EMİR ABDÜLKADİR(1808-1883)


Salih Okur

nedevideobendi@gmail.com

2003-11-01 21:41:46

19. yüzyıl Afrika kıtası, sömürgeci güçlere kâbuslar gösteren bir sürü irili ufaklı direnişe şahit olmuş ve bilhassa Müslüman toprakları çeşitli tarikatlar öncülüğünde düşman sultasına karşı şiddetle karşı koymuştur. Özellikle Kuzey Afrika'daki bu "Sufi direniş" çeşitli liderler öncülüğünde yaklaşık 150 sene kadar devam etmiştir. Bunlar arasında Sokoto'da Osman Bin Fodyo, Cezayir'de Emir Abdülkadir, Libya'da Muhammed Senusi, Somali'de Muhammed bin Abdullah bin Hasan, Fas'ta Emir Abdülkerim ile Sudan Mehdisi Muhammed Bin Abdullah ilk akla gelenlerdir. 

Bu hareketlerin ortak zaafı karizmatik lider merkezli hareketler olmalarıdır. Bu tip hareketler kanı kaynayan, heyecan ve his ağırlıklı Afrika insanına kısa zamanda müthiş bir enerji ve dinamizm vermesine karşın, uzun vadede ya liderin hataları ile hareketin sarsılması veya onun vefatının oluşturduğu büyük boşluğun doldurulamayıp saman alevi gibi sönmesini netice vermiştir..

Biz bu kısa çalışmamızda Fransızlara karşı Cezayir'de dâsitani bir mücadele veren Emir Abdülkadir hazretlerini ele aldık. O'na ve silah arkadaşlarına binler fatihalarla...

DOĞUMU VE AİLESİ
Emir Hacı Abdülkadir Cezairi bin Muhyiddin, 1223'de (6 Eylül 1808) Batı Cezayir'de Muasker şehri civarında bir zaviyede dünyaya geldi. Soyu Hazret-i Hasan (RA) efendimize dayanmaktadır. Babası Şeyh Muhyiddin Efendi bir Kadiri şeyhi idi. Cedlerinden Seyyid Muhammed bin Abdülkadir, Barboros Hayreddin paşanın Cezayir fethinde bir nefer gibi çalıştığı için Osmanlı Sultanları bu aileye büyük izzet ve itibar gösterirlerdi.

YETİŞTİĞİ ÇEVRE
Büyük insanları yetiştiren biraz da aile ortamı ve muhittir. Cezayir'in bir eyaleti olan Vahran(Oran)'da tahsilini tamamlayan Genç Abdülkadir çok köklü dini eğitim aldı. Küçük yaşta hafız oldu. Medrese ve tekke eğitiminin yanında aynı zamanda iyi bir at binicisi ve keskin bir nişancı olarak yetişti. Daha gençliğinde dini ilimlerdeki kudreti, insanları teshir eden hitabeti, İslam tarihine dair geniş malumatı, cesaret ve kahramanlığı, takva ve fazileti ile şöhret buldu.

Kazandığı bu saygınlık ileriki dönemlerde kurtuluş mücadelesinde herkes tarafından kabul edilmesinde büyük bir vesile oldu. Haşim kabilesinin en nüfuzlularından biri olan ailesi, uzun müddet Fas'ta ikamet ettikten sonra, 18.yy'da Oran beyliğine hicret ederek orada yerleşmiştir. Bu ailenin Şeriflikten (Hz. Hasan'ın soyundan gelenlere verilen unvan) dolayı haiz bulunduğu itibara Abdülkadir'in büyük babası Mustafa bin Muhammed bin Muhtar'ın ve bilhassa babası Şeyh Muhyiddin'in zühd ve takva ile kazandıkları şöhret de inzimam etmişti.

20. YÜZYIL MAGRİB MEMLEKETLERİ
Magrib ülkeleri diye anılan bölge bugün Cezayir ve Fas'ı kapsayan coğrafi alandır. Cezayir daha Kanuni devrinde Osmanlı topraklarına katılmıştı. Fas ise Kuyucu Murat Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun Vadiseyl meydan muharebesinde Portekiz güçlerini kâmilen imhasıyla Üçüncü Murad han zamanında Devlet-i aliyeye dâhil olmuştu.

