Kur’an’daki kaderle alakalı ayetlerde bir çelişki var mı?
Kaderle alakalı yaptığımız giriş yazılarından sonra artık soruları cevaplamaya başlayabiliriz. Bu arada “şüpheler etrafında” bölümümüz açıldıktan sonra bize kaderle alakalı değişik sorular gelmeye başladı. Burada hemen şunu ifade edelim ki bize ulaşan sorularınızın hepsini bir plan ve proğram dahilinde cevaplayacağız. O yüzden “sorularımız neden cevaplanmıyor” demeyin. Şimdi önemine binaen sıraladığımız soruların cevaplarını vermeye başlıyoruz. İlk soru şu: “Kur’an’daki kaderle alakalı ayetlerde bir çelişki olduğu gözleniyor.” Hakikaten öyle mi? Kur’an’da kader kavramı sadece insanla değil, mikro alemdeki zerrelerden mikroskobik alemlere kadar bütün bir kainatla ilgilidir. Yani sebep ve sonuç çizgisi içinde varlık sahasına çıktığına şahit olduğumuz her bir mevcut, bir ilahî program (kader) içinde meydana getirilmektedir. İçinde kader kelimesinin geçtiği ayetler dikkatle incelendiğinde bu husus açık bir şekilde görülür. (Bkz., Kamer, 54/49; Ra’d, 13/8; Yunus, 10/44; Neml, 27/75) Kur’an, insanla alakalı kader konusunu ele alırken meseleyi bazen Allah’ın iradesine bakan yönüyle ele alır bazen de insanların iradesine bakan yönüyle ele alır. Olaya bir bütünlük içinde bakılmazsa, iki ayrı açıdan dikkatlere arz edilen bu ayetlerin birbiriyle çeliştiği zannedilebilir. Fakat durum böyle değildir. Şimdi bu ayetleri sırasıyla ele alalım. a. İnsanın fiil ve hareketlerinde hür olduğunu belirten ayetler: “Şüphesiz biz ona doğru yolu gösterdik. İster şükredici olsun ister nankör.” (İnsan, 76/3) “De ki, (size gelen) gerçek/hak, Rabbinizdendir. Artık dileyen iman etsin, dileyen inkar etsin.” (Kehf, 18/29). “Her kim iyi bir iş yaparsa lehine; her kim de kötülük yaparsa aleyhinedir. Rabbin kullara asla zulmedici değildir.” (Fussilet, 41/46) “Her nefis kazandığı karşılığında rehindir. (Kazancına bağlı olarak tutulur.) ” (Müddessir, 74/39) “De ki: Ey insanlar, Rabbinizden hak olan (Kur’an) gelmiştir; her kim ona uyarsa kendi için uymuş olur. Her kim de (ondan ayrılır) dalâlete düşerse, yine kendisine olur.” (Yunus, 10/108) Bir kısmını misal olarak aldığımız bu ayet-i kerimeler gösteriyor ki, insan fiil ve hareketlerinde hürdür. Bu sebeple de o, fiil ve hareketlerinden sorumludur. b. İlahî İradenin esas olduğunu bildiren ayetler: “Allah dilemeyince siz dileyemezsiniz.” (İnsan, 76/30) “Allah dileseydi, onu yapamazlardı.” (En’am, 6/37) “Allah dilemeyince iman edecek değillerdi.” (En’am, 6/111) Şimdi bu ayetlerin birincisinde insanın hür bir varlık olduğu, ikincisinde ise, İlahî iradenin esas ve belirleyici olduğu vurgulanmaktadır. Bu iki grup ayet arasında telifi mümkün olmayan bir zorluk söz konusu değildir. Bu sebeple diyebiliriz ki, ilahî irade esas olmak üzere, insan dilediğini yapabilen bir varlıktır. Bu şu demektir: İnsanın olmasını istediği maddî veya manevî herhangi bir şeyin varlık sahasına çıkması –tabir caiz ise- ilahî iradenin vizesine bağlıdır. Yani işin başında kulun herhangi bir şeyi dilemesine bir mani yoktur, ancak dilediği şeyin olması ilahî iradeye ve kudrete bağlıdır. Kulun dilediğini Allah da dileyip onay vermedikçe onun dilemesi bir şeyin meydana gelmesine yetmez, dilemesi bir şey ifade etmez. Diğer bir ifadeyle, kulun dilemesi murad-ı ilahinin izin ve kabulüne mazhar olmadıkça bir şey meydana gelmez; olan her şey O’nun izni ve iradesi dahilinde olur, O’nun iradesine rağmen bir şey olmaz. İkinci grup ayetler bize aynı zamanda şunu da hatırlatır: Cenab-ı Hakk, insanın dilediklerini, aynen dileyip yaratmağa mecbur değildir. Allah (cc), mes’elenin her iki yanını, yani hem ilahî iradeye bakan hem de kulun iradesine bakan yönüyle birlikte dikkatlerimize sunduğu bir ayetinde şöyle buyurur: “O (Kur’an şuur sahibi) alemler için (halis) bir öğütten başkası değildir. (Bilhassa o) içinizden müstakim olmayı isteyenler için bir öğüttür. (Ama şunu da bilmiş olun ki,) alemlerin rabbi olan Allah dilemedikçe siz bir şey dileyemezsiniz. (Sizin dilemenizle bir iş tamam olmaz.)” (Tekvir, 81/27-29) Bu konuyu önümüzdeki hafta işlemeye devam edeceğiz.
