Soru: Birçokları, yolculukta dört rekâtlı namazların nasıl kısaltılacağını soruyor. İşte cevabı:

Cevap: Fakihlerin çoğunluğuna göre namazların kısaltılması kolaylığını getiren yolculuk 90 km. civarındaki yolculuktur.

Bu uzaklık bir anda alınmış bile olsa fark etmez. Misafir (yolcu) dört rek`atlı namazlarını( öğle, ikindi ve yatsı) misafir olarak bulunduğu yerde ikamete(yerleşip misafirlikten çıkmaya) niyet etmedikçe ikişer rek`at olarak kılacaktır.

İmam Ebu Hanife (radıyallahu anh) `ye göre ikamet bir yerde on beş gün kalmaya niyet etmekle; diğer üç imama(Şafii, Malik ve Ahmed b. Hanbel) göre, geceleri ile beraber, dört gün kalmaya niyet etmekle olur.

İkamete niyet edince namazları tam olarak, kısaltmadan (dört rek`at) kılar. Açıkladığımız şekilde niyet etmediği takdirde, uzun zaman orada kalsa bile, namazlarını kısaltmaya devam eder.

Üç imam (Şafii, Malik ve Ahmed b. Hanbel) seferde iki namazı bir vakit içinde cem`-i takdim ( iki namazdan öncekinin vakti içinde) veya cem`-i te`hir (bir arada kılınacak iki namazdan ikincisinin vaktinde)kılmaya cevaz vermişlerdir.

İmam Ebu Hanife (radıyallahu anh) ise haccın dışında bunu caiz görmemiştir. Ebu Hanife (radıyallahü anh) Arefe günü Arafatta öğle ile ikindi namazını cem`-i takdim ( yani öğle vaktinde); akşam ile yatsı namazlarını, Müzdelife`de cem`-i te`hir (yani yatsı vakti içinde) kılmaya cevaz vermişlerdir.

Yine bu açıklamalardan anlaşılıyor ki sefer(yolculuk) de dört rek`atlı namazları ikişer kılmak fakihlerin ittifakı ile sabit olmuş bir gerçektir.

Dipnot

Hanefi mezhebine göre namazların kısaltılacağı mesafenin asgari ölçüsü mutedil bölgelerde yılın en kısa günleri hesabı ile ve deve yahut yaya yürüyüşü ile 3 gün 3 gecelik yoldur. Sefer mesafesindeki 3 konak diye ifade edilen ölçü üç günlük ölçüye yakındır. Çünkü mutad ölçüye göre bir kimse her gün ancak bir konaklık mesafede yol alabilir. Bazı fukahaya göre sefer müddeti 18 fersahlık bir mesafeden ibarettir. Bu da 18 saate eşit olur. İmam Malik ile İmam Ahmed`e göre sefer müddeti 16 fersahtır. Bu da 80,5 km.den 140 m. Fazlasına eşit olur. (mütercim)