Yalan söylemek hangi hallerde caizdir ? Küçük meselelerde yalan söylemek haram mı? Zaruret halinde caiz midir? Caizse şer'i delilleri Kur 'an ve sünnetten açıklar mısınız?

2003-01-14 18:39:55

Pek çok hadisi şerifler harpte, karıyla kocanın arasını bulmada, sulh ahvalinde ona müteallik meselelerde esasen yalanı tecviz ediyor gibi görünmüştür. Fakat muhakkikin ve müdakkikin bu hadisleri yalanı doğrudan doğruya yalan şeklinde anlamamışlar da dini tabiriyle maariz şeklinde anlamışlardır. Maariz şudur:İnsan kendi maksadını gizler.Muhatap iki şekilde de anlayabilir onu.Muhatap o şahıstan anladığı gibi doğru anlar da fakat adam muhatabın anladığı gibi kast etmemiştir.Mesela diyor ki "ben falan adamın kafasına çivi çaktım." Muhatap öyle anlıyor ki hakikaten onun kafasına çivi çaktı.Halbuki bu daha ziyade bu sözle mecaz kastetmiş,adamın kafasına ona dokunacak bir sözü vuruvermiş, çarpıvermiş maksadı budur.Zaruret halinde böyle maarize başvurmayı mahzursuz görmüşlerdir.Ve hadisi şeriflerde yalan caizdir sözünüde bu hususlara sarf etmişler Müdakkikin, muhakkikin "Yalana mesağ yoktur"demişlerdir. "Yalan imana zıttır" demişlerdir."Vakide ki icraatı ilahiyle ters" demişlerdir.Binaenalyh ölse bile insan yalan söyleyemez.Hanımının arasını bulacağım diye yalan söyleyemez.Cemaatler arasında sulh temin edeceğim diye yalan söyleyemez.Belki maariz yapabilir.Yani söylediği söz doğru olacak ta fakat muhatap onu değişik anlayacak böyle bu şekilde kullanacaktır. Mesela Efendimiz(S.A.V.)'in bu mevzuda mizahları arasında gördüğümüz şeyler var.Bu kabil şeyler.Mizah yapan şaka yapan kimselerin şaka yapmasına mizah yapmasına engel oluyordu.Yapmayın diyordu.Diyorlardı ki Ya Rasulullah siz yapıyorsunuz.Ben doğru söylüyorum buyuruyordu.Mesela Enes'in kulağından tutuyor ona "iki kulaklı" diyordu. Enesin aklına gelebilir ki kafamın bir tarafında iki kulak bir tarafında da iki kulak var benim.Halbuki Efendimiz(S.A.V.)vakiyi anlatmıştı esasen. Mesela huzur-u Risalet penahiye bir kadın geldi. "Dua et Ya Rasulullah cennete gireyim" dedi.Sahih hadis kitablarında görüyoruz. Allah Rasulu buyurdu(S.A.V.) "yaşlı kadın cennete giremez.Kadın ağlayarak döndü gitmeye durdu."Ya Rasulullah çok ağlıyor" dediler. Çağırdı buyurduki,"yaşlı kadın yaşlı olarak girmeyecek, genç olarak girecek cennete." Kadın bu defa sevindi. İşte bunun gibi(A.S.V.)şaka yaparken dahi doğruyu söylüyordu.Onun için biz böyle anlıyoruz meseleyi.Esas yalana cevaz verilen yerlerde doğrudan doğruya hilaf-i vaki beyanda bulunmaya cevaz verme değil, belki tevriye yapma,maksadı gizleme, muhataptan maksadı gizleme var.

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

Her 100 senede bir, 500 senede, 1000 senede müceddid çıkıyor diyorlar. İmam-ı Rabbani Hazretleri Müceddid-i Elf-i sanidir diyorlar. Son müceddinin sıfatı nedir?

Ben bazı olayları daha önceden rüyamda görmüş gibi oluyorum. Bu her zaman olmuyor. Acaba bunun hikmetini nasıl izah edersiniz?

İnsanoğlunun ilk yaratıldığı yer ve diğer kıtalara dağılışı hakkında bilgi verir misiniz?

Sokrata peygamber diyebilir miyiz?

Seccademde ağaç ve cami resimleri var, namaz kılınır mı kılınmaz mı?

Acaba nerede Elhamdülillah, nerede şükür etmeliyiz?

Kabirlerde Kur'an-ı Kerim okunur mu okunmaz mı? Niçin? Hangi kaynakları gösterebiliriz?

İmam Şamil'in hayatını ve Ruslara karşı yaptığı savaşlarını anlatırmısınız?

Bir erkeğin kadına bakması haramdır. Ben talebe olduğum için okulda kadın öğretmenlere bakmak zorunda kalıyorum, bunun da günahı var biliyorum, ama ne yapmam gerekir söyler misiniz?

Tütün içilmesi, satılması tarlada yetiştirilmesinin hükmü nedir?

Cennetten başka, bu yaşadığımız dünyadan başka uzayda yedi türlü dünya varmış, aslı var mı?

Yer yüzünde bulunan her canlı yok olacaktır. Ancak azamet ve ikram sahibi Rabbinin zâtı baki kalacaktır.

Rahman, 26-27

GÜNÜN HADİSİ

Kim Müslümanlar arasından bir yetim alarak yiyecek ve içeceğine dahil ederse, affedilmez bir günah (şirk) işlememişse, Allah onu mutlaka cennete koyacaktır.

Tirmizi, Birr 14, (1918)

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

*Yıldız Sarayı'nın İttihatçılar'ca Yağma Edilmesi(29 Nisan 1909) *Gazneli Mahmud'un Vefatı(30 Nisan 1030) *Yıldırım Bâyezid Tarafından Manisa'nın Fethi(1 Mayıs 1390) *Fatih Sultan Mehmed Hân'ın Vefatı(3 Mayıs 1481) *Eyüp Sultan Hazretleri(r.a.) Vefât

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...