HADİSLERİN TEDVİNİ-1
Bilindiği üzere Allah Rasûlü (s.a.v) başlangıçta Kuran'la karışmasını önlemek amacıyla hadislerin yazılmasını nehyetmişti. Karışma riski ortadan kalkınca hadis yazmak isteyenlere müsaade buyurdu. Böylece hadislerin bir kısmının yazımı Allah Rasulü daha hayatta iken gerçekleşmiş oldu. Bu cümleden olarak aşağıdaki vesikaları zikredebiliriz:
Bilindiği üzere Allah Rasûlü (s.a.v) başlangıçta Kuran'la karışmasını önlemek amacıyla hadislerin yazılmasını nehyetmişti. Karışma riski ortadan kalkınca hadis yazmak isteyenlere müsaade buyurdu. Böylece hadislerin bir kısmının yazımı Allah Rasulü daha hayatta iken gerçekleşmiş oldu. Bu cümleden olarak aşağıdaki vesikaları zikredebiliriz:
1. Sa'd b. Ubâde el-Ensârî'nin Sahifesi
2. Abdullah b. Ebi Evfâ'nın Sahifesi
3. Semure b. Cündeb'in Sahifesi
4. Hz. Peygamber'in azatlı kölesi Ebû Rafi'in yazdıkları
5. Ebu Hureyre'nin yazdıkları
6. Cabir b. Abdullah el-Ensârî'nin Sahifesi
7. Abdullah b. Amr'ın es-Sahifetu's-Sadıka isimli risâlesi
8. Hemmâm b. Münebbih'in es-Sahifetu'l-Sahîha isimli risalesi(1)
Bunlar, Allah Rasulü'nün yazma izni verdikten sonra sahabilerin kendileri için yazdığı ya da yazdırdığı risaleler/sahifelerdir.
Allah Rasulü'nün devlet başkanlarına gönderdiklerini de bu çerçevede mütalaa etmek mümkündür:
1. Hz. Peygamber'in Heraklius'a gönderdiği mektup
2. Hz. Peygamber'in Mısır kralı Mukavkıs'a gönderdiği mektup
3. Hz. Peygamber'in Münzir b. Savî'ye gönderdiği mektup
4. Hz. Peygamber'in Amr b. Âs eşliğinde Ummân kralına gönderdiği mektup
5. Hz. Peygamber'in Salît b. Amr aracılığıyla Yemâme hükümdarı Hevze b. Ali'ye gönderdiği mektup
6. Hz. Peygamber'in Şücâ' b. Vehb vasıtasıyla Hâris b. Ebi Şimr el-Gassânî isimli hükümdara gönderdiği mektup(2)
Yukarıda zikrettiğimiz Nebevî mektuplara şunları da ilave edebiliriz:
1. Hz. Peygamber'in Hemedân'a gönderdiği mektup
2. Hz. Peygamber'in Necrân'a gönderdiği mektup(3)
Hz. Peygamber'in (s.a.v) emri üzere ahkâma dair yazılan şeyleri bu minvalde zikretmek mümkündür:
1. Medine'de Allah Rasûlü'nün emri üzere yazılan zekat ahkâmına ve zekât miktarına ilişkin iki sayfalık vesika
2. Hz. Ali'nin (r.a) ahkâma dair Sahifesi
3. Hudeybiye mütarekesinin kaydedildiği vesika
4. Allah Rasûlü'nün (s.a.v) miras, zekât ve diyete dair yazıp Amr b. Hazm eşliğinde Yemen'e gönderdiği mektup
5. Abdullah b. Hakîm'in Allah Rasülü'nden yazdığı ve Hayvanlara dair hükümler ihtiva eden mektup
6. Vâil b. Hücr'ün memleketi Hadramevt'e dönerken Allah Rasulünden aldığı ve içinde namaz, oruç, faiz ve içkiye dair hükümler bulunan mektup
7. Dahhâk b. Süfyân'ın Allah Rasulünden aldığı ve kadına kocasının diyetinden verilecek hisseyi beyan eden mektup
8. Fetihten sonra Allah Rasulünün emriyle Ebu Şah için kaleme alınan risale(4)
Yukarıda aktardığımız örnekler, Allah Rasülü henüz hayatta iken başlamış hadis kitabetinin başlangıcıdır. Sahabe döneminde ise yazım faaliyeti daha geniş bir dairede yapılmış ve tamamlanmıştır. Genel hatlarıyla hadislerin derlenmesi ve tedvin edilmesi sahabe döneminde gerçekleşmiştir. Zira sahabe bu konuda çok gayret göstermiş, tabiûn ise onların gösterdiği bu gayretin sonuçlarını devralıp tamamlamıştır. Mesela tabiûn âlimlerinden Said b. Cübeyr, İbn Abbas'ın rivayetlerini alıp yazmıştır.(5) Abdullah b. Amr b. Âs'ın es-Sâdıka ismindeki risalesi torunu Amr b. Şuayb tarafından korunarak aktarılmıştır.(6) Cabir b. Abdullah'ın rivayetleri tabûn âlimlerinden Vehb tarafından toplanıp İsmail b. Abdükerim nezdinde tutulmuştur…(7) Sahabe arasında en fazla hadis ezberleyen ve en fazla rivayette bulunan Ebu Hureyre'nin rivayetleri Hemmâm b. Münebbih tarafından derlenmiştir. Bu sahife, muhaddisler arasında "Hemmâm'ın Sahifesi" olarak meşhur olmuştur. Nitekim İmam Ahmed b. Hanbel, bu Sahifeyi Müsnedinin ikinci cildinde nakletmiştir.