19. yüzyıla gelindiğinde, Osmanlı idaresi bu topraklarda gitgide zayıflamış ve şekli bir hüviyete bürünmüştü. Bu ise, Sanayi devrimi ile gitgide iştahları kabaran Avrupa devletleri için biçilmiş kaftandı. Bir pastayı paylaşır gibi İslam ülkeleri aralarında pay eden müstemlekeciler nazarında Cezayir, Fransa'nın payına düşmüş bir lokmaydı sadece. Ama kısa zamanda örgütlenen Müslüman halk Fransa'nın karnına oturdu.

 İLK HACCI
Cezayir'in Fransız çizmelerinin işgaline uğramasından üç sene evvel yani 1827'de babası ile birlikte, Hac farizasını yerine getirmek üzere kutsal topraklara seyahate çıktı. Hicaz'da Kafkas kartalı İmam Şamil'le tanıştı. Bu iki büyük dava adamının tarihi buluşması çok anlamlıdır. İki aksiyoner ruh İslam toplumunun kurtuluşuna çareler aradılar, fikirler ortaya koydular ve galiba haccın, şimdilerde bütün bir ümmetçe es geçtiğimiz çok önemli bir esprisi de buydu herhalde. Memleketlerine döndüklerinde her ikisini de alev, barut ve kıyamın beklediği bu iki büyük insan yıllar sonra yine kutsal beldelerde karşılaşacaklardır, ama bu sefer kolları, kanatları kırık olarak...

Hac görevini tamamladıktan sonra Şam'a geçti. Bu şehirde, 19. asrın Müceddidi olarak kabul edilen Mevlana Halid-i Bağdadi hazretlerini ziyaret ettiğini bazı kaynaklar yazmaktaysalar da, pek mümkün görülmemektedir. Zira Mevlana Halid hazretleri 1826 yılında vefat etmişleridir. Herhalde onun halifeleri ile görüşmüş olabilir. Üç senelik bu seyahatinde bir müddet kaldığı Bağdat'ta Kadiri tarikatının o zamanki en büyük şeyhi Mahmud El Geylani'den Kadiri tarikatında icazet aldı..

1830'da Fransız askerlerinin Cezayir'e girdiğini duyar duymaz yurduna döndü. Cezayir halkı faziletli babası Şeyh Muhyiddin'in etrafında halelendilerse de, bu muhterem zatın çok yaşlı olması sebebiyle nazarlar oğluna çevrildi ve nihayet 22 Kasım 1832'de, Recep ayında Emir el Müminin olarak seçildi.

Biat merasiminde şöyle demişti:
"Eğer liderliği kabul ediyorsam bu, cihad alanın da düşmana karşı yürüyen ilk kişi olmak hakkını edinmek içindir. Benden daha değerli ve yetenekli bulacağınız, imanımızı savunmada hiçbir fedakârlıktan kaçınmayacak başka biri çıktığında yerimi ona bırakmaya hazırım."

Özel olarak yaptırdığı yüzüğüne şu beyitleri nakşettirmişti:" Her kimin yanında Allah'ın Resulu olursa, Aslanlar ondan korkar, inlerinde karşılaşsalar onunla."

TEŞKİLATLANMASI
Emir Abdülkadir her büyük liderde gördüğümüz gibi teşkilatlanmaya büyük önem veriyordu. Önce bütün kabilelerden seçilen delegelerden biat aldı. Daha sonra hemen teşkilatlanmaya girişti. Valilikler kurdu. Osmanlı devlet teşkilatlanmasına benzer askeri, mali, diplomatik düzenlemeler yaptı. Halktan düzenli vergi topladı. Milli parayı bastırdı(Muhammediye) Ona göre Fransızlara karşı direniş ancak iyi bir organizasyonla başarıya ulaşabilirdi. El Muasker şehri bu İslam devletinin başşehriydi. Daha sonra 1835'te General Clauzel burayı işgal edip yakınca, Takdimt mıntıkasına çekildi.