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DÄ°ÄžER YAZILAR
Soru: Mü’min olduÄŸumuz halde niye geri kaldık?
Bu soru zaman zaman görsel ve yazılı basında, zaman zaman da dost meclislerinde gündeme geliyor
Soru: İslamın kadına bakış açısını kısaca belirtebilir misiniz?
Dinimizde, kadın aynen erkek gibi cemiyetin bir parçası olarak kabul edilir, görüşü alınır
- Soru: Allah neden gerekirse kadınların dövülebileceğini söylüyor?
- Soru: Allah’ın kadınlara ne garezi vardır? Neden gerekirse dövülebileceklerini söylemiştir. (Nisa suresi, 34. ayet) Neden onlar "Aklen ve dinen eksik yaratıklardir" (Hadis, kaynak: Buhari). Neden şahitlikleri erkeğin yarısı değerindedir
- Soru: Ömrü boyunca İslam’la tanışmamış kişilerin ne suçu vardır? Afrika’nın ilkel bir kabilesinde doğmuş birinden Allah nasıl kendisine iman bekler?
- Soru: Kur’an’a göre Allah bazılarının kalplerini mühürlemiş, onlardan imanı esirgemiştir. (Biz ateistler o kişilerdeniz belli ki). Peki bu durumda Allah bize haksızlık yapmış olmuyor mu? Bizim ne suçumuz vardır? Bu Allah’ın adil s
- Tanrı her şeyi biliyorsa (geçmis, gelecek, vs) o zaman geçmiş de, gelecek de daha yaratılış anında belli demektir. O zaman bir şahsı öldüren katilin cezalandırılması manasız değil mi?
- Kaderimiz çiziliyse kararlarımızdan niye sorumlu tutuluyoruz? Yok eğer hür irademiz varsa, niye bazı şeyleri seçtiğimizde cehenneme atılıyoruz?
- Kur’an’daki kaderle alakalı ayetlerde bir çelişki var mı?
- Nasıl oluyor da Allah bir şeyi daha olmadan önce bilebiliyor?
- Ayakların kaydığı ve kaydırıldığı bir zemin: Kader sırrı
- Kıymetli ziyaretçilerimiz!
"Ey inananlar! Rabbinizden korkun.Çünkü kıyametin saatinin depremi cidden korkunç bir şeydir.”
Hac:1
GÃœNÃœN HADÄ°SÄ°
Gerçek Müslüman
Müslüman, dilinden, elinden müslümanlar selâmette kalan kimsedir. (Buhari, Kitabü'l İman -Abdullâh b. Amr b. Âs)
SON YORUMLAR
- Bütün beytlerin tercümesini gönderebilir misiniz? sitede sadece son birkaç...
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm Ä°nternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yaptÄ...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
TARÄ°HTE BU HAFTA
*Şair Muhammed İkbal'in vefatı(21 Nisan 1938)
*TBMM'nin açılışı ve çocuk bayramı(23 Nisan 1920)
*Osmanlı-Rus Harbi(24 Nisan 1877)
*Hudeybiye Gazvesi(26 Nisan 628)
*II.Abdülhamid'in tahttan indirilmesi(27 Nisan 1909)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...