EŞREF EDİP FERGAN(1882-1971)

Eşref Edip Fergan, 1882 yılında Selanik’te doğdu. İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra Mehmet Akif Ersoy ile beraber Sırat-ı Müstakim adıyla haftalık bir dergi çıkardı. Sonradan derginin adını Sebilürreşad olarak değiştirdi. Eski Said döneminde Bediüzzaman hazretleriyle yakın dostlukları vardır.

Ömer Özcan

ozcannurs@hotmail.com

2022-03-22 08:23:53

Eşref Edip Fergan, 1882 yılında Selanik'te doğdu. İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra Mehmet Akif Ersoy ile beraber Sırat-ı Müstakim adıyla haftalık bir dergi çıkardı. Sonradan derginin adını Sebilürreşad olarak değiştirdi. Eski Said döneminde Bediüzzaman hazretleriyle yakın dostlukları vardır. Uzun bir ayrılıktan sonra, 1952 yılında, İstanbul'da tekrar Üstad'la görüşen Eşref Edip, bu görüşmelerini veciz ifadelerle kaleme aldı. Neşrettiği dergilerde, İslam'ın korkusuz kalemi oldu. Her dönemde Said Nursi ve talebelerinin uğradığı amansız saldırılara karşı, daima mazlumların yanında yer aldı, Nur'un ve nurcuların hâmisi oldu. Üstad Bediüzzaman Said Nursi hazretlerinin kadim dostu Eşref Edip Fergan, 15 Aralık 1971 tarihinde İstanbul'da vefat etti.

Eşref Edip, nur talebelerinin "Küçük Tarihçe-i Hayat" olarak bildiği, "Risale-i Nur Müellifi Bediüzzaman Said Nur; Hayatı, Eserleri, Mesleği" kitabını 1952 yılında yayınladı. Büyük Tarihçe-i Hayat'tan 6 sene evvel neşredilen bu eser, çok hizmet etti.

Said Nursi hazretleri Eşref Edip için şöyle diyor: "Eşref Edip kırk seneden beri iman hizmetinde benim arkadaşım ve Sebilürreşad'da makale yazan ve şimdi vefat eden çok kıymetli kardeşlerimin mümessili ve hakikî İslâmiyet mücahidlerinden bir kardeşimdir. Ve Nurun bir hâmisidir…"

Merhum Eşref Edip'in hayatı ve hizmetleriyle alakalı çok sayıda eser yazılmıştır. Maksadımız merhumun hayatını, hatıralarını tekrar ele almak değil, Emirdağ Lâhikasında neşredilen önemli bir mektubun yazılış hikâyesini, olayın şahidi Muhsin Alev ağabeyimizin anlattıklarıyla çözmektir.

EŞREF EDİP'E HİTAP EDEN ÖNEMLİ BİR MEKTUBUN YAZILIŞ SEBEBİ

Emirdağ Lâhikası'nda Eşref Edip'e hitaben, Nisan 1952'de yazılmış önemli bir mektup vardır. Mektubun içeriğine geçmeden evvel o günlerin siyasi gelişmelerini kısaca özetlemek gerekiyor. Şöyle ki:

Cevad Rıfat Atilhan liderliğinde 1 Ağustos 1951 tarihinde İslam Demokrat Partisi kurulur. Eşref Edip'in sahibi olduğu Sebilürreşad dergisi ile Necip Fazıl'ın Büyük Doğu'su bu partiyi destekler tarzda yazılar yayınlamaya başlar.

İslamiyet'i bir tek partinin kendi tekeline alma vahameti ve ezeli dostu Eşref Edip'in bu yanlışa tarafgirliği, Hz. Üstad'ı harekete geçirir ve: "İman dersi için gelenlere tarafgirlik nazarıyla bakılmaz. Dost düşman derste fark etmez..." şeklinde özetlenebilecek ikazına mektupla muhatap olur.

EŞREF EDİP'E HİTABEN DOLAYLI OLARAK YAZILAN MEKTUP ŞÖYLE:

Aziz, Sıddık kardeşlerimiz Ziya ve Abdülmuhsin!