Emirin ordusu düzenli bir ordu ve bunun yanında "Mutavva" denilen gönüllülerden oluşuyordu. Emir Abdülkadir'in birliklerinin hareket kabiliyeti yüksekti, bu da hantal Fransız ordusu karşısında önemli başarılar kazanmalarına sebeb oldu. Düzenli ordu(Asakir-i Muhammediye) üç kısımdan müteşekkildi:
1- Süvariler
2- Piyadeler
3- Topçular

Mühimmat ganimetlerden sağlanıyordu. Bazen dışarıdan özellikle de Fas üzerinden İngilizlerden silah satın alınıyordu. Daha sonraları dışa bağımlılığın önüne geçmek için silah endüstrisi kurma yoluna gidildi. Tlemsan, Muasker, Milyana gibi şehirlerde atölyeler ve fabrikalar kuruldu.. Buralarda Top mermisi, süngü, kurşun ve değişik silahlarla barut üretiliyordu.

Emir Abdülkadir "Sumala" adını verdiği karargâhını seyyar bir hale getirmişti. Düşmanın vaziyetine göre merkezini istediği yere naklediyor, savaşın cereyan tarzını hep kendi istediği şekilde yönlendiriyordu.

Aynı zamanda Mücahidler çok iyi bir istihbarat ağı kurmuşlardı. Emir Abdülkadir dünya politikasını yakından takip ediyordu. Paris'te yüksek makamlarda ajanları vardı.

CİHAD GÜNLERİ
Emir seçilir seçilmez Vehran'ı muhasara etti ve Cinzal Boyer komutasındaki Fransız güçlerini ağır bir yenilgiye uğrattı. 1833'de Telemsam'ı zaptetmesi Berberi aşiretleri arasında nüfuzunun iyice pekişmesine vesile oldu.

Fransızlar bu genç kahraman karşısında şaşkına dönmüşlerdi. Sayıca ve silah yönünden üstün kuvvetler Emir'in bir avuç imanlı kuvveti karşısında tersyüz oluvermişti. General Bugeaud Fransa'ya gönderdiği raporlarında bunu şöyle itiraf eder:

"Abdülkadir hızlı, zeki ne yapacağı belli olmayan bir düşmandır. Dehası ve temsil ettiği inanç sayesinde kazandığı itibarla kitleleri bize karşı harekete geçiriyor. Kendisi sıradan bir insan değil, Müslümanların severek ve arzu ile beklediği ve hasretle kucakladığı bir liderdir."

Sufiler Ve Aksiyon adlı eserin yazarı Esad El Hatip, Emir'in sebat ve mücadele azmi hakkında şunları yazmakta: "Emir Fransızlara karşı müsamaha göstermeden savaştı. Haftalarca uyumama, nadiren kılıcı kınına koyma gibi düşmanlarını hayrete düşüren olağanüstü sahneler sergiledi. Böylece: "Bineğinin eğeri onun tahtıydı" sözünü hak etti."

Sonunda Fransız güçleri naçar kalarak sulh istediler. 1834'de varılan anlaşmaya göre Fransızlar Abdülkadir'in emirliğini tanıyorlardı. Aynı anlaşmaya göre Muasker merkez olmak üzere Merakeş sınırına kadar geniş bir toprak parçası Müslümanlara bırakılıyordu.(Desmichels anlaşması)

Emir Abdülkadir bu barıştan istifade ile içteki muhaliflerini yola getirdi ve daha sonra Dömişel'in vekili General Camille Trezel'in üzerine 20 bin süvari ile hücum etti ve Fransız birliklerini Makta'da ağır bir yenilgiye uğrattı.(26 Haziran 1835) Bunun üzerine Mareşal Bertrand Clauzel ve Dük Dörelyan karşı hücuma geçtiler.

