USUL VE METODLARIYLA KUR’AN EZBERLEME VE HAFIZADA TUTMA YOLLARI-12

EZBERDEN SONRA 1- HIZLI EZBER VE YAVAŞ EZBER Bir surenin nasıl ezberlendiği, iyice yerleşip yerleşmediği, onun ezberi tamamen bitirilip, tekrarına dönüldüğü zaman açık bir şekilde ortaya çıkar. Geçtiğimiz bölümlerde bir sureyi ezberle


2011-02-18 05:37:00

EZBERDEN SONRA

1- HIZLI EZBER VE YAVAŞ EZBER

Bir surenin nasıl ezberlendiği, iyice yerleşip yerleşmediği, onun ezberi tamamen bitirilip, tekrarına dönüldüğü zaman açık bir şekilde ortaya çıkar.

Geçtiğimiz bölümlerde bir sureyi ezberlemeye başlamadan önce, kelime ve harekelerin tanınmasında acele etmeden çok dikkatli davranılması ve aynı zamanda surenin veya bir bölümünün ezberlenmesi bittikten sonra yoğun bir tekrar yapılması gerekliliğine işaret etmiştik. Burada ise hem ezberlerken, hem de tekrar etme sırasında acele etmeden okumanın gerekliliğine işaret edeceğiz.

Sabırlı ve yavaş davranan, acele etmeden dikkatli bir şekilde inceleyerek ezber yapan bir kimse, bunun olumlu sonuçlarını ezberi tamamen bittikten sonra görecektir. Ezberlediği yerleri kolaylıkla hatırlayıp, ihtiyaç duyduğu zaman Kur’an’dan herhangi bir kısmı delil olarak hemen aklına getirebildiğini görecektir ki, bu özellikle hadis âlimlerinin önemli bir niteliğidir. Ayrıca ayetlerin sure içindeki yerlerini ve hatta sayfanın üst tarafında mı, alt tarafında mı, sol sayfada mı, sağdaki sayfada mı olduğunu bildiğini görecektir. Bu aceleci ve dikkatsiz bir şekilde ezberleyen hafızın harcı değildir. Zira o bir surenin ezberi tam olarak zihnine yerleşmeden, hemen diğer bir sureye geçme hevesindedir. Bu yüzden de sureyi tekrar ederken zorlanır veya herhangi bir surenin ayetlerini hemen hatırlayamaz. Öyle ki o kimse, o sureyi daha önce hiç ezberlememiş gibidir ve onu yeniden ezberlemeye döndüğü zaman yine birçok çaba ve gayret sarf etmek zorunda kalacaktır.

Oysaki o bu gayret ve çalışmayı başta sureyi ezberlerken gösterseydi, acele etmeseydi ve dikkatli bir şekilde ezberleseydi, daha az vakit kaybedip daha güzel bir şekilde ezberlemiş olacaktı.

Çoğu zaman acelecilik surenin sonlarını ezberlemeye gelince ortaya çıkabilir. Birçok hafız bir an önce surenin ezberini bitirip, yeni bir sureye geçebilmek için sure sonlarında acele etmektedirler. İşte bazı surelerin sonunu hatırlamada görülen tereddüt ve takılmalar bundan kaynaklanmaktadır. Bu yüzden bizim tavsiyemiz, sureyi ezberlemeye başından değil, sonundan başlamaktır.

İnsan, tabiatı itibarıyla aceleden yaratılmıştır ve bu özelliğiyle Allah’ın kitabını güzel bir şekilde ezberlemesi pek mümkün değildir. Ezber yaptıran hocaların bu noktaya büyük bir ehemmiyet göstermeleri gerekir. Öğrenciden belirli bir zaman zarfında belirli bir kısmı ezberlemesi istenir. O da hemen acele bir şekilde ve dikkatsizce onu ezberlemeye koyulur. Sonra onu hocasına hatasız veya çok az hata yaparak okuyabilir. Ama üzerinden kısa bir müddet geçtikten sonra ezberlediği yerin büyük bir kısmını veya az bir kısmını unutabilir. O öğrencinin durumu, okul ve üniversitelerdeki öğrencilerin durumuna benzer ki onlar sınavlarından önce mesul oldukları konuları ezberlemek için uğraşırlar, ancak aradan kısa bir zaman geçince edindikleri bilgilerin hepsi veya büyük bir bölümü geçici bir süre için de olsa onlara olan ihtiyaçları sona erdiği için zihinlerinden uçar gider. Fakat burada durum farklıdır. Hafız yaptığı ezberi geçici bir ihtiyaç veya bir imtihan için yapıp, bu işi bitirmiş değildir. Bilakis onun, daima ezberlediklerinin -Allah’ın izniyle- gerektiği hallerde hemen hatırına getirebileceği şekilde, hafızasında, vicdanında, fikrinde ve kalbinde kalıcı olması gerekliliğini göz önünde bulundurması lazımdır.

