Esmaü'l-Hüsna hakkında bilgi veren üç hadis-i şerif şöyledir:

1-Buhari'de yer alan hadis:

Ebu Hureyre (r.a.)'ten Resulullah (s.a.v.)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: "Allah'a has doksan dokuz -ki, bir eksik olarak yüz eder- isim vardır. Bu isimleri her kim (tamamen) sayarsa, Cennet'e girer."(1)

2-Müslim'de yer alan hadis:

"Allah'ın 99 ismi vardır, yüzden bir eksik. Kim bunları sayıp benimserse (ihsa) cennete girer." (Müslim, Zikir-5)

3-Tirmizi'de yer alan hadis:

Buhari ve Müslim tarafından rivayet edilen hadis, Tirmizi tarafından da rivayet edilerek, rivayete Allah'ın 99 ismi eklenmiştir:

 "Allah'ın 99 ismi vardır. Kim bunları sayarsa (ihsâ) Cennete girer." (Tirmizî, Daavât, 83)

Tirmizi'nin rivayetinde yer alıp yaygınlık kazanan Allah'ın 99 ismi şöyledir:

Allah, er-Rahmân, er-Rahîm, el-Melik, el-Kuddûs, es-Selâm, el-Mü'min, el-Müheymin, el-Azîz, el-Cebbâr, el-Mütekebbir, el-Hâlık, el-Bâri', el-Musavvir, el-Gaffâr, el-Kahhâr, el-Vehhâb, er-Rezzâk, el-Fettâh, el-Alîm, el-Kâbıd, el-Bâsıt, el-Hâfıd, er-Râfi, el-Muiz, el-Müzill, el-Basîr, es-Semi', el-Hakem, el-Adl, el-Lâtîf, el-Habîr, el-Halîm, el-Azîm, el-Gafûr, eş-Şekûr, el-Aliyy, el-Kebîr, el-Hafîz, el-Mukît, el-Hasîb, el-Celîl, el-Kerîm, er-Rakîb, el-Mücîb, el-Vâsi', el-Hakîm, el-Vedûd, el-Mecîd, el-Bâis, eş-Şehîd, el-Hakk, el-Vekîl, el-Kaviyy, el-Metîn, el-Veliyy, el-Hamîd, el-Muhsî, el-Mübdî, el-Muîd, el-Muhyî, el-Mümît, el-Hayy, el-Kayyûm, el-Vâcid, el-Mâcid, el-Vâhid, es-Samed, el-Kâdir, el-Muktedir, el-Mukaddim, el-Muahhir, el-Evvel, el-Âhir, ez-Zâhir, el-Bâtın, el-Vâli, el-Müteâlî, el-Berr, et-Tevvâb, el-Müntekim, el-Afüvv, er-Raûf, Mâlikü'l-Mülk, Zü'l-Celâli ve'l-İkrâm, el-Muksit, el-Câmi', el-Ganiyy, el-Muğni, el-Mâni', ed-Dârr, en-Nâfi', en-Nûr, el-Hâdi, el-Bedî', el-Bâkî, el-Vâris, er-Reşîd, es-Sabûr.

Bu rivayette geçen 99 isim, El-Esmaü'l-Hüsna bölümünde açıklanacaktır.

Bu üç hadisi okuduktan sonra şu açıklamalar yapılabilir:

1-Allah'ın isimleri tevkifidir, yani bu isimler ayet ve hadisle belirlenmiştir.

2-Hadiste Allah'ın 99 isminin sayılması, başka ismi bulunmadığı anlamına gelmez. Yüzden bir eksik denmesi, 99'un 77 veya benzer bir sayı ile karıştırılmaması içindir. Allah'ın Kur'an'da geçen başka isimleri de vardır.

3-Esmaü'l-Hüsna, taşıdıkları anlamlar ile Allah'ın bütün noksan sıfatlardan münezzeh ve bütün tam sıfatlarla muttasıf olduğunu bildirirler.

4-Esmaü'l Hüsna, Allah'a aittir, başka varlıklar için kullanılmaları doğru olmaz.

5-Esmaü'l-Hüsna, zikir gayesi ile okunur.

6-Dua etmek için Esmaü'l-Hüsna ile Allah'a hitap edilir. Mesela, "Ya Şafi, Ya Allah!" denerek Allah'tan şifa istenir.

7-Esmaü'l-Hüsna'yı okuyarak saymak tavsiye edildiği gibi, ezberlemek de tavsiye edilir.

8-Esmaü'l-Hüsna'yı tam bir iman ve ihlâsla öğrenip saymanın cennete girmeye vesile olacağı ümit edilir.

9-Sözlük anlamı saymak, ezberlemek, anlamak olan ihsa kelimesi; "İslam'ın ulûhiyet inancını naslara başvurmak suretiyle tespit edip anlamak, benimsemek ve bu inanca uygun bir ruhi etkinlik kazanmak"(2) şeklinde anlaşılabilir.

10-Buhari, Müslim, İbn Mace ve Tirmizi'nin Esmaü'l-Hüsna ile ilgili olarak rivayet ettikleri hadisin ilk bölümü aynıdır. İbn Mace ile Tirmizi rivayetlerine 99 isimden oluşan birer liste eklemişlerdir; Buhari ile Müslim'in rivayetlerinde isim listesi yoktur. İbn Mace'nin listesi ile Tirmizi'nin listesindeki isimler arasına 26 farklı isim bulunmaktadır. Tirmizi'nin listesi, İslam âleminde şöhret bulmuştur. (Biz de ilgili bölümde bu listeye göre isimleri sıralayıp izah etmeye çalıştık.)

11-Kur'an hatmedildiğinde Allah'ın Kur'an'da bulunan isimleri okunmuş olur.

12-Allah'ın 99 isminden, Kur'an'da isim siğasıyla bulunmayan Esmaü'l-Hüsna sayısı 26 olmakla beraber, bunlardan yirmisi fiil siğası veya değişik kiplerde Kur'an'da bulunduğundan, bulunmayan isim sayısı altı olarak hesap edilmiştir. Bunlar; Hâfıd, Mâni, Dâr, Nâfi, Reşîd, Sabûr isimleridir.(3)

13-Cevşen-i Kebir'de 1000 isim mevcuttur.

14-Ebu Hureyre Rivayetinde bulunmadığı halde başka hadislerde Allah'a nispet edilen isimlerden bazıları şöyledir: Vitr, Mukallibü'l-Kulüb, Muarrifu'l-Kulüb, Sübbühün Kudüs, Cemîl.(4)

Dipnotlar

1-Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercümesi Ve Şerhi, C. 8, S: 191

2-TDV İslam Ansiklopedisi, C: 11, S: 406

3-TDV İslam Ansiklopedisi, C: 11, S: 408

4-TDV İslam Ansiklopedisi, C: 11, S: 409