İLMİ ARAŞTIRMALARDA İNSAFLI OLMAK VE HAKKA UYMAK
Rabbani bir eğitimcinin önem vermesi gereken önemli hususlardan biri de hoca, öğrencilerini ilmi meselelerde insafı elden bırakmama, dillerinin sürçtüğü veya kalemlerinin kaydığı
إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاء ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء
وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
"Muhakkak ki Allah adaleti, ihsanı, akrabaya karşı cömert olmayı emreder; hayâsızlığı, kötülüğü ve zorbalığı yasaklar. İşte Allah, aklınızı başınıza alasınız diye size böyle öğüt veriyor."(Nahl,16/90);يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِينَ لِلّهِ شُهَدَاء بِالْقِسْطِ وَلاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلاَّ تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّاللّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
"Ey iman edenler! Allah için hakkı ayakta tutun, adaletle şahitlik eden kimseler olun. Herhangi bir topluluğa duyduğunuz kin, sizi adaletsiz davranmaya itmesin. Adaletli olun; bu, takvâya daha uygundur. Allah'tan korkun. Şüphesiz Allah yaptıklarınızdan haberdardır."(Maide, 5/8). Yani bir topluluğa olan kin, düşmanlık ve muhalefetiniz sizi onlara karşı adaletsizliğe sevk etmesin.İmam Buharî(r.h), el-Camiu's-sahîhi 'nde Ammar b. Yasir 'den muallak bir hadis olarak rivayet ettiği hadiste Allah Rasulü(s.a.v) şöyle buyurmuştur: "Üç şey vardır ki kim onları kendisinde cem etse imanı kendinde cem etmiştir; insaflı olmak, herkese selam vermek ve darlıkta infakta bulunmak."(1)
İmam İbn Abdilber(r.h) bu konuda şöyle der: " İlimde insaf, ilmin ahlak ve bereketinin bir gereğidir. İnsaflı olmayan kişi, ne bir şey anlar ne de anlamak için gösterdiği çabada başarılı olur." O, İmam Malik'ten(r.h) de şöyle bir söz aktarmaktadır: "Zamanımızda insaftan daha az bir şey yoktur."(2)
İmamların bu konudaki sözleri çoktur ve onların her birini takip etmek ise zordur. Onların bu ahlakta öncüleri, Ebu Ya'la'nın, el-Müsnedü'l-kebîr 'inde rivayet ettiği ve İbn Hacer el-'Askalânî 'nin de naklettiği meşhur kıssadaki Müminlerin Emiri, Efendimiz Hz. Ömer (r.a) b. Hattab 'tır. Mesruk anlatıyor: "Hz. Ömer(r.a)", Hz. Peygamber'in(s.a.v) minberine çıktı ve "400 dirhemden fazla mehir tanımam!" dedikten sonra minberden indi. Onun bu sözü üzerine Kureyş'ten bir kadın şöyle itiraz etti: Ey Müminlerin Emiri! İnsanlara, 400 dirhemden fazla mehir vermelerini mi yasakladın? Hz. Ömer(r.a) "evet" dedi. Bunun üzerine kadın ona, "Yüce Allah'ın, Kur'an'da şöyle dediğini duymadın mı? "Eğer bir eşi bırakıp da yerine başka bir eş almak isterseniz, onlardan birine yüklerle mehir vermiş olsanız dahi ondan hiçbir şeyi geri almayın. Siz onu, iftira ederek ve apaçık günah işleyerek mi geri alacaksınız?" (Nisa, 4/20),
Hz. Ömer(r.a), "Allah'ım bağışla! Bütün insanlar dinini Ömer'den daha iyi biliyor" dedi ve tekrar minbere çıkarak şöyle dedi: "Ey İnsanlar! Size 400 dirhemden fazla mehir vermenizi yasaklamıştım. Sizden kim malından mehir olarak ne vermek istiyorsa ya da gönlü neyi arzu ediyorsa/canı neyi istiyorsa onu versin."(3)
Hiç şüphesiz ilim ehlinin münazaralarında insaflı olması, hem kendisi için, hem de münazarada bulunduğu kişiler için, dinleyicileri için ve sözlerini okuyanlar için hakka/gerçeğe ulaşmaya en yakın yoldur. İnsaf, dilin ve kalemin sürçmesinden kişiyi uzak tuttuğu gibi, ilimde kavga etmekten ve mugalata yapmaktan/safsatadan da uzak tutar. Her kim insaftan uzaklaşırsa hevaya meyletmiş demektir. Bu ise bidat ehlinin özelliğidir. Nitekim Dârekutnî(r.h), İmam Vekî b. Cerrah'ın(r.h) şöyle dediğini aktarmaktadır: "Ehl-i ilim hem lehlerine ve hem aleyhlerine olanı yazar; ehl-i heva ise sadece lehlerine olanı yazar."(4)
Dipnotlar
1- Buharî, İman/20.
2-İbn Abdilber, Cami-u beyâni'l-ilmi ve fażlihî (1/530).
3-İbn Hacer el-'Askalânî, el-Metâlibü'l-'âliye (1566). Hatîb el-Bağdadî, Âdabü'l-fakîhi vel-mütefakkih
4-Dârekutnî, es-Sünen (36).
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-2

Eşlerin Birbirinden Üstün Oldukları Noktalar: Kur’ân, اِنَّ اَكْرَمَكُمْ ع
SORU SORMA AHLAKI

İlim talebesinin önem arz eden vazifelerinden biri bilmediği ve kapalı kalan hususları sormayı
İLİM ALINACAK ÂLİMİN ÖZELLİĞİ VE SEÇİMİ