[Ebu Rafi'in kız kardeşi] Selmâ'dan şöyle dediği rivayet edilmektedir: "Ben İbn Abbas'ın, Allah Rasûlünün hizmetçisi Ebu Rafi'den Allah Rasûlünün yaptıklarını ve söylediklerini yazmaya çalıştığını gördüm."(8)
Siyer'in öncü müelliflerinden Vakidî şunu kaydeder: "İbn Abbas'ın yanında başka mektuplarla birlikte Allah Rasûlünün (s.a.v) Umman'ın ileri geleni Münzir b. Sava'ya gönderdiği mektubu gördüm."(9)
Tabiundan Said b. Cübeyr şöyle demektedir: "Geceleri deve semeri üzerinde iken Abdullah b. Ömer ve Abdullah b. Abbas'tan duyduklarımı yazıyordum. Sabah olunca onları daha açık bir şekilde kaydediyordum."(10)
Bera b. Azib'in öğrencileri ondan duyduklarını onu huzurunda yazıya aktarıyorlardı.(11)
İbn Ömer'e otuz yıl boyunca eşlik eden ve onun azatlısı olan Nafi' insanlara hadis yazdırıyordu.(12)
İbn Mesud'un oğlu Abdurrahman, bir defter (kitâb) çıkarıp şöyle demiştir: "Allah'a yemin olsun ki bunlar, İbn Mesud'un kendi elleriyle yazdıklarıdır."(13)
Süleyman en-Nedvi konuyla ilgili şunları kaydeder: "Tabiûn neslinin sahabe dönemine ait bütün rivayetleri derleyip kendilerine ulaşan bütün ilmî malzemeyi kayda geçirdiğini söylesek, gerçeğe aykırı bir beyanda bulunmuş olmayız. Hadislerin tedvin tarihiyle ilgili yapılan en büyük hata, hadislerin birinci yüzyıldan sonra tedvin edildiği düşüncesidir. Bu düşüncenin kaynağı ise Tabiûn döneminin belirlenmesindeki hataya dayanmaktadır. Herkesçe malum olduğu üzere sahabeden bazı kimseler, hicrî birinci yüzyılın sonuna kadar yaşamışlardır. Hadislerin birinci yüzyıldan sonra yazıldığını iddia edenler, Tabiûn döneminin, sahabe nesli tamamen sona erdikten sonra başladığı zannından hareket etmekte ve sonuç itibariyle hadis tedvininin ancak birinci yüzyıldan sonra başladığını zannetmektedirler. Oysa bunların tamamı yanlıştır. Doğrusu "tabiûn" ismi, Hz. Peygamber'e (s.a.v) yetişemeyen ya da Hz. Peygamber döneminin sonlarına doğru dünyaya geldiği halde onu göremeyip sadece sahabeyi görmüş olan müminler için kullanılır. Binaenaleyh Hz. Peygamber'in vefatından sonra başka bir ifadeyle hicrî 11 Rebiülevvel'den sonra dünyaya gelip sahabeyle görüşmüş olan müminler tabiundan sayılır. Tabiûn'a ait olduğu belirtilen işler hicri 11. yıldan itibaren başlar. Son sahabinin vefatından sonra yapılan işlerin "tabiûn dönemi" kapsamına girdiğini söylemek yanlıştır. Zira son sahabî hicri birinci yüzyılın sonlarına doğru vefat etmiştir. Dolayısıyla tabiûn kuşağına ait faaliyetler ve bu cümleden olarak hadislerin tedvini, Hz. Peygamber'in vefat senesi olan hicrî 11. sene ile başlatılmalıdır."(14)
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşıldığı üzere hadislerin tedvini ve derlenmesi çok erken bir dönemde; yani sahabe döneminde, bizzat sahabeden alınmış ve sahabenin yazmasıyla gerçekleşmiştir.
Dipnotlar Â
1-Bkz. Dr. Ekram Ziya el-Ömerî, Buhûsun fi Tarihi's-Sünneti'l-Muşerrefe, s. 147-148.
2-İbn Kayyim, Zâdu'l-Meâd, III/61-63
3- İbn Kayyim, Zâdu'l-Meâd, 36-40.
 4-Bkz. Süleyman en-Nedvî, er-Risâletu'l-Muhammediyye, 54-55; Ekrem Ziya el-Ömerî, Buhûsun fi Tarihi's-Sünne, s. 144.
 5-Darimi, Sünen, 69
 6-Tirmizî, Sünen, 61, 113.
 7-İbn Hacer el-Askalanî, Tehzîbu't-Tehzîb, I/316.
 8-İbn Sa'd, Tabakât, II/123.
 9-İbn Kayyim, Zâdu'l-Meâd, II/57.
 10-Darimî, 69.
 11-Darimî, 69.
 12-Darimî, 69.
 13-İbn Abdilberr, Câmiu Beyâni'l-İlm, s. 17.
 14-Süleyman en-Nedvî, er-Risâletu'l-Muhammediyye, s. 58-59.
Â
Â
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
MEALCİLERİN SÜNNET HAKKINDAKİ ŞÜPHELERİ VE BUNLARA VERİLEN CEVAPLAR

