KADER RİSALESİ ŞERHİ-15
Üstad’a göre insanın kendi fiillerinin hâlıkı olmadığını gösteren delillerden biri de şudur:
Üstad'a göre insanın kendi fiillerinin hâlıkı olmadığını gösteren delillerden biri de şudur:
b. Varlığı zorunlu bir hal almadan bir şey var olmaz
Bu prensibi şöyle açıklamak mükündür: İnsanların fiilleri de her mahlûk gibi, yoklukla varlık arasında eşit bir mesafededir. Bu eşitliğin –varlık lehine- bozulması mutlaka tercih edici bir iradeyle mümkündür. Kâinatta hükümran olan ilahi hikmetin gereği olarak, birşeyin var olması için onun varlığına yardımcı olacak bütün şartların tahakkuk etmesi lazımdır. İlgili şartların tahakkuk etmesi durumunda, ilgili varlığın ortaya çıkması zorunlu hale gelir. Halk arasında Nasreddin hocaya atfedilen bir fıkra da bu konunun anla-şılmasına katkı sağlayacağını düşünüyoruz. "Madem un var, şeker var, yağ var; niçin helva yapmıyoruz.." Bu fıkranın bizi ilgilendiren yönü şudur: Helvanın varlığının şartları un, şeker ve yağdır. O halde bu üç şart bir araya gelmişse, helvanın var olması da zorunludur. Bu bir espri de olsa, hayali enlem ve boylam gibi itibarî yönlerinin gerçekliğini gösteren bir pusuladır.
İşte "Mâ lem yecib lem yûced=Bir şey zorunlu hale gelmeden var olmaz" şeklindeki mukarrer düsturun mana-sı budur. Varlığın bütün şartlarını haiz olan bir şeyin var olması an meselesidir. Bu prensibe göre, eğer insan kendi fiillerinin yaratıcısı kabul edilirse, özgür iradesi ortadan kalkar. Çünkü varlık şartlarını haiz olduğundan varlığı zorunlu hale gelmiş bir şeyde, insan iradesinin esamisi okunmaz. Ancak bu fiiller, bütün eşyanın yaratıcısı olan Allah'a ait olduğu kabul edildiğinde, ilim ve hikmetiyle varlık için gerekli şartları hazırladığı gibi, kudret ve iradesiyle de onu yaratır. Allah'ın ilim, hikmet, kudret ve küllî iradesini aşan bir şey yok ki –ilahi iradenin dışında- zorun-lu olarak meydana gelsin.
c. Hasıl-ı bi'l-masdar masdardan farklıdır
Burada üzerinde durulan önemli bir nokta da şudur: Sözgelişi bir kurşunla öldürülen bir adamın ölümünde mecazî fail olarak insanın, hakiki fail olarak da Allah'ın rolü vardır. Öyleyse, mecazî fail olan insana 'kâtil' denildiğine göre, hakiki fail olan Allah'a da bu sıfatın verilmesi gerekmez mi? şeklindeki bir soruya, Üstad sarf ilminin bir kuralını esas alarak cevap vermiştir. Buna göre 'kâtil' kelimesi bir ism-i fâildir. Sarf ilminin kaidesine göre ism-i fâil, bir emr-i nisbî olan masdardan (katl kelimesinden) müştaktır/türetilmiştir. Yoksa bir emr-i sabit olan (camid/türetilmeyen) hâsıl-ı bilmasdardan müştak/türetilmiş değildir. Masdar olan katil fiili bizim kesbimizdir/kazancımızdır, o halde kâtil ünvanını da biz alırız. Allah'a ait olan iş ise, katl/katil fiiline terettüp eden maktulün canını almaktır. Bu ise hâsıl-ı bi'l-mas-dar olduğundan, ondan bir ism-i fâil türetilmez.