Toplu atan bu yürekleri toplarının sindiremeyeceğine kani oldukları için kabileler arasına ajanları vesilesi ile fitne ve fesad soktular, tefrika çıkardılar. Bunun meyvesini de Muasker ve Tlemsan'ın zaptıyla yediler. Başkent yakılıp yıkıldı.(1835)

Fransızlar bu harekâtları ile Emirin prestijine büyük bir darbe indirdilerse de, tekrar toparlanan mücahid güçleri karşısında barış masasına oturmak zorunda kaldılar. 1837'de imzalanan Tafna anlaşması Müslümanlara ilk anlaşmadan daha büyük tavizler veriyordu. Bu anlaşmayla Emir Abdülkadir Cezayir'in üçte ikisine hâkim olmuştu.

Tabii ki Fransa'nın amacı zaman kazanmaktı. İki senelik bir zaman zarfından sonra savaşa iyice hazırlandıklarına kanaat getirdiler ve bir fırsat kollamaya başladılar. 1839'da Orleans dükü, Kostantin kentini Demir kapılar geçidiyle Cezayir'e bağlayınca, Abdülkadir Fransa'nın Tafna anlaşmasını çiğnediğini ileri sürerek genel cihad ilan etti. Akabinde, örgütlenme çalışmalarını tamamlayamamasına rağmen ansızın Mitici'ya saldırdı ve buradaki Fransız koloni birimlerini yok etti. Savaş tekrar ve daha kanlı bir şekilde başlamış oluyordu.

Merhum Emir Şekip Arslan şunları yazıyor; "O günden 1843'e kadar hiç bir aralık vermeden sürekli savaş yapıldı. Bütün bu savaş süresi boyunca Emir Abdülkadir'in yerinden çekilmemesinin ve cesaretinin şöhreti bütün dünyaya yayıldı."

SAVAŞIN İKİNCİ SAFHASI
Fransızlar bir yandan birliklerini yaklaşan savaşa göre modernize ederken, öte yandan Müminlerin içlerine soktukları nifak tohumları ile kaleyi içten fethetme yoluna gittiler. Ve binler teessüf ki muvaffak da oldular. Tıpkı Rusların Kafkaslarda, İtalyanların Libya'da, İngilizlerin Afganistan' da yaptıkları gibi. Misal olsun diye söyleyelim, İngilizlerin 1920'lerde Afgan topraklarını işgal etmeye hazırlandıkları sıralarda camilerde Hanefi ve Şafii cemaat, namazda, tehiyyatta parmak kaldırma meselesinden boğaz boğaza girmişlerdi.

Hani merhum Mehmed Akif bey der ya:
"İslam'ı evet tefrikalar kastı, kavurdu.
Kardeş bilerek, bilmeyerek kardeşi vurdu.
Can gitti, vatan gitti, bıçak dine dayandı
Lakin, o zaman silkinerek birden uyandı."

Evet, Cezayir'de aynı oyun oynandı. Hatta Emir Abdülkadir'in yenilgisinin sebebi Fransızlar değil de ülkedeki Ticani ve Kadiri tarikatları arasındaki görüş ayrılıklarıdır dersek mübalağa etmiş olmayız. Emir bir yandan bu sorunlarla diğer yandan Sahte Mehdilerle uğraşmak zorunda kaldı.(Burada şunu da hatırlatalım; Kuzey Afrika halkları arasında, İmam Suyuti'nin bir keşfine dayanarak Mehdinin 19 yy'da çıkacağına, zuhur yerinin de Kuzey Afrika olacağına dair yaygın bir inanış vardı. Zaten bu yüzyılda bu topraklardaki direnişi tetikleyen en mühim unsur da bu inanıştı.)