Hadisleri inkar edenlere mealciler, akılcılar ve Kur'an'cılar denilir. Bunlar kendilerine nispet
HZ. PEYGAMBERE KARŞI GÖREVLERİMİZ

İslâm bir dindir. Bu dini gönderen Allah (cc)'dır. Bu dinin bir kutsal kitabı, bir peygamberi,
HZ. PEYGAMBER HAKKINDAKİ TAVRIMIZ NASIL OLMALI?

Hucurât, 2. âyet: “Ey iman edenler! Seslerinizi, Peygamber'in sesinin üstüne yükseltmeyin. Bi
SÜNNETE BAŞVURMADAN KUR’AN’LA AMEL ETMENİN İMKANSIZLIĞI

Sahâbe, dinî hükümleriKur’an-ı Kerim’den alıyordu. Ancak çoğu kez Kur’an ayetleri tafs
SAHABENİN HADİS YAZMAMASININ ÜÇ SEBEBİ

“Sahâbenin hadisleri yazmamasının üç sebebi vardır. Birinci Sebep: Allah Rasûlü'nün (S.
TABİÎNİN SÜNNETİN YAZIM ve TEDVİNİNE VERDİĞİ ÖNEM

Sünnetin tedvin ve muhafazası konusunda tâbiîn kuşağının çok büyük hizmetleri olmuştur.
HADİSLERİN TEDVİNİ-3

Müslümanların "sahih hadis"i tespit amacıyla ortaya koyduğu benzersiz ilimlerden biri de cerh v
HADİSLERİN TEDVİNİ-2

Ashab-ı Kiramın öğrencileri olan tabiûn kuşağının tarihçesi, hicretin ilk senesinden başl
GÜZEL AHLAKA AİT 15 HADİS-İ ŞERİF

1.Mekârim-i ahlâkı itmâm için ba’s buyuruldum.(1) 2. Ahlâk-ı ilâhiyye ile tahalluk edin
HADİSLERİN TEDVİNİ-1

Bilindiği üzere Allah Rasûlü (s.a.v) başlangıçta Kuran'la karışmasını önlemek amacıyla
HADİS’E SALDIRILMASININ ASIL SEBEBİ

