KADER

1. Lügat manası: Ölçüp biçmek, takdir etmek, bir şeyin sınırlarını tayin etmek. Kader, kudret kelimesi ile aynı kökten gelir. Bunların aynı kök ortak paydasında birleşmeleri, ilmin bir nevi olan kader programında

Niyazi Beki(Prof. Dr.)

niyazibeki@gmail.com

2021-10-14 23:59:29

1. Lügat manası:

Ölçüp biçmek, takdir etmek, bir şeyin sınırlarını tayin etmek. Kader, kudret kelimesi ile aynı kökten gelir. Bunların aynı kök ortak paydasında birleşmeleri, ilmin bir nevi olan kader programında takdir edilip yazılan herşeyi, bütün detaylarıyla olduğu gibi varlık sahnesine çıkaran ilahî kudretin her şeye muktedir olduğunun göstergesidir.

Bu manayı ifade etmek için Ahmed b. Hanbel kaderi, "Allah'ın kudreti" olarak tanımlamıştır. Rağıb el-İsfahani ve onu takip eden İbn Hacer el-Askalani'ye göre, "Kader, Allah'ın sonsuz ilmini, kudretini ve makdur olan/takdir edileni" içine alan bir kavramdır."(1)

Dalın sükûnuyla "Kadr" kelimesi, bir eylem olarak takdir etmek manasına gelir. Dalın harekesiyle "Kader" kelimesi ise, makdûr/takdir dilen şey anlamındadır.(2)

2. Istılah manası:

Geçmiş, gelecek ve şimdiki zaman içerisinde var olan her şeyin – zaman ve mekânları dâhil, maddi, manevi bütün donanımlarıyla, bütün vasıfları ve şekilleriyle-Allah tarafından - ezeli ilmi, hikmeti ve meşieti doğrultusunda-takdir ve tayin edilmesi ve "Levh-i mahfuz" denilen bir kitapta kaydedilmesidir.

İnsan hayatının bütün safhalarının kaderle kayıtlı olduğuna işaret eden hadisler de vardır.

Bir hadis-i şerifte Hz. Peygamber (a.s.v) şöyle buyurmuştur: "Sizin her birinizin annesinin karnındaki yaratılışının toplanması/spermin yumurtayla birleşip döllenmesi kırk günde olur. Sonra bir o kadar süre içerisinde alaka/yapışkan-döllenmiş hücre haline gelir. Sonra bir o kadar süre içerisinde mudga/çiğnemlik et parçası görünümündeki şeklini alır. Sonra Allah dört kelimeyi/ dört hususu yazmakla görevlendirilen bir melek gönderir ve kendisine: 'Onun amelini, rızkını, ecelini bir de şaki veya said ol-duğunu yaz' diye emreder. Sonra kendisine ruh üflenir…"(3) Bu hadis-i şerifte insanların daha anne rahminde iken, onların ecelleri, rızıkları, ehl-i şekavet veya ehl-i saadet oldukları hususu yazılıp hükme bağlandığı ifade edilmiştir. Ancak bu yazılımda hiç bir zorlama yoktur. Çünkü ilim mâlûma tabidir. Örneğin; bir adam özgür iradesiyle cennetlik ameller yapar ve ehl-i saadet olur. Diğer bir kimse ise, yine özgür iradesiyle cehennemlik işler yapar ve ehl-i şekavet olur. Allah ise, bu iki insanın özgür iradeleriyle tercih ettikleri yollarını ve bu yollardan varacakları son duraklarını elbette bilir. Yazılan şey, maluma tâbi olan ilmin bir ürünüdür. (İlim-Mâlûm konusuna bakınız).

Dipnotlar

(1)El-Atîbî, Süleyman b. El-Eşkar, el-Kadau ve'l-Kader, Ürdün, 1425/2005, 1/12.

(2)Beyhaki, Ahmed b. Hüseyin, el-Kel-Kadau ve'l-kader, Riyad, 1421/ 2000, 1/108; Taberani, Ebu'l-Kasim, el-Kebir, Riyad, 1415/1994, 2/96.

(3)Buhari, Bed'u'l-halk, 6.

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

KADERLE ALAKALI BAZI ISTILAHLAR

Cüz’-i İhtiyarî: 1.Lügat manası: İhtiyarî kısım, tercih edilen ihtiyarî parça, seçile

KADERİN MERTEBELERİ

Kaderin dört mertebesi vardır: a. Olmuş, olacak ve olmakta olan bütün herşeyin Allah’ın

KADERİN KISIMLARA AYRILMASI

3.Muhtevası itibariyle Kaderin Çeşitleri: a). Bedîhî ve Nazarî Kader: Kader, dışa yansıyan

KADER

1. Lügat manası: Ölçüp biçmek, takdir etmek, bir şeyin sınırlarını tayin etmek. Kader,

KADER RİSALESİ ŞERHİ-23

“Elhasıl: Madem hayat, esma-i hüsnanın nukuşunu gösterir. Hayatın başına gelen herşey has

KADER RİSALESİ ŞERHİ-22

DÖRDÜNCÜ MEBHAS Eğer desen: “Birinci Mebhas’ta isbat ettin ki: Kaderin her-şeyi güzeldir,

KADER RİSALESİ ŞERHİ-21

Eğer desen: "Kader bizi böyle bağlamış. Hürriyetimizi selbetmiştir. İnbisat ve cevelana mü�

KADER RİSALESİ ŞERHİ-20

Zikredilen delillerle varılan netice şöyle özetlenmiştir: “Netice-i meram: Madem bilmüşahe

KADER RİSALESİ ŞERHİ-19

. Kitab-ı Mübin-İmam-ı Mübin hakikatı Kur’an-ı Hakîm’de bu iki kavrama da yer verilmi

KADER RİSALESİ ŞERHİ-18

Üstadın aşağıdaki ifadelerinde bu hakkatlerin açıklaması vardır: “Hem herşeyin miktar-ı

KADER RİSALESİ ŞERHİ-17

ÜÇÜNCÜ MEBHAS: Kadere iman, imanın erkânındandır. Yani: "Herşey, Cenab-ı Hakk'ın takdiriy

Sizi topraktan yarattık; oraya döndüreceğiz ve oradan tekrar sizi çıkaracağız.

Tâ Hâ, 55

GÜNÜN HADİSİ

"Kim ilim tahsili için bir yola girerse Allah ona cennete gidecek yolu kolaylaştırır."

Müslim

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

İlk uzay gemisinin Aya inişi-3 Şubat1966*İskilipli Atıf hocanın şehadeti(4 Şubat-1926)*Fatih'in tahta çıkışı(5 Şubat 1451)*Ömer bin abdülaziz'in vefatı-9 şubat 720

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

KADER

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

GÜNÜN HADİSİ

KATEGORİLER

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

SİTE HARİTASI