O halde hafızlık yapan kimsenin -şayet çabasının tamamen veya kısmen boşa gitmesini istemiyorsa ve ezberinin meyvesini arzuladığı gibi toplamak istiyorsa, ezberlerken gayet yavaş ve dikkatli olması, büyük bir sabır göstermesi gerekir ki zamanı boşa gitmesin. Zira burada yapılan iş miktar olarak değil, keyfiyet olarak büyük bir önem arz etmektedir. Çok fazla yer ezberleyip de sonradan çok az bir kısmını hatırlamanda ne fayda var?Şu bilinmelidir ki hafızlık yapmak ezberlenen kısım ne kadar olursa olsun, daima devam eden bir ibadettir ve ezberleme ibadetini bırakmayıp devam ettiğin müddetçe ezber hazinen ne kadar olursa olsun, ecri de Allah’ın izniyle daimidir.

Ezber yapan kardeşim, hız ve kabiliyet olarak senden daha üstün olan arkadaşlarınla yarış halinde olma isteğin seni hızlı bir şekilde ezberlemeye sevk etmesin. Zira burada önemli olan onlarla hız yarışı yapmak değil, yeterlilik, düzgünlük ve mükemmellik yarışı yapmaktır.

Sen ne kadar telaşsız ve dikkatli davranırsan, o kadar güzel ezber yaparsın. Ezberlediğin de zihninde ve kalbinde o nispette kalıcı olur. Mükemmellik kalıcı ve kuvvetli olması istenen her ezberde yegane bulunması gereken şarttır. Bu yüzden itkan (ezberin kamil olması) ile teenni (ezberin yavaş ve dikkatli yapılması) arasında inkar edilemeyecek kuvvetli bir bağ vardır.

 2- DÜZENLİ TEKRAR

Rasulullah(sav) buyuruyor ki;

تَعَاهَدُوا هذا الْقُرْآنَ فَوَالَّذِي نَفسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ، لَهُوَ أَشَدُّ تَفَلُّتاً مِنَ الإبِلِ في

Kur’an-ı Kerim’i teahud edin (yani okuyup tekrar edin) Zira nefsim elinde olan Rabbime yemin olsun ki aksi takdirde o bağlı devenin ipinden kurtulup kaçmasından daha hızlı bir şekilde zihinden silinir.” (Buhari, Fezailül Kur’an 23, Müslim, Müsafirin 226)

Hafızlık yapan kardeşim, eğer ezberlediğini sürekli olarak tekrar etmezsen sonuçta yavaş yavaş onu unutup kaybetmen kaçınılmaz olacaktır. Bu da büyük günahlardandır. Nitekim Rasulullah(sav) şöyle buyuruyor: “Bana ümmetimin günahları gösterildi. Bunlar içinde en büyük olanı, kişinin bir ayet veya sureyi ezberleyip sonra da onu unutmasıdır.”

Tekrarın iki şekli vardır. Biri ezber henüz tamamlanmadan, diğeri de tamamlandıktan sonra yapılan tekrardır.

a- EZBERLEME ESNASINDA YAPILAN TEKRAR

Unutmamak gerekir ki tekrar etme eylemi, ezber yapmanın ayrılmaz bir parçasıdır ve bunlar eş zamanlı devam etmek zorundadırlar. Yani şunu söylemek doğru değildir. ‘Tekrarlamayı Kur’an-ı Kerim’i tamamen ezberleyip bitirdikten sonra yapabiliriz.’ Veya şunu demek de yanlıştır: ‘Bakara suresi gibi uzun bir surenin tekrarını tamamını ezberleyip bitirdikten sonra yapabiliriz.’ Bilakis ezber programı, -ezberin başından itibaren sürekli bir şekilde devam etmek üzere,- iki dengeli çizgi üzerinde gitmelidir. Biri ezber, diğeri ise tekrar... Hafızlık yapanın, önceden yapmış olduğu ezberlerin tümünü, sık sık gözden geçirmesi gereklidir.

Bu gözden geçirme müddetinin arasını da fazla uzatmamalı, iki tekrarın arası birbirine yakın olmalıdır. Tabi bunu yaparken önceden ezberlenen kısmın miktarının ne kadar olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır.

Burada her cüzü ayrı ayrı tekrarlamak uygun olabilir, mesela Amme cüzünün ezberi bittikten sonra onu tekrar edersin, sonra Tebareke cüzünü, sonra iki cüzü birlikte tekrarlarsın. Bunu da yeni bir cüzü ezberlemeye geçtiğin sırada eşzamanlı yaparsın. Biz bunun okullarda bu şekilde yapıldığını görüyoruz. Öğretmen bir ünitenin veya birkaç konunun anlatımını bitirdikten sonra gerekli müzakereler yapılır, yani konular tekrar gözden geçirilir. İşte sen de dönüşümlü bir şekilde tekrar yaparken, düzenli olarak ezberlediklerini gözden geçirmiş olur ve hatırlamaya çalışırsın. Bu şekilde ezberinin ne kadar sağlam ve kalıcı olduğunu anlayıp, aynı şekilde hatan olup olmadığını da görebilirsin.

İşte böylece tekrar ederken ezberini kalıcı ve kuvvetli bir şekilde yapmış olduğunu görmen, onu mükemmel bir şekilde yapabilmeye muktedir olduğunu anlaman, kendine olan güvenini artırır ve bu işe devam etmeni sağlayan güçlü bir etken olur. İçine öyle bir sevinç ve mutluluk dolar ki, onu sadece bilen ve yaşayan anlar.

b- EZBERLEME BİTTİKTEN SONRA

Allah Teâlâ seni Kur’an-ı Kerim’in tamamını ezberleme gibi büyük bir lütuf ve fazilet ile şereflendirdiğine göre, sen de onu devamlı tekrar edip, hatırında tutmak suretiyle bu büyük lütfe layık olmaya çalışmalısın. Biz burada bu konuda sana yardımcı olur düşüncesiyle bazı görüşlerimizi sunacağız.

1- Kendine tekrar sırasında takip edeceğin bir plan yapabilirsin. Fakat bu plan içinde bulunduğun şahsi durumun itibariyle ayırabileceğin vakit ve sahip olduğun güce uygun olmalıdır. Zira Allah hiç kimseye çekemeyeceği yükü yüklemez.

2- Bu konuda hocanın veya tekrar yapma hususunda tecrübesi olan bir arkadaşının tavsiyelerinden yararlanmaya çalışabilirsin.

3- Kur’an-ı Kerim’i içinde bulunduğun şartlara göre güç yetirebileceğin ölçüde büyük veya küçük olmak üzere eşit parçalara ayırman ve kendini önceden belirlemiş olduğun vakitlerde bu kısımların tekrarını yapmaya mecbur tutman gerekir. Bunu yaparken herhangi bir ihmalkârlık veya tehircilik göstermemelisin. Çünkü ihmal veya tehir ettiğin her bir kısım arkadan gelen kısımlara eklenmek suretiyle senin yükünü arttıracaktır.

4- Burada tekrar sırasında düzenin önemini özellikle vurgulamak istiyoruz. Yani tekrar olayını gelip geçici bir takım durum ve olaylara uyarlamaya çalışarak karmakarışık bir hale getirmemelisin. Bilakis olayları ve durumunu mümkün olduğunca tekrar programına göre ayarlamalısın. Eğer bir plan veya program yaptıysan ona uymak zorundasın. Şunu unutmaman lazım ki ömür tükenir, iş ve uğraşlar tükenmez... Sonuçta bunların hepsi gelip geçici şeylerdir. Hatırla ki bizden öncekilerin dünya için uğraşıp yaptıkları her şey yok oldu ve onlardan hiçbir kazanç elde edemediler. İnsanların birçoğu gaflet içerisindedirler ve ölüm geldiğinde bu hali anlarlar. Şu andan itibaren kendi halet-i ruhiyene dikkat etmen ve dünya ve onun içindeki meşguliyetlerin senden öncekileri aldattığı gibi seni de aldatmasına izin vermemen gerekir. Bu arada Peygamberimiz(sav)’in şu sözünü de aklından çıkarmamalısın.( beş şey gelmeden şu beş şeyin kıymetini biliniz)

5- Kur’an-ı Kerim’i kısımlara ayırma şekillerinden bazıları şunlar olabilir

a- Kuranı yediye bölmek, yani haftanın her günü o kısımlardan birini tekrarlamak, bu Rasulullah(sav)’in de tavsiye ettiği güzel bir metottur.

b- Her on günde Kur’an-ı Kerim’i hatmetmek. Bu şekilde her gün üç cüz tekrar ederek, her ay üç hatim indirmiş olursun. Bu da senede otuz altı hatim eder.

c- Her haftaya üç cüz tahsis edersin, sonra haftanın her günü bu cüzleri tekrar edip, diğer hafta arkadan gelen üç cüze geçmek suretiyle her on haftada Kur’an-ı Kerim’i hatmetmiş olursun.

d- Her hafta için iki cüz tayin edersin ve haftanın her günü bu cüzleri okuyup, takip eden haftada sıradaki iki cüze geçersin.

e- Her gün bir cüz tekrar etmen ki bu yapılabilecek olanın en azıdır ve her gün yarım saatinden fazlasını almaz.

Bu son iki şekilde zayıflık ve gevşeklik ortaya çıkabilir. Bu yüzden onu ancak zaruri durumlar için tavsiye ederiz.

-Devam edecek-

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

berna, 2013-06-30 04:49:15

Allah razı olsun sizden gerçekten güzel yöntemler.Bir sorum olacak yalnız bakara gibi uzun surelerin ezberinin nasıl yapılacağı konusunda bir fikrim yokbu konuda da yardımcı olabilir misiniz lütfen.

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

DİĞER YAZILAR

Kur an'ı kesinlikle biz indirdik; elbette onu yine biz koruyacağız.

Hicr Suresi,9 (Mürşid 3.1'den alınmıştır)

GÜNÜN HADİSİ

Kim bir oruçluya iftar ettirirse, kendisine onun sevabı kadar sevap yazılır. Üstelik bu sebeple oruçlunun sevabından hiçbir eksilme olmaz.

Tirmizi, Savm 82, (807); İbnu Mace, Sıyam 45, (1746)

TARİHTE BU HAFTA

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI