KADER RİSALESİ ŞERHİ-6

Kader sadece mukadder olanın hayırlı neticelerinin çokluğuyla değil, aynı zamanda sebep ve illetleriyle de kusursuzdur. Bu husus aşağıda şöyle açıklanmıştır:

Niyazi Beki(Prof. Dr.)

niyazibeki@gmail.com

2021-01-22 11:45:04

Kader sadece mukadder olanın hayırlı neticelerinin çokluğuyla değil, aynı zamanda sebep ve illetleriyle de kusursuzdur. Bu husus aşağıda şöyle açıklanmıştır: "Hem nasıl kader-i İlahî, netice ve meyveler itibariyle şerden ve çirkinlikten münezzehtir. Öyle de: İllet ve sebeb itibariyle dahi, zulümden ve kubuhtan mukaddestir. Çünkü kader, hakikî illetlere bakar, adalet eder. İnsanlar zahirî gördükleri illetlere, hükümlerini bina eder; kaderin aynı adaletinde zulme düşerler. Meselâ: Hâkim seni sirkatle (hırsızlık suçundan) mahkûm edip hapsetti. Hâlbuki sen sârık (hırsız) değilsin. Fakat kimse bilmez gizli bir katlin var. İşte kader-i İlahî dahi seni o hapisle mahkûm etmiş. Fakat kader, o gizli katlin için mahkûm edip adalet etmiş. Hâkim ise, sen ondan masum olduğun sirkate binaen mahkûm ettiği için zulmetmiştir. İşte şey-i vâhidde iki cihetle kader ve icad-ı İlahînin adaleti ve insan kesbinin zulmü göründüğü gibi, başka şeyleri buna kıyas et. Demek kader ve icad-ı İlahî; mebde' ve münteha, asıl ve fer', illet ve neticeler itibariyle şerden ve kubuhtan ve zulüm-den münezzehtir." (Sözler,464)

ŞERH

Kader işlerin hem başlangıcı hem sonuçları itibariyle kusursuzdur.

Kader, yalnız bir tek neticeye bakmaz. Bilakis birçok neticeye birden bakar. Bu sebeple, birçok güzel neticeler yanında bir-iki kötü neticeleri olsa da külli manada kadere kötü denilmez. Çünkü çoğunlukta olan neticelerin güzelliğinden kaynaklanan kâr, azınlıkta kalan kötü neticelerin zararlarını hiçe indirir. Az bir kısım zararlı sonuçlar yüzün-den, büyük bir kısmı fayda sağlayan bir işi terketmek, o güzel, faydalı sonuçların sayısı kadar zarardır.

Neticelerinin büyük çoğunluğu güzel olması itibariyle, kader ve ilahi yaratma güzel olduğu gibi, mukadder ve yaratılmış olan hususların illetleri itibariyle de kader güzel-dir. Çünkü Allah'ın yarattığı, karara bağladığı ve hükmünü verdiği bir konunun takdir edilmesi, hakiki sebeplere ve haklı gerekçelere bakar. Bu sebepledir ki, insanların zul-mettiği aynı konuda kader adalet eder.

Meselâ: Bir hâkim, sanık olan bir adamı görünürde yaptığı hırsızlık suçundan dolayı cezalandırıp hapse atar. Oysa bu adam gerçekte hırsızlık yapmamıştır. Bu nedenle de hâkim bu kararıyla zulmetmiştir. Fakat bu adamın gizli işlediği bir cinayet suçu vardır. İlahi kader, bu gizli suçundan dolayı onun mahkûmiyet kararını onaylamış ve adalet etmiştir.

Demek ki, zahirde insanların hak etmediği bazı musibetlerin başına gelmesini alelacele haksızlık olarak değerlendirmek son derece yanlıştır. Evvela, büyük bir sıfatı adl ve adalet olan bir Allah'a iman eden kimsenin, O'nun âdil olmayan işler yaptığına inanması imanla bağdaşmadığı için yanlıştır.