-Devam edecek-
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
ALLAH RASULÜNÜN MANEVİ ŞAHSİYETİ-2
Fahr-ı Kainat’a Nasıl Bakmalıyız: Kur’ân’da, “Muhakkak ki, Allah katında sizin en d
NURDAN VECİZELER-8
“Hakikaten mümin cennete layık ve kâfir cehenneme muvafık bir mahiyet kesb eder.” İzah: B
YIKILMAKTA OLAN ÜÇÜNCÜ MABET
Kimi Yahudiler mecazen veya sembolik anlamda İsrail’e Süleyman Tapınağı makamında üçüncü
SAFVETÜ’T TEFASİR NOTLARI-27
Nisa: 97: İbn Abbas’ın şöyle dediği rivayet olunur: “Müslümanlardan, İslam’ı hafife a
TACEDDİN TOPAL(1927-2020)
Taceddin Topal ağabeyimiz Isparta/Yalvaçlıdır. Yalvaçlılar O’na Taci Dede diye biliyor ve ö
SULTAN 2. BAYEZİD (1481-1512)
1448’de Dimetoka’da doğdu. Fâtih Sultan Mehmed’in Gülbahar Hâtun’dan doğan büyük oğl
CENNET VE CEHENNEM SADECE MANEVİ DEĞİLDİR
Cennet ve Cehennem iki yurttur; birisi sevaba birisi azaba, birincisi muttakilere, ikincisi kâfirle
AKSA TUFANI’NIN İSTİKBALDEKİ AKİSLERİ
De ki: " Bize iki güzellikten birinin dışında başka bir şeyin gelmesini mi bekliyorsunuz? Oy
ALLAH RASULÜNÜN MANEVİ ŞAHSİYETİ-1
Fahr-ı Kâinat Efendimiz, (Aleyhissâlatü vesselâm) Kur’ân’ı Mekkelilere tebliğe başladı
NURDAN VECİZELER-7
“İnkılab-ı hakikat olmaz. Nev'-i mutavassıtın silsilesi devam etmez. Tahavvül-ü esnaf, ink
- MODERNİST İSLAMCILARIN BAZI İDDİALARI
- YEDİNCİ NOKTA: NEDİR HAYATIN EN SAF LEZZETİ VE EN HALİS SAADETİ?
- SAFVETÜ’T TEFASİR NOTLARI-26
- ŞÜKRÜ ALTUĞ(1914 – 1984)
- BÜYÜK ÇARŞI
- KIZIL İCAZ YEDİNCİ BEYİT- 10. DERS(3)
- BEŞİNCİ NOKTA: NEDİR HAYATIN HAKİKİ HUKUKU?
- NURDAN VECİZELER-6
- HAMAS ÜZERİNDEKİ AMALEK GÖLGESİ
- İSRA VE MİRAÇ MUCİZESİNİ İNKAR EDENLERE CEVAPLAR
- SAFVETÜ’T TEFASİR NOTLARI-25
- ŞEVKET AKIN(1923 -2021)
- HOCAZÂDE MUSLUHİDDİN
- ACBU’Z ZENEB HADİSİ
- DÖRDÜNCÜ NOKTA: NEDİR HAYATIN MAHİYETİ?
- NURDAN VECİZELER-5
- SAHABE DÖNEMİ İHTİLAFLARINDAN SÖZ ETMEK
- SAFVETÜ’T TEFASİR NOTLARI-24
- YENİ İSRAİLİYAT VE DİNİ GÜVENLİĞİMİZ
- NAMAZDA 17 SIRRI
- İNSANLARIN AYIBINI GİZLEMEK
- İMAM BUHARİ'YE ATILAN İFTİRALAR
- ŞAHABEDDİN ÜNLÜ (1945 -2021)
- HIZIR BEY
- CEHENNEM NEREDEDİR?
- KIZIL İCAZ YEDİNCİ BEYİT- 10. DERS(2)
- BU MAKAMDA BİR SUAL AKLA GELMEKTEDİR
- İSRAİL'İN KIYAMETİNİ TÜRKLER KOPARIR
- HAŞİR RİSALESİNİN ÇAĞRIŞTIRDIKLARI
Sakın sizi dünya hayatı aldatmasın.
Fâtır, 5
GÜNÜN HADİSİ
Îmân altmış bu kadar şu'bedir. Hayâ da îmânın bir şu'besidir.
BUHARİ,KİTÂBÜ'L-ÎMÂN, EBU HUREYRE(r.a.)'dan
SON YORUMLAR
- Bütün beytlerin tercümesini gönderebilir misiniz? sitede sadece son birkaç...
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm İnternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yapt...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
TARİHTE BU HAFTA
*Fatih Camii Tekrar İbadete Açıldı(15 Nisan 2002) *Şeyhülislam İbn-i Kemal'in Vefatı(16 Nisan 2002) *Einstein'in Ölümü(18 Nisan 1955) *93 Harbi Başladı(19 Nisan 1877) *Miladi Takvime Göre Efendimiz'in(s.a.v) Doğumu(20 Nisan 571)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...