İleleyen sabvaş sırasında Fransızlar Tagdempt, Muasker ve Tlemsan şehirlerini işgal ettiler. Harp Cezayir'in her yanına yayıldı. Mücahidler büyük çaplı saldırılar yerine gerekli darbeyi indirip geri çekilen tüfekli süvarilerin kullanıldığı ardı arkası kesilmeyen çarpışmalarla düşmanı bunaltma yolunu tuttular. Ama Fransızlar bu sefer işi bitirmek kararındaydılar. İkmal yolları tutuldu ve Emir'e bağlı yerler yiyeceksiz bırakılıp teslim olmaya zorlandı. Genel vali T. R Bugeaud sabit işgal noktaları ve seyyar vurucu timlerle Cezayir'i tamamen işgal etti. Mücahidlerin umutları gitgide tükeniyordu. Eldeki kaleler tek tek düştü. Düşman kuvvetleri 16 Mayıs 1843'de Emir'in Seyyar ordugahını bastılar ve paha biçilemeyecek şahsi kütüphanesini dahi yaktılar. Auamale dükünün Emir'in ailesini esir alması mücahidlerin moral gücüne büyük bir darbe indirdi.

Şiddetli çarpışmalar sonucu Abdülkadir küçük bir kuvvetle Fas'a sığındı. Fakat Vali Bugeaud peşini bırakmadı ve 1844 Ağustosunda İsli'de Fas ordusunu yendi. Fransızlarla 1844 Ekiminde Tanca anlaşmasını imzalamak zorunda kalan Fas sultanı Abdurrahman, çaresiz olarak Abdülkadir'i desteklemekten vazgeçti. Emir de gizlice ülkesine geri döndü. Burada kısa zamanda kuvvetlendikten sonra çarpışmalar tekrar başladı.

1845 Ekiminde Sidi Birahim'de bir Fransız birliğini bozguna uğrattıysa da, gittikçe artan Fransız baskısı sonunda önce Sahraya çekildi. Orada da fazla duramadı. Tekrar Fas'a ricat etti.(1846) Kendisini takip eden düşman ordusunun Fas Sultanının kuvvetlerini tekrar yenmesi üzerine 23 Aralık 1847'de General Lamoriciere'e teslim oldu. Teslim olurken ağzından şu kelime döküldü:"Kader" 

ESARET YILLARI VE SONRASI
Emir Abdülkadir teslim olduktan sonra 5 sene Fransa'da esir kaldı. Fransız tebaasına girmesi karşılığında kendisine büyük bir armağan verileceği Fransa kralınca kendisine söylendiğinde şu cevabı vermişti: "Kral namına bana bütün Fransa'nın tüm zenginliğini teklif etseniz ve bu zenginliği şu cübbemin üzerine yerleştirseniz sizin tebaanız olmayı hatırımdan geçirmem. Ben burada sizin misafirinizim. İsterseniz beni hapse atın. Ancak bu utanç bana değil size ulaşacaktır."

Üçüncü Napolyon zamanında Osmanlı ülkesine gitmesine izin verildi. Payitahta Sultan Birinci Abdülmecit'in iltifatı ile karşılandı. Bursa'da kendisine tahsis edilen bir konağa yerleşti. Kendisini tamamen ilme verdi.

1855'de Bursa'da şiddetli bir deprem oldu. Bu depremden sonra Emir Abdülkadir Şam'a yerleşti. Kendisine Fransız hükümetince maaş bağlandı. Bundan sonraki hayatını tamamıyla İslami çalışmalara ve ilme verdi. 1860'da Cebel-i Lübnan'da patlak veren Dürzî isyanında bizzat müdahale ederek Fransız konsolosu ve 1500 kadar Hristiyanı katliamdan kurtardı. Bunun üzerine Fransız hükümeti kendisine Legion d'honneur nişanı verdi.

 Daha sonra 1870 senesinde tekrar Hacca gitti ve iki sene kaldı. Şeyh Şamil'le ikinci görüşmesi de bu zamanda olmuştur. Hac seyahatinde Mısır'a uğrayıp, Mısır Hıdivi İsmail Paşanın misafiri olarak Kahire'de bulunan İmam Şamil'le, yine Paşanın davetlisi olarak saraya gelen Emir Abdülkadir hazretlerinin tarihi buluşması Kahire'de büyük heyecana vesile oldu ve halk bu iki İslam kahramanını görebilmek için saraya akın etti..

