ä°mam-ı Azam Camii bitiÅŸiÄŸindeki Hayzeran makberine defnedildi.Â
Yazan: Talebelerinden Gülcemal Soylu/Cevaplar.org
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DÄ°ÄžER YAZILAR
EMİR ŞEKİB ARSLAN (1869-1946)-2. BÖLÜM
1927 yılında Emir, Kuzey Amerika'ya gitti. Orada Detroit beldesinde göçmenlerin sorunları için
EMİR ŞEKİB ARSLAN (1869-1946)-1. BÖLÜM
O, Emir Şekib Bin Hamud bin Hasan Yunus Arslan. Hire hükümdarlığı kurucusu olan Tenuhiler sül
NEDVİ’NİN KALEMİNDEN KUDÜS MÜFTÜSÜ EMİN EL HÜSEYNİ-2
Bundan sonra araya yeni bir fasıla girdi, ama bu ilki kadar uzun sürmedi. Ve onunla Mekke-i Müker
NEDVİ’NİN KALEMİNDEN KUDÜS MÜFTÜSÜ EMİN EL HÜSEYNİ-1
Kıymetli ziyaretçilerimiz, sizlere Filistin istiklal hareketinin mimarı, büyük aksiyon insanı,
İMAM MUHAMMED KASIM EN NÂNOTEVİ- 3. BÖLÜM
Papazlarla Ve Hindu Bilginleri İle Münazaraları Şeyh, Meerut şehrinde ikamet ederken, papazlar
İMAM MUHAMMED KASIM EN NÂNOTEVİ- 2. BÖLÜM
İngilizlere Karşı Cihadı 1857 yılında İngiliz yönetimine karşı Hindistan'da büyük bir a
ÖMER MUHTAR GRAZİANİ’NİN KARŞISINDA
... Graziani hatıratında diyor ki; “Ofisimin girişine geldiği zaman bana öyle geldi ki, ell
İMAM MUHAMMED KASIM EN NÂNOTEVİ- 1. BÖLÜM
Büyük imam, islam filozofu, rabbani alim, büyük ıslahçı, mücahid bir kahraman, İslam düşm
KURRA HAFIZ MEHMET GÃœRGÃœR HOCA EFENDÄ° (1937-2020 )
Mehmet GÜRGÜR Hoca Efendi 2 Mart 1937 yılında Dumlu Nahiyesine bağlı Akdağ köyünde dünyaya
ÅžEYH MUHAMMED HAFÄ°D (1928-2001)
Şeyh Muhammed Hafid hazretleri, dedesi ‘Hazret’ namıyla bilinen Muhammed Ziyauddin hz.'nin ve
ABDULÄžAFUR HAS EFENDÄ°(1936-2007)
Abdulgafur HAS Hocaefendi 1936 yılında Çat ilçesi Babaderesi köyünde dünyaya geldi. Soyu sils
- BABADERELÄ° SEYYÄ°D AHMED EFENDÄ°(1890-1977)
- MEHMED KIRKINCI HOCAEFENDÄ°
- MOLLA MUHAMMED CELALÃŽ
- MOLLA MUHAMMED KASORÃŽ
- MOLLA ABDÃœLKADÄ°R NADÄ°R AZÃŽZÃŽ
- SEYDA MOLLA HASÄ°P SEVEN (KS)(1917-1994)
- MÜDERRİS MOLLA MUSA CELÂLÎ (GEÇİT) HOCA
- ÅžEYH ASIM EFENDÄ°
- ÅžEYH HALÄ°D-Ä° OHÄ°NÄ°
- ÅžEYH MAZHAR EFENDÄ°
- ÅžEYH ALAUDDÄ°N-Ä° OHÄ°NÄ°
- ÅžEYH FETHULLAH-I VERKANÄ°SÄ°
- EBU’L HASAN EN NEDVİ HAKKINDA NE DEDİLER?-2
- MUHAMMED EMÄ°N ER HOCAEFENDÄ°
- ÇAN ŞEYHLERİNİN TASAVVUFTAKİ YERİ VE KONUMU-2
- EBU’L HASAN EN NEDVİ HAKKINDA NE DEDİLER?-1
- ÇAN ŞEYHLERİNİN TASAVVUFTAKİ YERİ VE KONUMU-1
- ÅžEYH SAFFETULLAH-I OHÄ°NÄ°(1939-1989)
- EBU’L-HASEN ALİ EL-HASENÎ EN-NEDVÎ (1333-1420/1914-1999)
- DOSTUM NEDVÄ°
- BEDÄ°ÃœZZAMAN'IN HAYATI VE ESERLERÄ°-2
- BEDÄ°ÃœZZAMAN'IN HAYATI VE ESERLERÄ°-1
- M. AKİF'İN GÖZÜYLE BATICILIK-2
- M. AKİF'İN GÖZÜYLE BATICILIK-1
- AHMET NECÄ°P FAZIL KISAKÃœREK-3
- AHMET NECÄ°P FAZIL KISAKÃœREK-2
- AHMET NECÄ°P FAZIL KISAKÃœREK-1
- ÅžEYH MUHAMMED DÄ°YAUDDÄ°N/HAZRET (K.S.)
- ŞEYHU'L-HİND MAHMUD HASAN DİYOBENDÎ (1851-1920)-2. BÖLÜM
Üstünlük ve şeref ancak Allah'ın, Peygamberinin ve mü'minlerindir.
Münâfikûn, 8
GÃœNÃœN HADÄ°SÄ°
"Kim ilim tahsili için bir yola girerse Allah ona cennete gidecek yolu kolaylaştırır."
Müslim
SON YORUMLAR
- Bütün beytlerin tercümesini gönderebilir misiniz? sitede sadece son birkaç...
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm Ä°nternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yaptÄ...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
TARÄ°HTE BU HAFTA
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...