Kitap Notları

GÜZEL KONUŞMA-YAZMA KOMPOZİSYON Salih SARICA; Mustafa GÜNDÜZ, Fil Yay. İst.1994

BAŞLIK: Kitabın adı, bölümün adı, konunun adı, paragrafın adı birer başlıktır. (25)

Başlıklar "ilgi ve dikkat çekici, sonucu merak ettirici" olmalıdır. Çünkü, yazı ile ilgiyi ilk kuran başlıktır. (26)

Başlık kısa ve öz olmalı, konuyu tam kapsamalıdır. (27)

Başlık; konu, konunun maddesi, düşüncenin özü, cümlenin özü sırasına göre bulunur...(28)

Düzeltme işaretleri: 

 

Birleştirilecek birleşik yazılacak

 

 

 

Ayrılacak ayrı yazılacak

? dikkat ! ne demek ne anlama geliyor x niçin, neden?

 

 

 

paragraf yapılacak buradan devam edilecek

 

 

 

 

satırbaşı buradan yapılacak çıkarılacak

 

gösterilen yerden başlayacak

(s.90)

Sözlü ve yazılı anlatım yeteneğini geliştirmek için iki önemli iş vardır: çok okumak, çok yazmak...(93)

OKUMAK, BİRİKTİRMEKTİR. (94)

Toplumların kalkınmasında iki önemli kaynak başta geliri bilgi birikimlerinin toplandığı yer olan kütüphaneler... yeni bilgilerin, yöntemlerin araştırıldığı yer olan laboratuvarlardır. (94)

Özlü sözler hayat gözlemlerinin sonunda bulunan doğruluğu kesin düşünce yasalarıdır. Özlü sözler, güzel yazıların özü, yapıtaşıdırlar. Yazılarda, özlü sözler bir gereç olarak kullanılır.(97)

Güzel konuşma, yazma, sözlü ve yazılı anlatım yeteneğimizi geliştirmemiz, daha çok kendi kişisel çabamıza bağlı kalmaktadır: Okumak, yazmak, uğraşmak, ilgilenmek ve sonunda da bilgi, kültür, sanat birikimi sağlamak...(100)

Neyin, ne zaman, nerede sizin işinize yarayacağına elbette şimdiden bilemezsiniz, fakat şunu bilebilirsiniz: şimdiden her topladığınız, geleceğinizin balı olacaktır.(105)

Not tutmak, zamanı gelecek için saklamaktır.(Andre GIDE)(109)

Tuttuğunuz notlar, geleceğin birikimidir. Onlardan, sizin, düşünce, duygu, görüş evreninizin yapıtaşları ortaya çıkacaktır. Kendinizi yetiştirmenin bir yolu da not tutmaktır. Bugün ünlü olmuş nice kişilerin "kendilerini nasıl yetiştirdikleri" araştırılsa, söyleyecekleri sözlerden biri, sürekli not tutmak biçiminde olacaktır.(109)

Sözcüklerin beş anlamı vardır. İlk anlam, sözlük anlamı, deyim anlamı, terim anlamı, mecaz anlamı.(159)

Cümlede anlatım bozukluğu:

Özne-yüklem, nesne-yüklem, tümleç-yüklem gibi öğelerin uyumsuzluğundan;

Sözcüklere eklenen türetme ve çekim eklerinin yanlış kullanılmasından;

Sözcüklerin yanlış anlamda kullanılmasından;

Öğelerin yanlış yerlerde kullanılmasından;

Noktalama işaretlerinin yerinde kullanılmasından........ileri gelmektedir. (203)

PARAGRAF: Bir birlik oluşturan cümleler bütünüdür. İçerik yönünden paragraf, bir düşünceyi, bir duyguyu, bir bilgiyi, bir yargıyı, dileği, isteği, öneriyi, olayın bir kesintisini "tam" olarak, "yalnız bir yönüyle" açıklayan, tasvir eden cümleler bütünüdür. (207)

KONUŞMA KURALLARI:

Bir sıkıntısı, kaygısı, korkusu olmayan kişi rahat rahat konuşur. Ama sıkıntısı, çekincesi olan aynı rahatlıkla konuşamaz. Konuşmaya başladığı zaman içinde başaramayacağına ilişkin bir korkunun, kaygının bulunmaması gerekir. (255)

Konuşurken sıkılmak insanı başarısızlığa götürür. Anlatacaklarını aklından geçtiği gibi anlatamaz...(225)

Konuşma, olumlu, yapıcı, uyarıcı, yardımcı olmalıdır. Kırıcı, yıkıcı, kışkırtıcı olmamalıdır.(223)

Çok güzel konuşmak belki bir yetenek işidir. Belki bir vergidir; bu anlamda herkes belki "çok güzel" konuşamaz. Fakat kırıcı değil, yapıcı; kaba değil, inandırıcı; yanlışsız, güzel, planlı konuşmak, konuşma kurallarına uymak herkesin elindedir. İnsanın bir özelliği düşünmek ise, diğer özelliği de konuşmaktır.

Konuşmalarımızı gelişi güzellikten kurtarabiliriz; bilerek, düşünerek, çalışarak güzel konuşmayı öğrenebiliriz...(227)

Konuşma yanlışları: Kendini beğenmek; kendini yetersiz bulmak, bencillik, çok konuşmak, gevezelik, alaycılık, yersiz çıkışlar ve eleştiriler; boşboğazlık, kırıcılık, ilgisizlik, söz kesmek, yapmacılık; övünmek; dedikodu yapmak; tehdit eder gibi konuşmak, kişilik yapmak, tartışmak, kesin konuşmak,....(229-231)

Konuşma yanlışlarının bir kısmı davranışlarımızdan ileri gelmektedir. Bu davranışlarımız eğer alışkanlık ya da huy haline gelmişse, bunları düzeltmek de çok zor olacaktır. Bununla birlikte, aklıyla hareket edebilen bir kişi, yanlış davranışını her zaman için düzeltebilir. Güzel konuşma, davranış yanlışları yapılmadan yapılan konuşmadır.(231)

Söyleyiş ile ilgili konuşma yanlışları:

Sözcükleri, sesleri uzatmak, sözcükleri tekrarlamak; kaba, argo sözler; sözü gevelemek; (232)

Üslup: Bir yazarı, anlatım yönünden diğer yazardan ayıran, kendine özgü anlatım...(299)

Anlatım özellikleri: inandırıcılık, etkileyicilik, açıklık, duruluk, içtenlik, özgünlük, akıcılık, doğallık, tutarlılık; ilginçlik, birlik...(292-294)

Konu:

Konunun maddesi-düşüncenin özü...

Yardımcı düşünceler-görüşler...

Yardımcı görüşler...(298)

Bakış açıları: somut, soyut, duygusal....(299-300)

Anlatım yöntemleri: Tanımlama, benzetme, örneklendirme, karşılaştırma, ilgi kurma, kanıtlama, tanık gösterme...(306)

Konu, yazıyı ve konuşmayı sınırlar...

 

0 Yorumlar

Yorum yapın

Yorum yapmak için giriş yapın.