Hac farizasını eda eden bu büyük mücahit tekrar Şam'a avdet etti. 1883 senesinde 75 yaşında bu şehirde Demir köyünde dar-ı Bekaya intikal etti. Allah Rahmet eylesin. Cenazesi tasavvufta en çok etkilendiğini söylediği zatın, Şeyh Muhyiddin-i Arabî'nin türbesi içine defnolundu.

Bugün Cezayir halkınca ülkenin en büyük kişilerinden biri kabul edilen Emir Abdülkadir'in kemikleri 1966'da Şam'dan getirilerek El Aliye mezarlığındaki şehitler bölümüne nakledildi.

ŞEMAİL VE AHLAKI
Ana Britanicca ansiklopedisi şöyle yazmakta onun hakkında: "Siyah sakallı düzgün bir yüzü, ince ve kıvrak bir bedeni olan orta boylu bir kişiydi. Davranışları son derece kibar, yaşam biçimi de son derece sadeydi. Şairliği ve etkili söz söyleme gücüyle dindaşlarını kolayca heyecana getirebilen dindar ve aydın bir kişi olarak tanınırdı."

Muasırlarından Abdurrezzak Baytar şöyle anlatır onu: "O, âlicenap, kamil, arif, yüce ihsanlarla bezenmiş bir imam, ilahi ilimlerde rusuh sahibi olduğu gibi hakikat sırlarının kaşifi... Tüm bunların yanında o, erler meydanının süvarisi, mızrak taşıyanların aslanıdır. Sözü ne kadar uzatsa da, onu anlatan, onun evsafını anlatmaktan aciz kalır."

Fransız tarihçi Bernar da şu itirafları yazmakta:"Zarif, yakışıklı ve cesaretliydi. Samimi ve ihlâslı bir dindardı. Emirliği nefsin arzularını tatmin amacıyla değil, ümmeti kurtuluşa sevketmek için istedi. Gerektiğinde sert, gerektiğinde yumuşaktı. Cezayir'deki en büyük ve en bariz düşmanımızdı.

Fransız Mareşal Solt şu itirafı yapar: "Diyebiliriz ki, günümüzde "büyük adam" vasıflarını taşıyan sadece ve sadece üç adam, üç kişilik vardır. Bunlar AbdülkadirMehmed Ali(Kavalalı) ve Şamil'dir ve üçü de İslamiyet'ten doğmuştur."

Merhum Emir Şekip Arslan, Emir hakkında şunları yazmakta: "Merhum Emir Abdülkadir, ilim ve edebiyattan nasibini almış, yüksek düşünceli, tasavvufta merhale kat etmiş bir zattı. Bu hususta nazariye ile iktifa etmez, mutlaka amel ederdi. İştiyak belirtmekte kalmaz, mutlaka hazzını tadardı. Tasavvuf hususunda "Mevakıf" adlı bir eseri vardır. Bu bâbta son zamanlarda, eşine az rastlanan nâdir insanlardandı."

 Şekip Arslan, Emir hazretlerinin Şam günleri için de şöyle demekte; "Her gün şafakta kalkar, Amâra mahallesindeki evine en yakın camide sabah namazını kılardı. Hastalanmadığı müddetçe bir gün olsun cemaatten kalmazdı. Geceleri teheccüd namazı kılardı. Ramazanda mutasavvıfların usulü üzere riyâzatta bulunurdu. Miladi 1883 yılında vefat edinceye kadar iyilik ve ihsandatakva ve üstün ahlakta örnek bir insan olmaya devam etti."

SÖZLERİNDEN BİR DEMET
*"Muhakkak ki, cihad peygamberlerin şiarı, Müminlerin mesleği ve asıl sanatıdır."
*"Allah Teala bir kimseye din ve dünyanın hayrını dilemedikçe, ona cihad nasip etmez."
*"Hakiki mümin din kardeşi için sağlam bir destek ve yardımcıdır."