Çağımızda hadisi ve hadis ehlini hedef alan ve öncülüğünü müsteşriklerin yaptığı ve M
- MODERN DÖNEMDE ORYANTALİSTLERİN TAKİPÇİLERİNİN SÜNNETİN HÜCCET DEĞERİNE DİL UZATMASI
- SÜNNET İSLAM’IN ASILLARINDAN BİR ASILDIR-4
- HABER-İ VÂHİDİN İ’TİKÂTTA HÜCCET DEĞERİ
- SÜNNET İSLAM’IN ASILLARINDAN BİR ASILDIR-3
- SÜNNETİN HÜCCETİYETİ HUSUSUNDA SAHABE TATBİKATI
- SÜNNET İSLAM’IN ASILLARINDAN BİR ASILDIR-2
- SAHİH BUHARİ’NİN EŞŞİZ ÜSTÜNLÜĞÜ
- EY ALLAH’IM!
- HADİS YAZILMASINI YASAKLAYAN RİVAYETLERE BAKIŞ
- SÜNNET İSLAM’IN ASILLARINDAN BİR ASILDIR-1
- PEYGAMBER (S.A.V)’İN HADİS YAZIMINA MÜSAADE ETMESİ
- SÜNNETİN YAZIYA AKTARILMASI
- MEVLİD-İ ŞERİF Mİ, KUTLU DOĞUM MU?
- GARİB HADİS NEDİR?
- AZİZ HADİS NEDİR?
- MEŞHUR HADİS NEDİR?
- MÜTEVATİR HABER NE DEMEKTİR?
- PEYGAMBERİMİZ HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKEN HUSUSLAR
- ÇELİŞKİLİ GİBİ GÖRÜNEN BAZI HADİSLER
- RASULULLAH’IN ÜSTÜNLÜĞÜ
- HADİS VE HADİS İLİMLERİNİN EN ÖNEMLİ MESELELERİNE DAİR SORU-CEVAPLAR
- PEYGAMBERLERİN EŞİT VE FARKLI OLDUĞU YERLER
- 25 YAŞINDAKİ BİR DELİKANLI 40 YAŞINDAKİ DUL BİR KADINLA NEDEN EVLENDİ?
- KUR'AN'IN IŞIĞINDA HZ. PEYGAMBER'İN MU'CİZELERİ-3
- KUR'AN'IN IŞIĞINDA HZ. PEYGAMBER'İN MU'CİZELERİ-2
- KUR'AN'IN IŞIĞINDA HZ. PEYGAMBER'İN MU'CİZELERİ-1
- POLONYALI KOPERNİK VE VEHBİ KARAKAŞ’A GÖRE ÂLEMİN MERKEZİ
- BEDİÜZZAMAN’IN GÖZÜYLE HZ. MUHAMMED (S.A.V) EFENDİMİZ (II)
- PEYGAMBER EFENDİMİZE SALAVAT GETİRMEK

Sakın sizi dünya hayatı aldatmasın.
Fâtır, 5
GÜNÜN HADİSİ
İki kelime vardır ki, Rahman'a sevimli, dilde hafif ve mizanda ağır gelir. Bunlar;
"Sûbhanellahi ve bihamdihi, Sûbhanellahil-azim=Yüce Allah'ı hamd ile tesbih ederim, Yüce Allah'ı tenzih ederim." kelimeleridir.
Buhari Tecrid-i Sarih, 2189
SON YORUMLAR
- Rabbimiz gani gani rahmet eylesin…...
- Yahudi propagandası için uydurulmuÅŸ yalan bir hikâyeyi bu güzel siteye yakÄ...
- Selamun aleykum hocam seyda molla nadirın yanında ıcazesını alanlardan...
- Receb bey o rüyayı kaydetmedik, o rüyanın risalelerle alakası yoktu, ama o...
- Güzel paylaşım, kaynak belirttiğiniz için ayrıca teşekkür ederim. :)))...
- 18 Nisan 2021,tarihinde rahmetli oldu.....
- Allah razı olsun. "kısmetse diğeri de gelecek haftaya." kısmında yer alan ...
- Cenab-ı Allah ( cc) Salih rüya sahiplerinin sayısını artırsın....
- Makalede kullanılan " Kıskançlık " sıfatı, Ehli sünnet akidemize göre," ...
- İstifade etmek istiyorum....
TARİHTE BU HAFTA
*Topkapı sarayı müzeye dönüştürüldü.(2 Nisan 1924)
*NATO'nun kuruluÅŸu(4 Nisan 1949)
*Gazi Osman PaÅŸa Vefat Etti(5 Nisan 1900)
*Orhan Gazi'nin Bursa'yı Fethi(6 Nisan 1326)
*Ahmed Davudoğlu Hoca'nın Vefatı.(7 Nisan 1983)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...