Yazan: Ebul Hasan en Nedvi

Asrımızın en büyük hadis âlimlerinden olan Mevlânâ Muhammed Zekeriya KANDEHLEVİ rahmetullahi aleyh, Hicrî 1315 (1891) Ramazan ayının on birinci günü Hindistan’ın Kandehle şehrinde dünyaya geldi.

Nesiller boyu dine hizmet eden bir ulema ailesine mensuptur. Babası Mevlânâ Yahya rahmetullahi aleyh, Dedesi Mevlânâ İsmail rahmetullahi aleyh, Amcası Mevlânâ İlyas rahmetullahi aleyh, Amcasının oğlu ve damadı Mevlânâ Yusuf rahmetullahi aleyh ve yine Damadı olan Mevlânâ İnamûl Hasen rahmetullahi aleyh son devrin büyük âlimlerindendirler.

Ailesinde ilk eğitim Kur’an’ı ezberlemekti. Ailenin kadınlarının ve erkeklerinin hafız olması bu ailenin bir özelliği ve geleneğiydi. O da ailesinin diğer fertleri gibi önce Kur’an’ı ezberledi, sonra Amcası Mevlânâ İlyas rahmetullahi aleyh’den ilk eğitimini aldı.

1328’de Sehrenpur’a gitti. Burada İslam ilimlerini, özellikle hadis ilmini, babasından ve mürşidi Mevlânâ Halil Ahmed rahmetullahi aleyh’ten okudu. Daha sonra ona biat etti.

20 yaşında iken aynı medresede öğretime başladı. Ebû Dâvûd’un şerhi olan beş ciltlik Bezl’ül Mechûd kitabının yazımında hocasına yardımcı oldu.

Altı defa hac yolculuğu yaptı ve sonunda Medine-i Münevvere’ye yerleşti.

Hadis üzerinde çalışmak, araştırma yapmak, okumak ve okutmak onun için en lezzetli bir işti. Bu ilimle uğraşmayı Allah’a ve Rasûlü’ne yakınlık için en büyük vesile kabul ederdi. Hadis ilmini kendine şiar edinmişti. Bu yüzden kendisine verilen Şeyh’ül Hadis lakâbı, isminin yerini almış ve bu lakâp isminden daha çok meşhur olmuştur.

Mevlâna Muhammed Zekeriya KANDEHLEVİ rahmetullahi aleyh’in 100’den fazla telifi vardır. Bunlar içinde en büyüğü altı ciltlik Evcez’ul Mesâlik fi Şerh-il Muvatta İmam Malik adlı eseridir. Ayrıca yeryüzünde en çok okunan kitaplar unvanına sahip olan Fezail serisi kitapları Fezâil-i Amâl, Fezâil-i Sadakât ve Fezâil-i Hac eserleri arasındadır. Bunlar en yaygın ve en çok istifade edilen kitaplarıdır ve (Türkçe de dâhil olmak üzere) dünyanın birçok diline çevrilmiştir.

Şeyh’ül Hadis Efendi, çok gayretli, mütevazı, dinî hamiyyete sahip, zikir ve ruhaniyeti derin, ilim ve âlimin kadrini bilen ve bunlara derin bağlılığı olan, isabetli görüşe sahip ve çok cömertti. Tasnif ve telifteki mahareti, sabır ve mücahedesi, dinde ifrat ve tefritten sakınması, ittiba-i sünnete verdiği önemi ile bilinen ve zamanındaki ulemanın istişare mercii olan büyük bir zattı.

Hicri 1403 (1982)’de Medine-i Münevvere’de vefat etti ve Cennet-ül Bakî kabristanına defnedildi. Allah kabrini pûrnûr eylesin.