ESERLERİ
Mücahitliğinin yanında derin bir ilme de sahip olan Şeyh Abdülkadir Cezairi sağlam ve ince fikirler serdettiği ilmi eserler de vermiştir. Kendisi büyük bir tefsir ve hadis âlimi olduğu gibi, aynı zaman da seviyeli şiirleri olan bir şairdir de.
Önemli eserlerini aşağıda alıyoruz:
1-Risale-tül Ayan: Emirin siyasi düşüncelerini ihtiva eden ve hicret meselesini ele aldığı kitabıdır.
2- Zikr-ul akıl ve tenbih-ül gafil: Felsefi ve tasavvufi meseleleri işlediği bu eserini Bursa'da kaleme almıştır.
3- Nuzhet-ul Hatır fi karız'il Emir Abdülkadir: Şiirlerini topladığı divanıdır.
 

KAYNAKLAR
1-Abdüllatif Uyan-İslam Meşhurları Ansiklopedisi–Cilt:1/ Berekat Yayınevi- İst.1982
2-Heyet, Sahabeden Günümüze Allah Dostları-Cilt:9- Şule Yayınları- İst.1996
3-Görsel Büyük Genel Kültür Ansiklopedisi–1/42- Görsel Yayınları-İst.1984
4-İslam Ansiklopedisi–1/85–87-Milli Eğitim Basımevi-İst.1978
5-Büyük Larousse–1/29-Milliyet Yayınları-İst.1986
6-Meydan Larousse–1/32-Sabah Yayınları-İst.1992
7-Yeni Rehber Ansiklopedisi–1/Türkiye Gazetesi Yayınları- İst.1993
8-İslam Ansiklopedisi–1/232-Diyanet Vakfı Yayınları-İst.1988
9-İslam Dergisi-Mart- Nisan–1958-Sayı:15–16
10-Evliyalar Ansiklopedisi–1/370–377- Türkiye Gazetesi Yayınları-İst.1992
11-İslam Âlimleri Ansiklopedisi–17/274–278- Türkiye Gazetesi Yayınları- İst–1984
12-Ana Britannicca–1/29-Hürriyet Yayınları.1993
13- Esad El Hatip, Sufiler Ve Aksiyon-sf:135–136-İnsan Yayınları, İst.

14-Raphael Denziger, Bir Başkaldırının Anatomisi- -Akabe Yayınları-İst.1985

 15- Ebul Hasan En Nedvi,Gerçek Tasavvuf--tercüme: İsmet Ersöz-İslami Neşriyat Yayınevi-(Konya)- İrfan Matbaası-İst.1974

16-Ebul Hasan En Nedvi, Hz. Ali El Murteza, tercüme; Yusuf Karaca, İst. 1999, 2. Baskı

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

er-aslan 38, 2013-10-20 14:17:08

Bu iki büyük dava adamının tarihi buluşması çok anlamlıdır. İki aksiyoner ruh İslam toplumunun kurtuluşuna çareler aradılar, fikirler ortaya koydular ve galiba haccın, şimdilerde bütün bir ümmetçe es geçtiğimiz çok önemli bir esprisi de buydu herhalde." ve Akif'in ;"tefrika girmesi" diye söyledigi gerçek, her an islam'ın en büyük sorunu olmuştur.birbirini anlamaktan uzak müslümanlar,Allah yolu mücadelesinden uzaklaşıp" damdan kapıdan şeyler için birbirini yemek durumunda ,oyun ve hilelere yenik düşerler ya"...insanın isyan edesini getiriyor. bir de şu "mason "sorunu vardır ki, yeterki bir etiket bulunsun, iman edenler ; bu söze niye hemen aldanırlar, hemde Allah Kur'an da yasaklamışken " içini bilmediğiniz olaylar-durumlar hakkında yanılmayın" ikazını ederken... yeterki bir kez tefrika girsin ; insanların yüregine her şeyi negatif anlamda yakıp yıkarsınız.müslümanlar bu bölünüp parçalanmadan ne zaman vazgeçip, bir birlik derdine düşecekler???? eyvallah,yüregin ve emeğin kadar saglam kalabilesin kardeşim.