İkincisi, yukarıda işaret edildiği gibi, Allah'ın bir şeyi kaderle tayin ve takdir etmesi ve yaratması, -görünürdeki sebeplerden ziyade- bizim görmediğimiz ve bilmediğimiz hakiki gerekçelere göredir. Mesela: Hz. Hızır'ın, Hz. Musa ile birlikte bindiği gemiyi delmeye çalışması, zahiren haksız bir iştir. Fakat gerçekte 'Geminin varacağı yerde sağlam gemilere el koyan zalim bir hükümdarın bu gemiyi gasp etmemesi için, onun biraz deforme hale getirilmesi', çok âdil ve haklı bir gerekçe olmuştur.

-devam edecek-

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

KADERLE ALAKALI BAZI ISTILAHLAR

Cüz’-i İhtiyarî: 1.Lügat manası: İhtiyarî kısım, tercih edilen ihtiyarî parça, seçile

KADERİN MERTEBELERİ

Kaderin dört mertebesi vardır: a. Olmuş, olacak ve olmakta olan bütün herşeyin Allah’ın

KADERİN KISIMLARA AYRILMASI

3.Muhtevası itibariyle Kaderin Çeşitleri: a). Bedîhî ve Nazarî Kader: Kader, dışa yansıyan

KADER

1. Lügat manası: Ölçüp biçmek, takdir etmek, bir şeyin sınırlarını tayin etmek. Kader,

KADER RİSALESİ ŞERHİ-23

“Elhasıl: Madem hayat, esma-i hüsnanın nukuşunu gösterir. Hayatın başına gelen herşey has

KADER RİSALESİ ŞERHİ-22

DÖRDÜNCÜ MEBHAS Eğer desen: “Birinci Mebhas’ta isbat ettin ki: Kaderin her-şeyi güzeldir,

KADER RİSALESİ ŞERHİ-21

Eğer desen: "Kader bizi böyle bağlamış. Hürriyetimizi selbetmiştir. İnbisat ve cevelana mü�

KADER RİSALESİ ŞERHİ-20

Zikredilen delillerle varılan netice şöyle özetlenmiştir: “Netice-i meram: Madem bilmüşahe

KADER RİSALESİ ŞERHİ-19

. Kitab-ı Mübin-İmam-ı Mübin hakikatı Kur’an-ı Hakîm’de bu iki kavrama da yer verilmi

KADER RİSALESİ ŞERHİ-18

Üstadın aşağıdaki ifadelerinde bu hakkatlerin açıklaması vardır: “Hem herşeyin miktar-ı

KADER RİSALESİ ŞERHİ-17

ÜÇÜNCÜ MEBHAS: Kadere iman, imanın erkânındandır. Yani: "Herşey, Cenab-ı Hakk'ın takdiriy

Onlar, bollukta da, darlıkta da infak edenler, öfkelerini yenenler ve insanlar (daki hakların)dan bağışlama ile (vaz) geçenlerdir. Allah, iyilik yapanları sever.

AL-İ İMRAN,134.AYET

GÜNÜN HADİSİ

Resulullah (sav) buyurdu ki: "Kim "üç kız" veya "üç kızkardeş" veya "iki kızkardeş" veya "iki kız" yetiştirir, terbiye ve te'diblerini eksik etmez, onlara iyi davranır ve evlendirirse cenneti hak etmiştir."

Ebu Davud, Edeb 130, (5147); Tirmizi, Birr, 13 (1913)

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

*Şair Muhammed İkbal'in vefatı(21 Nisan 1938) *TBMM'nin açılışı ve çocuk bayramı(23 Nisan 1920) *Osmanlı-Rus Harbi(24 Nisan 1877) *Hudeybiye Gazvesi(26 Nisan 628) *II.Abdülhamid'in tahttan indirilmesi(27 Nisan 1909)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...