Biz, herhangi bir şeyi birbirinden ayırmak, tanımak veyahut zihne getirmek için canlı-cansız her şeye bir isim koyarız. Bu şekilde eşya ve hadiseleri hem tanımış, hem de birbirinden ayırmış oluruz. İlk insan Hz. Adem ve Havva örneğinde olduğu gibi insanlar, birbirlerini tanımak için de birbirlerine isimler koymuşlardır. Koca bir ömür boyu taşınan ve insanla adeta bütünleşen isim, çok önemlidir. Hayatın her sahasında giren dinimizin bu sahayı boş bırakması elbette düşünülemez. Allah Rasulü’nün (sallallâhu aleyhi ve sellem) tavsiyeleri içerisinde, çocuğa manası düzgün güzel bir isim koymak anne-babanın ilk vazifelerinden birisidir. Peygamber Efendimiz, “Peygamberlerin isimleri ile isimleniniz. Ayrıca Allah nezdinde isimlerin en sevimlisi Abdullah ve Aburrahman’dır. İsimlerin en doğrusu Hâris (kâr getiren, ahireti kazanan) ve Hümâm (himmetli, azimli)dir. En çirkini de Harp (savaş, şiddet) ve Mürre (cimrilik, acı) isimleridir” (Müsned, 4/35) buyurarak çocuklara isim vermenin ehemmiyetini dile getirmiştir. Ayrıca "Sizler kıyamet günü isimlerinizle ve babalarınızın isimleriyle çağırılacaksınız öyleyse isimlerinizi güzel yapın" (Ebu Dâvud, Edeb 69) hadisi de çocuklara güzel isim koymanın ne kadar önemli olduğunu ifade etmesi açısından dikkat çekicidir. Bu hadisten anlaşıldığına göre Efendimiz’in çocuklara güzel isimler verilmesini tavsiye ettiği ve çirkin isimleri ise istemediği anlaşılıyor. Nebiler Serveri’nin hayatına baktığımızda çevresinde bulunan ve isimleri güzel olmayan kişilerin isimlerini değiştirdiğini görüyoruz. Mesela “Âsiye” (isyan eden) veya savaş ve düşmanlık ifade eden isimleri kaldırıp yerine “Cemile” (güzel) ismini koymuştur. (Müslim, Âdâb, 14; Ebu Davud, Edeb, 66) Mesela hepimizin ismini çok duyduğu meşhur hadis ravisi Hz. Ebu Hureyre’nin ismi önceleri Abdüşşems’tir. Allah Rasulü “İnsan ayın, güneşin kulu olamaz;sen Abdurrahmân’sın” diyerek, Ebu Hureyre’nin adını “Abdurrahman” olarak değiştirmiştir. Halkımız arasında çocuklara konacak isimlerin mutlaka Kur’an geçmesi gibi yanlış bir inanış var. Yukarıdaki hadislerden de anlaşıldığına göre Efendimiz, güzel ve anlamlı isimler koymamızı tavsiye ediyor. Bir ismin güzel olması için mutlaka Kur’an-ı Kerim'de olması gerekmez. Nitekim Kur’an’da geçen her ismi, orada geçtiği için çocuğa isim olarak koymak yanlış olur. Çünkü Kur’an’da güzel isimlerin yanında şeytan, iblis, Karun, Haman, Ebu Leheb.. gibi isimler de vardır. Mesela günümüzde kız çocuklarına yaygınca olarak verilen “aleyna” diye bir isim var. Manasına bakılmaksızın kulağa hoş geliyor, ayrıca Kur’an’da da geçiyor diye bu ismi kız çocuklarına veriliyor. Halbuki “aleyna” kelimesi “bizim üzerimize” veya “bizim üzerimize olsun” anlamlarına gelen bir ifadedir. Şimdi Kur’an’da geçiyor diye çocuklara böyle çok da bir mana ifade etmeyen isimlerin verilmesi doğru olmasa gerek. O yüzden düşündüğümüz ismi çocuğumuza vermeden önce bir bilene danışmakta fayda var. Çocuğa isim ağır gelir mi? Bu ifadeyi hepimiz duymuşuzdur. Huysuz, dengesiz veya spastik özürlü olan çocuklara isimlerinin ağır geldikleri, taşıyamadıkları için böyle oldukları düşünülür. Bu ifade bazı tasavvuf büyükleri tarafından da dile getirilmiştir. Peki bunun bir doğruluk payı var mıdır?Bu sorunun cevabını ilerleyen bilim sayesinde bugün daha iyi verebiliyoruz. Çünkü kelimelerin titreşimlerinin madde üzerinde etki meydana getirdiği artık bugün bilimsel bir gerçek. Mesela geçenlerde okuduğum bir gazete haberinde yeni geliştirilen bir ses makinası tekstilde kullanılıyor ve bu makina kumaş parçalarını dikmeden birbirine yapıştırıyor. Çok ilginç değil mi? Bu örnekleri çoğaltmak mümkün. Buradan hareketle kelimelerin titreşimleri madde üzerinde tesir ediyorsa insan üzerinde de etkili olması muhakkaktır. Şimdi düşünelim, çocuğa verilen bir ismin verdiği titreşimler ihtimal çocuğun ruh dünyasına ağır gelebilir ve çocuk bu ağırlığı taşıyamayarak ruhsal bir bozukluk yaşayabilir. O yüzden tecrübelerle sabit olan ismin ağır gelmesi meselesini hemen bir çırpıda “böyle bir şey olmaz” deyip silip atmak doğru değildir. Yeni doğan bir çocuğa nasıl isim verilir? Dinimizde yeni doğan bir çocuğa aşağıda madde madde vereceğimiz hususların uygulanması müstehap olarak görülmüştür: • Yeni doğan çocuğa süt vermeden evvel ağzına yumuşatılmış hurma gibi tatlı bir şeyler sürülür. • Çocuğa doğunca veya doğumu mütakip yedinci günü adı konur. • Doğduktan sonra hemen ölen çocuğa da ad konur. Yıkanır cenaze namazı kılınır. • Çocuğun ismini ilmiyle âmil, ehli salih bir zata koydurmak iyidir. Ashab-ı Kiram çocuklarına isimlerini Peygamber Efendimiz’e verdirmeyi tercih etmişlerdir. • Çocuk isim koyacak kişinin kucağına verilir. Kişi abdestli bir şekilde kıbleye döner, önce sağ kulağına ezan, sol kulağına ise kamet okur ve üç kere çocuğun sağ ve sol kulaklarına ismini tekrar eder. • Çocuğa isim koyduktan sora hayır duada bulunulmalıdır. Peygamber Efendimiz: “Ya Rabbi bu çocuğu hayırlı ve salihlerden eyle ve onu güzel bir şekilde yetişmesini sağla” diye dua etmiştir. • Durumu iyi olanlar için Allah’ın vermiş olduğu çocuk nimetine karşı bir şükür olarak çocukların doğumlarının yedinci gününde kurban kesmek sünnettir. Bu kurbana akika kurbanı denilmektedir. Yine bu günler çocuğun başının tıraş edilip, çıkan saçın ağırlığınca veya takdiri bir ağırlık olarak altın alıp sadaka vermek müstehaptır. İsimleri bozarak kullanmak doğru değil Halkımız arasında isimler mevzuunda yapılan yanlış bir hareket daha var. İsimleri kısaltacağız diye bozuyor ve anlamsız isimlerle birbirimize sesleniyoruz. Mesela Abdullah’a Apo, İbrahim'e İbo, Zeynep’e Zeyno, Mustafa’ya Musti, Canan’a Cano gibi.. Bu da esasen doğru olmayan bir isimlendirmedir. Netice itibariyle isim çok önemli. Bu sebeple çocuklarımıza güzel, sevimli ve anlamlı isimler koyarak onların insanlığa faydalı birer fert olması için yetiştirmeliyiz. Bazı erkek isimleri ve anlamları Alican Cana yakın, kanı sıcak, candan Alperen Hem din adamı hem komutan olan yiğit. Aykut Armağan, mükâfat, ödül. Bahadır Yiğit, cesur, kahraman Can Ruh, Aziz, sevgili. Gönül. Cüneyt Küçük asker, askercik Cevdet Güzel, kusursuz, cömert, olgun. Cübeyr Küçük kahraman, küçük yiğit Enes İnsan, yakınlık, dostluk Enver Çok nurlu, çok ışklı, çok parlak, çok güzel Ertuğrul Temiz, yürekli, doğru insan. Emre Aşık, dost, abi. Beylerbeyi. Eyüp Tövbe eden, hatalarına pişman olan Fatin Zeki, anlayışlı. Furkan İyi ile kötü, doğru ile yanlış arasındaki farkı gösteren Faruk Hak ile batılı ayıran. Habbab Seven, sevgili, dost. Halil Dost, sevgili, samimi dost, içten arkadaş. Hamza Arslan, heybetli, azametli. Hasan Güzel, iyi, hoş. Haydar Arslan, cesur, yiğit, kahraman. Huzeyfe Küçük testici, çömlekçi çırağı. Hüseyin Küçük güzel. Mirkelam Kibar konuşan, hoş sohbet, sohbet adamı. Mustafa Saf hale getirilmiş, süzülmüş, güzide. Oğuz Doğru, sağlam, güçlü, genç. Ömer Diri, canlı, yaşayan hayat süren Ramiz İşaret koyan, işaretle konuşan. Reha Kurtuluş, halas. Safa Saf, berrak, temiz, kedersiz, gönlü şen. Saffan Saf, halis. Üsame Bir arslan cinsi. Vecdi İlahi aşka dalan. vecde gelen. kendinden geçen Yahya Canlı, hayat süren Bazı kız isimleri ve anlamları Amine Korkusuz Ayfer Ay ışığı. Afitab Güneş ışığı. Aişe Bolluk içinde rahat yaşayan. Asuman Gök, gökkubbe, sema Banu Ev kadını. Berire İhsan sahibi, sadık. Betül Erkeklerden çekinen, ibadete düşkün, namuslu ve çok temiz kadın. Hazreti Fâtıma ve Hazreti Meryem'in ünvanı. Büşrâ Müjde, sevinç, hayırlı haber, acele, çabuk. Beyza Çok beyaz, çok temiz, parlak Cânân Sevgili, dilber, gönül verilen. Tasavvufta Allah. Ceyda Yararlı, herkese iyilik yapan. Dilara Gönül alıcı, sevgili. Elif Arap alfabesinin ilk harfi, dost, tanıdık. Fatıma Kendisi ve nesli Cehennem ateşinden kesilmiş Gülendam Gül gibi ince, uzun güzel vücutlu. Gülbanu Gül hanım Hasna Çok güzel kadın. Hümeyra Küçük kırmızı. Hazreti Aişenin ünvanı. İclal Saygı ve büyüklük gösteren, ikram eden Kübra En büyük en azametli. Mahpeyker Ay yüzlü parlak ve nur yüzlü. Mehpare Ay parçası. Meryem Dinine bağlı. Merve Kâbe yakınındaki küçük bir tepe Neslihan Padişah soyundan gelen. Nihal; Fidan, genç. Fidan gibi ince yapılı Nihan Gizli, sır, örtünmesi gerekli yerleri örten. Nilüfer Bir su bitgisi. Nurbanu Işıklı hanım, nurlu hanım. Nurhayat Mutlu yaşam. Rana Güzel, hoş görünen. Rumeysa Büyük yıldız. Rüveyda Hoş, ince, nazik. Sena Övme, methetme. Şeyma Bedeninde ben, alemet olan Tuba Cennet ağacı Zehra Yüzü beyaz ve parlak, nurani yüzlü