1-Allah'ı sıfatları, zatının aynı mıdır, yoksa gayrı mıdır?

Allah'ın sıfatları, zatının aynı da gayrı da değildir. Bir başka ifadeyle, Allah'ın sıfatları, Allah'ın zatındandır; ancak zatının kendisi değildir. Bir de şu şekilde ifade edelim: Allah'ın zatı, sıfatlarının gereği değil; bilakis sıfatları zatının gereği ve sonucudur. Allah'ın zatı vaciptir; sıfatları da zatı nedeniyle ve onunla birlikte vaciptir.

2-Akıl, Allah'ı ihata eder mi?

İnsan, Allah'ın varlığını anlar ve onu sıfatlarıyla tanır; ancak Allah'ın varlığını aklıyla ihata edemez. Esasen insan, kendi varlığını bile tam anlamıyla ihata edemez. Kimse kendi bedeninde kaç hücre bulunduğunu bilemez, beyninin fonksiyonlarını tam olarak kavrayamaz. Hiçbir insan, ruhunun mahiyeti hakkında yeterli bilgiye sahip değildir. Kimse evrendeki bütün varlıkları ve bu varlıkların mahiyetlerini yeterince bilemez. Bu hususları bile aklıyla ihata edemeyen bir varlığın, Yüce Allah'ı; zatı, sıfatları, isimleri ve fiilleriyle eksiksiz olarak ihata etmesi elbette mümkün değildir.

3-Allah'ın zati sıfatları ile Subuti sıfatları arasında ne fark vardır?

Allah'ın zati sıfatları yalnız onun zatına aittir; bu sıfatlar, başka hiçbir varlıkta bulunmaz. Bu durumu şöyle izah edelim:

Allah'tan başka Vacibu'l-Vücud olan varlık yoktur.

Allah'tan başka ezeli varlık yoktur.

Allah'tan başka ebedi varlık yoktur.

Yalnız Allah kimseye benzemez.

Yalnız Allah zatı ile kaimdir.

Yalnız Allah tektir.

Allah'ın zati sıfatlarına, tenzihi ve selbi sıfatlar da denir. Bu sıfatlar, bir bakıma Allah'ın ne olmadığını ifade ederler. Selbi kelimesi, olumsuzluk anlamındadır, yani olmayanı ifade etmek için kullanılır.

Subuti sıfatları ise, Allah'ın iş ve icraata yönelik sıfatlarıdır. Bu sıfatlar, insanlarda cüzi olarak, Allah'ta ise eksiksiz olarak bulunur.

4-Mutezile fırkasının Allah'ın Sıfatları konusundaki görüşleri nasıldır?

Mutezileye göre Allah'ın sıfatları zatının aynıdır; değilse ayrı ayrı kadimler kabul edilmiş olur.

Bu görüş niçin yanlıştır?

Bu soruya şöyle cevap verilir: Kur'an'da, Allah Alimdir, Allah Kadirdir deniyor; Allah ilimdir, Allah kudrettir, denmiyor. Bu da Mutezile'nin görüşünün yanlışlığını ortaya koyar.

5-Kerramiye Fırkasının Allah'ın sıfatları konusundaki görüşleri nasıldır?

Kerramiye'ye göre Allah'ın sıfatları, Allahın zatının dışında ve ondan bağımsız olarak vardır.

Böyle bir görüşü kabul etmek, Allah'ın dışında bir takım kadimler kabul etmek anlamına gelir. Bu görüş, insanı şirke götürür.

6-Ehl-i Sünnet Âlimleri, Allah'ın Kur'an'daki haberî (müteşabih) sıfatlarını nasıl tevil etmişlerdir?

Ehl-i Sünnet âlimlerine göre Kur'an'da geçen bazı müteşabih ifadeler ve anlamları şöyledir:

1-Allah'ın eli: Allah'ın gücü, kudreti ve nimeti.

2-Allah'ın yüzü: Allah'ın zatı ve rızası.

3-Allah'ın gözü: Allah'ın ilmi, yardımı, gözetimi ve denetimi.

 4-Allah'ın gelmesi: Allah'ın, emrinin gelmesi.

5-Allah'ın arşı istivası: Allah'ın, arşı istila etmesi ve arşa hâkim olması.

6-Allah'ın inmesi: Allah'ın, nimet ve rahmetinin inmesi.

7-Allah'ın yakın olması: Allah'ın, af ve merhametinin yakın olması.

8-Allah'ın beraber olması: Allah'ın, kullarının her halini görmesi ve onlara yardım etmesi.