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

Gökçen, 2011-03-04 05:02:42

güzel ben ilk defa duydum ve okurken şaşırarak okudum bu ve bunun gibi çok tarihi yaşanmışlık dınledim ve okudum ama sabit görüşlü bi insan değilim kesınlıkle ama keşke herkez emir abdulkadir kadar yürekli olabilseymiiş.. buarada şunuda belirtmek isterim ben şeyh şamil hayranıyımdır..

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

DİĞER YAZILAR

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-5. BÖLÜM

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-5. BÖLÜM

ÖMER MUHTAR’IN SİRET VE SURETİ Merhum Ali Ulvi Kurucu beyin ifadesiyle; “Malûm ya, her şah

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-4. BÖLÜM

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-4. BÖLÜM

PERDE KAPANIRKEN İnsiyatif artık İtalyanların eline geçmişti. 23 Eylül 1930'da İtalyan bi

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-3. BÖLÜM

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-3. BÖLÜM

GRAZİANİ Graziani, sömürgelerde özel olarak yetiştirilmiş komutanların en tecrübeli ve en

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-2. BÖLÜM

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-2. BÖLÜM

“GECE HÜKÜMETİ” İtalyan araştırmacı Giorgio Rochat bu durumu bize veciz olarak şöyle

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-1. BÖLÜM

ÖMER MUHTAR(1862-1931)-1. BÖLÜM

Merhum şehid Ömer el-Muhtar’la alakalı bir çalışmayı seneler önce hazırlamış ve sitemiz

EMİR ABDÜLKERİM EL HATTABİ-4. BÖLÜM

EMİR ABDÜLKERİM EL HATTABİ-4. BÖLÜM

ACIMASIZ YIKIM İspanya’nın Madrid kentinde toplanan konferans sonrası Fransa ve İspanya, Rif

EMİR ABDÜLKERİM EL HATTABİ-3. BÖLÜM

EMİR ABDÜLKERİM EL HATTABİ-3. BÖLÜM

UMUDUN SEMBOLÜ ADAM O sıralar Emir Abdülkerim dünyada en popüler direniş liderlerinden biri h

EMİR ABDÜLKERİM EL HATTABİ-2. BÖLÜM

EMİR ABDÜLKERİM EL HATTABİ-2. BÖLÜM

ANNUAL ZAFERİ Babasının vefatından sonra savaşın idaresini uhdesine alan Hattabi’nin ısla

EMİR ABDÜLKERİM EL HATTABİ-1. BÖLÜM

EMİR ABDÜLKERİM EL HATTABİ-1. BÖLÜM

“Kadı, müderris, gazeteci, mücahid, emir, devlet reisi.. Evet, bu sıfatlar bütünüyle Emir

SEYYİD AHMED ŞERİF ES SENUSİ(1873-1933)-4.Bölüm

SEYYİD AHMED ŞERİF ES SENUSİ(1873-1933)-4.Bölüm

Mersin’e Yerleşmesi Cumhuriyet’in ilânından sonra sessiz kalmayı tercih eden Ahmed Şerîf

SEYYİD AHMED ŞERİF ES SENUSİ(1873-1933)-3.Bölüm

SEYYİD AHMED ŞERİF ES SENUSİ(1873-1933)-3.Bölüm

Birinci Dünya Savaşı Ve Libya Birinci Dünya Savaşı başladığında İtalya -ülkedeki savaş

Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğütle çağır ve onlarla en güzel şekilde mücadele et!

Nahl, 125

GÜNÜN HADİSİ

Diğer bir kişi katılmaksızın, iki kişi aralarında fısıldaşmasın.

Buhari

TARİHTE BU HAFTA

*Nizamü'l-Mülk'ün Şehadeti(14 Ekim 1092) *II.Kosova Zaferi(17 Ekim 1448) *Gedik Ahmed Paşa'nın Vefatı(18 Ekim 1482)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI