SEKİZİNCİ BÖLÜM

SONUÇ

(…) Bir devlet otoritesi ile hareket etmeyen, hakikatte herhangi bir devletin belirli bir desteğine de sahip olmayan Şekip Arslan'ın buna rağmen etkili olabilmesi hayrete şayandır.

(…) Hem esnek hem de katı olabilen Şekip Arslan, Fransa ile tavizleşse de Atatürk'e hiç yanaşmıyordu. (s. 316)

(…) Hükümet dizginleri sosyal tırmanış peşindeki reformist zihniyetli askerlerin eline geçtiği gün, Arslan'la aynı geçmişi ve aynı tavrı paylaşanların albenilerinin silinip yok olduğuna, bu kişilerin topluca bir vakit Arslan ile El-Cabirî'nin hususiyetle eleştirildiği biçimde, "Osmanlıcılık, atalara aşırı bağlılık, Türk kültürü kokmak ve Abdulhamid siyaseti gütmek"le eleştirildiklerine şahit oluyoruz. (s. 317)

(…) Kendisini hatırlayanlar az değildir ama geride bıraktığı havarilerinin sayısı bir elin parmakları kadardır. Ve onun hakkında hatırlanan şey, azametli şahsiyet sayısının fevkalâde düşük olduğu bir çağda Arap Müslümanlara bir ve bütün oluşun gereğini anlatan coşkulu ve kararlı bir sima olduğudur. 

 Arslan'ın, Mesali Hacc'ın (dostu, manevî evladı) iltifat dolu bu sözlerine şu karşılığı verdiğini görmekteyiz : (…) "Gençsiniz, istikbal sizin! Hürriyetiniz için mesaî sarf edin, haysiyetinizi de menfaatlerinizi de muhafaza yolunda gayret edin, ama bunu itidal ve sükûnetle yapın!"

02 Nisan 2014 / Ankara / Mehmet Yavuz AY