Eğitimin esasını oluşturan ve öğrencinin eğitimde başarısı için temel dinamiklerden biri
KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-1

Aile Nedir? Kur’ân-ı Kerim’de, insanın beden, ruh ve aile sağlığı konusunda ihtiyaç duy
HÜR MÜSLÜMAN HANIMIN VASIFLARI:

-ALLAH’A KARŞI ADABI: 1-İmanlı, iffetli ve taatli olur. 2- Beş vakit namazını dürüst
İLMİ, SALİH VE EHLİYETLİ HOCALARDAN ALMANIN ZORUNLULUĞU

lmi hocadan almak, sahih ilmin anahtarı ve ilim talebesinin kurtuluş adresi ve zaferidir. Ehliyetl
İLİM TAHSİLİNDE ÂLİ HİMMET SAHİBİ OLMAK

Allah (c.c) gerek Yüce Kitabı'ndaki birçok ayet-i kerimede ve gerekse Elçisi aracılığıyla bi
İLİM TAHSİLİNDE VE ÖĞRETİMİNDE İYİ NİYET

Gizli ve aşikâr bütün işlerde iyi niyet, samimiyet ve ihlas her Müslüman için özellikle âl
ORYANTALİST TEZLERİ İSLAM DÜNYASINDA YAYMAYA ÇALIŞAN ÜÇ GRUP

A. Bilinçli Olarak Faaliyet Gösteren Münafıklar Birinci grup, Oryantalizmin üretip özenle be
HAKKA TALİP OLANLARA ÖNEMLİ TAVSİYELER

Hakka talip olana tavsiyem şudur: *Ey talip! Zenginlerle (ve idarecilerle) sadece, insanlara dokun
İSLÂM, BİLİME DÜŞMAN MIDIR?

Oryantalistlerden Ernest Renan ve Gromer, İslâm dininin bilim düşmanı olduğunu ve felsefe ve i
- İLİM TALEBESİNİN İHTİYAÇ DUYACAĞI MEZİYETLERİN ÖZETİ
- İLMİN KADRİNİ BİLMEK
- PEYGAMBERLERİN MASÛM OLUŞU
- BİR MEDRESE PROGRAMI ÖRNEĞİ
- ERZURUM TEDÂİLERİ-5
- ERZURUM TEDÂİLERİ-4
- ERZURUM TEDÂİLERİ-3
- ERZURUM TEDÂİLERİ-2
- HAK VE SALAHİYET ÇERÇEVESİNDE KADINLAR MESELESİ
- ERZURUM TEDÂİLERİ-1
- EHL-İ BEYT SEVGİSİ-2
- VAAZ VE NASİHAT ADABI
- EHL-İ BEYT SEVGİSİ-1
- TEZKİYE VE SİCİL AMİRLİĞİ
- İLMİ ARAŞTIRMALARDA İNSAFLI OLMAK VE HAKKA UYMAK
- BİR İRFAN OLUĞU; ARVAS SEYYİDLERİ-2
- İLİM TALEBESİNİN İHTİYAÇ DUYACAĞI MEZİYETLERİN ÖZETİ
- BİR İRFAN OLUĞU; ARVAS SEYYİDLERİ-1
- İSLAMİ İLİMLERLE UĞRAŞMANIN VE İLME TEŞVİK ETMENİN ÖNEMİ
- ORYANTALİST TEZLERİ İSLAM DÜNYASINDA YAYMAYA ÇALIŞAN ÜÇ GRUP
- GÖNÜLDEKİ ZÜNNAR
- İMAN PENCERESİNDEN MUSİBET VE HASTALIKLAR-3
- İMAN PENCERESİNDEN MUSİBET VE HASTALIKLAR-2
- HOROZ GEORGE VE ÖZGÜRLÜK
- MEVLİD MESELESİ VE ZAMANA UYARLI ÇEŞİTLENEN FETVALAR
- İMAN PENCERESİNDEN MUSİBET VE HASTALIKLAR-1
- ENGELSİZSİNİZ
- İSLAM’DA KADININ CEMİYET İÇİNDEKİ YERİ VE ROLÜ
- İSLAM’DA MÜSPET (POZİTİF) HAREKET

Yeryüzüne iyi-yararlı kullarım vâris olacaktır.
Enbiya, 105
GÜNÜN HADİSİ
Sadakaların en efdali, iki kişi arasını düzeltmektir.
Seçme Hadisler, s.237
SON YORUMLAR
- İstifade etmek istiyorum....
- Bu hadiseler çok elzem bakışımi değiştiriyor masumane inkişafa sebep oluy...
- 18. Lem'a.. 19 değil...
- selamun aleyküm keşke bunlar kitap olsa?...
- "Vettakullahe ve yuallimeküm" "Siz Allah'tan korkarsanız, takva sahibi olursan...
- İnşallah düşünüyoruz..Biraz mesafe girdi araya..Kitaplarımızdan uzak kal...
- S aleyküm abiler... Bir şey soracağım kızılicaz notlarimizin devamı yok m...
- Harika...
- Doğumundan başlasaydınź ölümüne kadar yazsaydınız benim için daha fayd...
- Paranın M kemal olan kısmını değil de ters tarafını kullansanız daha iyi...
TARİHTE BU HAFTA
*Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın Şehit düşmesi (19 Ağustos 1691)
*Mescid-i Aksa'nın Yahudilerce Yakılması(21 Ağustos 1969)
*Sakarya Savaşı (22 Ağustos 1921)
*Hz. Ebu Bekir (634) ve Ebussuud Efendi'nin (1574)[23 Ağustos]
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...