Üstadımız diyor ki:

"Eşref Edib kırk seneden beri iman hizmetinde benim arkadaşım ve Sebilürreşad'da makale yazan ve şimdi vefat eden çok kıymetli kardeşlerimin mümessili ve hakikî İslâmiyet mücahidlerinden bir kardeşimdir ve Nur'un bir hâmisidir. Ben vefat etsem de Eşref Edib, Nurcular içinde bulunmasıyla büyük bir teselli buluyorum.

"Fakat Nur Risalelerinin ve Nurcuların siyasetle alâkaları yok ve Risale-i Nur, rıza-i İlahîden başka hiç bir şeye âlet edilmediğinden, mümkün olduğu kadar Risale-i Nur'un mensubları, içtimaî ve siyasî cereyanlara karışmak istemiyorlar. Yalnız Sebilürreşad, Doğu gibi mücahidler iman hakikatlarını ehl-i dalaletin tecavüzatından muhafazaya çalıştıkları için, ruh u canımızla onları takdir ve tahsin edip onlarla dostuz ve kardeşiz, fakat siyaset noktasında değil.

Çünkü iman dersi için gelenlere tarafgirlik nazarıyla bakılmaz. Dost düşman derste fark etmez. Hâlbuki siyaset tarafgirliği, bu manayı zedeler. İhlâs kırılır. Onun içindir ki, Nurcular emsalsiz işkencelere ve sıkıntılara tahammül edip Nur'u hiç bir şeye âlet etmediler. Siyaset topuzuna el atmadılar.

Hem Nur Risaleleri küfr-ü mutlakı kırdığı için, küfr-ü mutlakın altındaki anarşiliği ve üstündeki istibdad-ı mutlakı kırdığı cihetle, bir nevi siyasete teması var tevehhüm edilmiş. Hâlbuki Nur'un tercümanı, birtek mes'ele-i imaniyeyi dünya saltanatına değişmediğini mahkemelerde dava edip yirmi beş sene tarz-ı hayatıyla ve emarelerle isbat etmiştir."

Kardeşleriniz

Sadık, İbrahim, Zübeyir

(Emirdağ Lâhikası, 35)

İNCİTMEDEN, NAZİKÂNE İFADELER

Hz. Üstad, gayet nezih ifadelerle kadim dostu Eşref Edip'i incitmeden, nazikâne ifadeler ihtiva eden bu mektubu gönderiyor. Hatta mektup, doğrudan Eşref Edip'e yazılmıyor; o sırada İstanbul'da bulunan ve kendisiyle münasebetleri olduğunu bildiği Ziya (Arun) ve Abdulmuhsin (Alev) talebelerine hitaben yazılıyor. Bir incelik daha var, mektup; Sadık, İbrahim, Zübeyir imzalarıyla gönderiliyor ki bu ağabeyler o sırada Isparta'da Hz. Üstad'ın yanında bulunuyorlar. Mektupta Sebilürreşad ve Necip Fazıl'ın (Büyük) Doğu dergilerinin adları da geçiyor.

Şu bilgiyi de not etmekte fayda var: 1951'de kurulan İslam Demokrat Partisi (İDP) 22 Kasım 1952 tarihinde, Hüseyin Üzmez'in, Malatya'da gazeteci Ahmet Emin Yalman'ı kurşunlaması vesile edilerek, temelli olarak kapatılıyor.

Mektubun Muhatabı Abdulmuhsin Alev Anlatıyor:

Mektupta kendisine hitap edilen Abdulmuhsin Alev Ağabey, İstanbul Risale-i Nur hizmetlerinin saffı evvellerindendir. Bediüzzaman'ın 1952 ve 1953 İstanbul seyahatlerinde Hz. Üstad'ın yakın hizmetlerinde bulunmuştur. 1954 yılında ani bir kararla Berlin'e hicret eden Muhsin ağabey halen Berlin'de ikamet etmektedir. Kendisinden kaydettiğimiz oldukça kapsamlı, çok kıymetli hizmet hatıraları "Ağabeyler Anlatıyor-7" kitabımızda yayınlanmıştır.

Abdulmuhsin ağabeyi telefonla tekrar aradım ve mektupta adının geçtiğini hatırlatarak, bildiklerini bir daha anlatmasını istirham ettim. Aynen şunları söyledi:

"Eşref Edip'in o zaman siyasete kayma ihtimali vardı. Üstad vaziyeti bildiği için bir mecburiyet olmadan, böyle bir işe girmeden anlattı. Bu mektup bize hitaben yazıldı. Çünkü Üstad, bizim Eşref Edip ile temasımızın olacağını bildiği için bize bildiriyor ki, yanlış bir iş yapılmasın şeklinde… Ona hitaben değil, bize hitaben yazdırıyor. Üstad siyasetten çekilmişti. Ben Eşref Edip'le haftada bir iki defa görüşüyordum."

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

MEHMED KÜÇÜKAĞA (1924 – 1976)

Risale-i Nur Hizmetkârları Ağabeyler’i bulup, araştırdıkça gözlerimiz kamaşıyor, hayret

MEHMED KERVANCI(1940 - )

Barlalı Mehmed Kervancı Ağabey, Sıddık Süleyman ağabeyin en küçük oğludur. Künyesini ve

MEHMET GÜLEŞÇİ

4 Eylül 2014 Antalya/Korkuteli… Risale-i Nur okuma programındayız... Prof. Dr. Ömer Rıza Akg�

MEHMED FIRINCI (GÜLEÇ) (1928 - 2020 )

Mehmed Fırıncı ağabeyin nüfusa kayıtlı soyadı Güleç’tir. Gençliğinde yaptığı mesle�

İBRAHİM GÜL (1892 – 1956)

Isparta’nın Sav köyünden merhum İbrahim Gül, yakın tarihlerde emsali görülmemiş en acıma

HÜSEYİN BİÇER (1923 -2018)

7 Ekim 2014 tarihinde Ankara Yenimahalle’de Üstad’ımız Bediüzzaman Said Nursi Hazretlerini z

HÜSEYİN AKÇAY

(1893 – 1971) (Koruk Efe) Bediüzzaman Şahidleri’ni araştırıp dinledikçe daha topuklarım

HATİCE SOYLU (ALTUĞ)(1930 - 2013)

Risale-i Nur’un hanım kahramanlarından Hatice Soylu ablamız, 1930 Isparta-Sav doğumludur, 6 Oc

HASAN HALICI(1940 -)

Hasan Halıcı Ağabey, Risale-i Nur hizmetlerinin saffı evvellerinden Konyalı Sabri Halıcı’n�

HASAN BASRİ SARIÇAM

Berber Hasan Basri Sarıçam ağabeyimiz, Üstad Bediüzzaman Hazretlerini 1959 yılında Isparta’

HAMDİ SAĞLAMER

Hamdi Sağlamer Ağabey 1932 Samsun doğumludur. 1957 yılına kadar günahlarla dolu gayr-i İslami

Kur an'ı kesinlikle biz indirdik; elbette onu yine biz koruyacağız.

Hicr Suresi,9 (Mürşid 3.1'den alınmıştır)

GÜNÜN HADİSİ

Ey Allah'ın Resulü," dedim, "şayet Kadir gecesine tevafuk edersem nasıl dua edeyim?" Şu duayı okumamı söyledi: "Allahümme inneke afuvvun, tuhibbu'l-afve fa'fu anni. (Allahım! Sen affedicisin, affı seversin, beni affet.)

Tirmizi, Da'avat 89,

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

*Conk Bayırı Zaferi(10 Haziran 1915) *Yeniçeri Ocağı'nın Lağvı(12 Haziran 1826) *Cemil Meriç'in Vefatı(13 Haziran 1987) *Darendeli Hacı Hulusi Edendi'nin Vefatı(14 Haziran 1990) *Türkçe Ezan Uygulamasının Kaldırılması(16 Haziran 1950)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...