Va'deli satış caiz midir?

2002-01-04 22:23:07

Va'deli satış sözünden şahsen ben taksitle satışı ve ödeme takviminin uzamasından dolayı satış bedeline peşin fiyata nisbetle bir farkın konmasını anlıyorum. Aslında peşin satış da, satış bedelini kararlaştırılan ileri bir tarihte ödeme şartıyla yapılan satış da (veresiye) caizdir. Taksitli satış, bu veresiye satış içinde mütala edilir. Hanefi fukahası "Allah Rasûlü "bir satış içinde iki satıştan nehy etti" hadisini peşin şu fiyata, va'deli şu fiyata denilerek, iki fiyattan herhangi birisi üzerinde karar kılmadan bitirilen alış-veriş şeklinde yorumlar ve iki fiyattan birisi üzerinde anlaşarak yapılan satış akdine caiz demektedir. Yalnız burada sırf va'de sebebiyle satış bedeli üzerine ilave edilen para miktarının gabn-i fahiş (aşırı aldatma) sınırları içerisine girmemesi gerekmektedir. Buna göre peşin 10 milyon, bir aylık veresiye 12 milyona alıcı bulan bir emtia, üç aylık va'de sebebiyle 30 milyona satılması gabn-i fahiş olduğundan caiz değildir. Ama ma'kul ölçüler içinde enflasyon oranı, o malın piyasadaki sürümü... gibi hususlar nazara alınarak, mal üç ay va'de 14 milyona satılır, alıcı ve satıcı da buna razı olurlarsa, elbette bu muamele caizdir. Yalnız her iki tarafı da caiz veya değil gibi şüphelerden kurtarmak için, satış esnasında piyasanın esneklik alanı içinde mütala edilebilecek ölçülerde tek fiyat söylerek akdi peşin veya veresiye olarak tamamlama herhalde en uygun olan yoldur. Yani yukarıdaki örnekte olduğu gibi 10 ile 12 milyon arasında alıcı bulan bir mala baştan 13 milyon denilerek sonra pazarlık sonucu bu mal peşin 12 milyona veya taksitle 12 milyona satılabilir. Bu durumda peşin satışta indirim yapılmamış, taksitli satışta ise ödeme kolaylığı sağlama ve paranın üç ay içinde enflasyon vesilesiyle değer kaybedeceğinden sanki indirim yapılmış gibidir. Hülasa müslüman alıcı ve satıcılar olarak bizler ticari münasebetlerimizi hile, yalan, aldanma ve aldatma üzerine değil, güven, emniyet kazanma ve kazandırma esasları üzerine kurmak mecburiyetindeyiz. Bu sebeple üç liralık dünya menfaati uğruna neticede kendisiyle cenneti ve cehennemi bulacağımız değerler üzerinde taviz vermemek zorundayız. Ve unutmayalım "İslam'da zarara uğrama da uğratma da yoktur" bizim tatbik ile mükellef olduğumuz bir kaidedir.

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

Zinet eşyasından dolayı kadın zengin sayılır mı?

Zekat bir fonda toplanıp, talebelere verilebilir mi?

İş verenin işçilerine cuma namazını kılmak için izin vermeme yetkisi var mıdır?

İslamın noter müessesesine karşı yaklaşımı nedir? Noterlik caiz midir?

İkindi namazının farzından sonra sünneti kılınabilir mi?

Yağlı oto boyalarına domuz yağı karıştırılıyor. Bu boyanın değdiği elbise ile kılınan namaz sahih olur mu?

Vaktin namazını kılmış biri cemaate uyabilir mi?

Üzerinde Kabe resmi ve ayet yazılı olan seccadede namaz kılınır mı?

Ticari ilişkilerimizde -Söz senettir- anlayışıyla mı hareket edelim yoksa çek-senet muamelesi mi yapalım?

Teheccüd namazı kaç rekat kılınmalıdır?

Öşür kimlere verilir? Devlete verilebilir mi?

Yeryüzüne iyi-yararlı kullarım vâris olacaktır.

Enbiya, 105

GÜNÜN HADİSİ

Âdemoğlu, kurban bayramı gününde kan akıtmaktan daha sevimli bir amelle Allâha yaklaşabilmiş değildir.

İ. Mâlik, Muvatta, Kuran 24; Tirmizî, Edâhî, 1; İbn-i Mâce, Edâhî, 3)

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

*Yıldız Sarayı'nın İttihatçılar'ca Yağma Edilmesi(29 Nisan 1909) *Gazneli Mahmud'un Vefatı(30 Nisan 1030) *Yıldırım Bâyezid Tarafından Manisa'nın Fethi(1 Mayıs 1390) *Fatih Sultan Mehmed Hân'ın Vefatı(3 Mayıs 1481) *Eyüp Sultan Hazretleri(r.a.) Vefât

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...