Hava parası almak veya vermek caizmidir?

2002-01-12 15:13:41

İslam hukukunun prensiplerine göre karşılıksız kazanç haramdır. Mal ya da mal hükmünde olmayan şeylerin satışı da aynı ölçüler içinde haramdır. Bu hükümden istisna olarak sadece menfaatlerin satışı gösterilebilir ki, İslam hukukçuları-tabii ki nasslara dayanan delillerle- ona istihsanen cevaz vermişlerdir. Bu çerçevede, intifa hakkının satılması-ki kiralama demektir-karşılığında mal sahibi zaten ücretini almaktadır. Kiracı konumunda bulunan bir insanın ise kira sözleşmesi bittikten sonra, kiraladığı yeri başkasına devretmek için aldığı paranın karşılığı yoktur.Bu açıdan hava parasına İslamî hükümler içinde cevaz vermek mümkün değildir. Sistemin bütünüyle İslami esaslara göre düzenlendiği ve hayata aksettiği dönemde, bu türlü şeylere tevessül edilmiyordu. Belki ihtiyaç da yoktu. Kira sözleşmesi biten insan kiraladığı mekandan çıkıyordu. Bu sebeple kadîm fıkıh kitaplarımız içinde hava parasına ait değerlerdirmeler hemen hemen hiç yoktur. Kapitalist nizamın bütünüyle olmasa da kısmen hakim olduğu devrelerde bu ve benzeri problemler bizim toplumumuzu da kuşatma altına almaya başlamıştır. İslam hukukcuları, işte bundan sonra hava parası ile ilgili uzun sayılabilecek araşırmalar ve değerlerdirmelerde bulunmuşlardır. İ.Abidin ve emsali hukukçulardan başlayan bu süreç,günümüze kadar da artan bir hızla devam etmiştir. Netice itibariyle İ.Abidin'e göre; kiracının kirası biten ve bitmeyen şözleşmelerde, başka birinden hava parası alması caiz değildir.(I) Ama kirası bitmeyen sözleşmelerde bazı Hanefi fakihleri,kadının kocasıyla geceleme hakkını kumasına devretmesi, müezzinlik ve imam-hatiplik görevinin başkasına parayla satılabilmesi esaslarına dayanarak mal sahibinin izniyle kiracının hava parası alabileceğini söylemişlerdir.(2) Hergün yüzyüze bulunduğumuz iktisadi ve içtimai zaruretler açısından, hava parası vermek zorunda olanlar, şu anda bulundukları mekandan hava parası alıp, yeni tutacağı yere verebilirler mi denecek olursa; buna caiz hükmünü vebilmek ancak islamın zaruret kabul ettiği esaslar çerçevesinde olabilir. Bu açıdan, ticari hayatını idame ettirebilmek için, gerekli olan mekan ancak hava parası verilerek kiralanabiliyorsa, bu durumda verilecek olan hava parasından inşaallah Rabbim o kişiyi muaheze etmez. Ama alma noktasında aynı şeyleri söylemek oldukça zor. Bence mümin ruhsatlarla değil,azimetlerle amel etmelidir. 1-İ.Abidin, 4/14 2-İ. Abidin, 4/14, Vehbe Zuhayli, 6/38-39

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

Zinet eşyasından dolayı kadın zengin sayılır mı?

Zekat bir fonda toplanıp, talebelere verilebilir mi?

İş verenin işçilerine cuma namazını kılmak için izin vermeme yetkisi var mıdır?

İslamın noter müessesesine karşı yaklaşımı nedir? Noterlik caiz midir?

İkindi namazının farzından sonra sünneti kılınabilir mi?

Yağlı oto boyalarına domuz yağı karıştırılıyor. Bu boyanın değdiği elbise ile kılınan namaz sahih olur mu?

Vaktin namazını kılmış biri cemaate uyabilir mi?

Üzerinde Kabe resmi ve ayet yazılı olan seccadede namaz kılınır mı?

Ticari ilişkilerimizde -Söz senettir- anlayışıyla mı hareket edelim yoksa çek-senet muamelesi mi yapalım?

Teheccüd namazı kaç rekat kılınmalıdır?

Öşür kimlere verilir? Devlete verilebilir mi?

Kur'an okuyacağınız zaman, kovulmuş şeytandan Allah'a sığının.

Nahl,98

GÜNÜN HADİSİ

"Kişi, dostunun dini üzeredir. Bu nedenle, kiminle dost olacağına dikkat etsin!"

Ebû Hureyre radıyallahu anh. Ebû Dâvud.

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

*Çanakkale'de Kirte Zaferi(28.04.1915) *Gazneli Mahmud'un vefatı(30.04.1090) *Cezzar Ahmet Paşa Akka'da Napolyon'u püskürttü.(2.05.1799) *Fatih Sultan Mehmed'in vefatı(3.05.1481) *Hâlid bin Zeyd Ebû Eyyûb Ensari'nin vefatı (4.05.677)(İ.hatip takvimi)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...