MOLLA ABDÜLKADİR NADİR AZÎZÎ

{Ağrılı âlim ve mutasavvıf} Tam adı Abdülkadir Nadir b. Ali b. Şano b. Ali’dir. Ailesi Azîzî aşiretindendir. Soyadı kanunuyla beraber Çankaya soyadını almıştır. Molla Nadir Cizre’den Iğdır’a göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak 1914 yılında Iğdır’a bağlı Karahacılı köyünde dünyaya gelmiştir.

Abdulcebbar Kavak(Doç.Dr)

a.c.kavak@hotmail.com

2021-05-22 21:35:43

{Ağrılı âlim ve mutasavvıf}

Tam adı Abdülkadir Nadir b. Ali b. Şano b. Ali'dir. Ailesi Azîzî aşiretindendir. Soyadı kanunuyla beraber Çankaya soyadını almıştır.

Molla Nadir, Cizre'den Iğdır'a göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak, 1914 yılında, Iğdır'a bağlı Karahacılı köyünde dünyaya gelmiştir. O günün şartlarında ilk eğitimine babasının yanında başlamıştır. Medresede tahsil görebilecek yaşa geldiğinde Iğdır, Bitlis ve Muş'ta bulunan medreselerde farklı müderrislerden Arapça ve dinî ilimleri tahsil etmiştir.

Hocaları:

1. Kulutahlı Molla Hasan

2. Şeyhtevekkül köyünden Molla Mustafa

3. Norşin Müderrislerinden Sultan Veled

4. Norşin müderrislerinden Molla Muhammed Bakî

4. Şeyh Alaaddin Ohinî

5. Molla Zahir Tendürekî

6. Şeyh Cüneyd Ohînî

7. Şeyh Nesim Küfrevî

Molla Nadir, ilim icâzetini dönemin tanınmış âlim ve mutasavvıflarından Şeyh Nesim Küfrevî'den almıştır. Molla Nadir medrese tahsili yıllarında Küfrevî Tekkesiyle de tanışma imkânı bulmuştur. Onun tasavvufî eğitiminde ilim icazeti aldığı hocası Şeyh Nesim Küfrevî'nin dışında en çok etkilendiği şahsiyet yine Küfrevî Tekkesi mensuplarından Alvarlı Efe olarak tanınan Muhammed Lütfî Efendi (v. 1956) olmuştur. Bu nedenle zaman zaman Erzurum'a giderek seyr ü sülûk sürecini devam ettirmiştir.

Molla Nadir, Erzurum halkının gönlünde yer etmiş Nakşibendî-Hâlidî Şeyhi Muhammed Lütfî Efendi'nin (v.1956) yanında tasavvufî eğitimini tamamlamış ve halifesi olarak Ağrı'ya dönmüştür. Alvarlı Efe'nin tarikat silsilesi Şeyh Muhammed Küfrevî ve Seyyid Taha Hakkarî üzerinden Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'ye dayanmaktadır.(1)

Ağrı'nın Tutak ilçesine bağlı Kargalık köyünde bir medrese açan Molla Nadir, yarım asra yakın bir süre bu medresesinde ilim ve irşadla meşgul olmuştur. Ağrı ve çevresinde tanınmış pek çok şahsiyet ondan ders almak için Hasunan köyündeki medresesine gelmişlerdir. Yetiştirdiği çok sayıda talebelerinden bazıları:

1. Molla Zübeyr (kardeşi)

2. Molla Abdurrahman Tutağî (oğlu)

3. Molla Abdülhakim Yüce

4. Molla Muhammed Mustafa el-Melânî et-Tutağî

5. Molla Ebûbekir Kakzemanî

6. Molla Halis Tekmanî

7. Molla Muhammed Kırkıncı

8. Molla Nureddin Karayazî

9. Molla Şahabeddin Erzurumî

10. Molla Muhammed er-Ramanî el-Bingölî

11. Molla Ahmed Azîzî

12. Şeyh Ali Haydar Şirverandî

13. Şeyh Muhammed Nurî Patnosî

14. Molla Mahmûd Penasî

15. Molla Muhammed Suskî Siirdî

16. Molla Muhammed Diyarbekrî

17. Molla Nezir Tutağî

18. Molla Alican Tutağî

19. Molla Zeki Kazohî Patnosî

20. Molla Eyyüb Manokî

21. Molla Cemal Bayrakdar

22. Molla Cemal Celalî

23. Molla Hasan Başmî

24. Molla Muhammed Gazî er-Ritkânî

25. Molla Necmeddin ed-Delekî

26. Molla Mahmud Atalay

27. Molla Muhammed Koçibey

28. Molla Muhammed Reşîd Karakösî

29. Molla Ebûbekir el-Hüseynî

30. Molla Selahaddin Demir

31- Molla Halid Tuzlucalı

Hayatının yaklaşık yetmiş yıllık bölümünü medrese tahsili, tedrisat ve irşadla geçiren Molla Nadir, 1986 yılında vefat etmiştir. Kabri Ağrı merkezinde bulunmaktadır.(2)

Mehmed Kırkıncı Hoca, Molla Nadir Azîzî'yi şöyle anlatır: "Nadir Efendi, ismi gibi nadirü'l-vücûd, halim selim bir insandı. Zühd ve takvasıyla olduğu kadar ilim ve irfanıyla da temayüz etmiş büyük bir üstaddı. Bereketli bir ilmi vardı. Şarkta çok sayıda ilim ve irfan sahibi talebe yetiştirmişti. Halkın hüsn-ü teveccühüne mazhar olmuş, nezih bir âlimdi. Maneviyat sahasında da feyizli tecellilere mazhardı."(3)

Molla Nadir'in talebelerinden biri olan Şeyh Vahyeddin Küfrevî ise hocası hakkında şu tespitlerde bulunmuştur: "Molla Nadir Efendi'de en dikkatimi çeken husus, onda ilmi enaniyet yoktu. Gurur ve kibir diye bir şey onda yoktu. Vechinde güzel bir nur vardı. Kendisinde güzel bir ahlak vardı. Kim olursa olsun birisi onun elini öpmeye çalıştı mı, o da eğilip onun elini öperdi. İlmi meseleleri en güzel ve derin bir şekilde anlatırdı. Fakat "illa bu benim dediğim doğrudur" diye ısrar etmezdi. "Ben böyle biliyorum, ama yine de sen araştır, bak" der, açık kapı bırakırdı. Bu güzel ahlak da onda mevcuttu."(4)

Yine talebelerinden Molla Kemal Buğdaycı onunla ilgili şu bilgileri aktarmaktadır: "Ben pek çok müderrisin yanında okudum. Çok sayıda ilim erbabı tanıdım. Fakat Molla Nadir'in feyiz ve bereketi bir başkaydı. Duruşu ve davranışları bizleri derinden etkilerdi. Arapça ve İslami ilimlerde tahkik sahibi bir alimdi. Meseleleri derinlemesine irdelerdi. Hemen her konuda çok sayıda eser okumuş ve incelemişti. Özellikle Ferâiz ve Mantık ilimlerinde benzersiz bir şahsiyetti. Gittiği her yerde alimler onu görünce konuşmaktan çekinir ondan nasihat ve sohbet etmesini isterlerdi.

Seyyid Taha Norşinî'nin vefatı üzerine Muş'un Adgon köyüne taziyeye gittik. Molla Nadir içeriye girince herkes ona yöneldi. Bize biraz nasihatte bulu nur musunuz? deyince Molla Nadir onlara: "herkes ameliyle bu dünyadan gidecek. Bu nedenle hasenat terazinizi yükseltin" diye kısa ve özlü bir nasihatte bulunmuştur."

Molla Nadir, ilim tahsil etmek isteyen çalışkan ve gayretli gençleri çok severdi. Sabahleyin erkenden medreseye gelir ve yatsı namazına kadar ders vermeye devam ederdi.

Nakşibendî-Hâlidî şeyhi olduğu halde kendisini öne çıkarmaz, adeta kendini gizlerdi. Her hareketinin Allah'ın rızasına muvafık olmasını ister, bu nedenle şeyh olarak muamele edilmesinin kendisini bu samimiyetinden uzaklaştıracağından korkardı. Bir gün ata binmiş, bir köye talebeleriyle giderken elindeki ağaç dalı yere düşmüş, bunun üzerine o ağaç dalını kendisine vermek için pek çok talebesinin koşuşturduğunu görünce, kendisine gösterilen bu ilgiden rahatsız olmuş ve o günden sonra daha çok tedrisatla meşgul olmaya başlamıştı.

Molla Nadir vefat ettiği köye yerleşmeden önce farklı köylerde görev yapıyordu. Bir bayram günü onunla Tutak'a dönüyorduk. Yolda bana şunları anlattı: "Ben üstad Said-i Nursî'yi ziyarete gittim. Bana "sen bu şekilde ilimle meşgul olup ders vermeye devam et. Kıyamet günü benle sen beraber haşrolacağız" dedi.

Molla Nadir, ilmî konulardaki ciddi ve vakarlı duruşunun yanında son derece yumuşak huylu bir insandı. Melek gibiydi. Ömrünün son yıllarında kansere yakalanmıştı. Çok rahatsız olmasına rağmen hiç halinden şikâyet etmezdi. Bir gün bana: "Molla Kemal, bu bendeki hastalık başkasında olsa kolay kolay dayanamazdı. Ama ben bir gün olsun of bile demedim "demişti.

Molla Nadir hakkında talebelerinin verdiği bilgilerden onun, ilim ve tasavvuf erbabı olarak İslamî ilimlerin yaşatılması ve İslam ahlakının yaygınlaştırılması için ne denli fedakârlık yaptığını ve ne kadar mahviyet sahibi bir alim ol duğunu öğreniyoruz.

Dipnotlar

(1)Alvarlı Efe'nin tarikat silsilesi için bk. Hâce Muhammed Lutfî, Hülâsatü'l Hakâyık, s. 43-50.190

(2) Sabahaddin el-Çânî, 'Ulemâunâ mine'l-müderrisîn fi'l-karni'l-'işrîn, Dâru'r-Ravza, İstanbul 2016, s.246-249.

(3) http://www.cevaplar.org/index.php?content_view=5692&ctgr_id=165

(4)-Vahyeddin Küfrevi, Küfrevî, Pîr Muhammed Küfrevî, s. 157.192

(5)-Bu bilgiler, 26/06/2020 tarihinde Molla Kemal Buğdaycı'dan telefon görüşmesi ile alınmıştır.

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

Muhammet ferit suçın, 2022-12-22 23:18:56

Selamun aleykum hocam seyda molla nadirın yanında ıcazesını alanlardan biride seyda molla halıd tuzlucalı bu bılgıyıde eklerseniz memnun olurum

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

serkan çakır, 2021-05-23 12:51:23

esselamün aleyküm ve rahmetullahi ve berekatuhu Evvela şunu ifade etmek isteriz ki Abdülcebbar kavak hocamıza anadolunun gönül dünyasını ve fikir alemini hem bizlere hem o yöre insanına da tanıttığı için çok teşekkür ederiz. manevi kuraklık yaşandığı şu zamanlarda böyle ab-ı hayat çesmesi mesabesindeki muhterem zatların hayatlarını okumak bile manevi susuzluğumuza bir nimet oluyor. kendilerinden başka çalışmları var ise bu istifade ettiğimiz cevaplar org.ta görmek isteriz.istifadeden ve istifazeden hali olmayacağı kanaatindeyim hayırlı bereketli ömürler niyaz eder gayretlerine cenab-ı Hak kın inayet etmesini dua ederim.

Bu yoruma katılıyor musunuz ?

DİĞER YAZILAR

KURRA HAFIZ MEHMET GÜRGÜR HOCA EFENDİ (1937-2020 )

Mehmet GÜRGÜR Hoca Efendi 2 Mart 1937 yılında Dumlu Nahiyesine bağlı Akdağ köyünde dünyaya

ŞEYH MUHAMMED HAFİD (1928-2001)

Şeyh Muhammed Hafid hazretleri, dedesi ‘Hazret’ namıyla bilinen Muhammed Ziyauddin hz.'nin ve

ABDULĞAFUR HAS EFENDİ(1936-2007)

Abdulgafur HAS Hocaefendi 1936 yılında Çat ilçesi Babaderesi köyünde dünyaya geldi. Soyu sils

BABADERELİ SEYYİD AHMED EFENDİ(1890-1977)

Babadereli Seyyid Ahmed Efendi, Seyyid Molla Resul Efendi’nin oğludur. 1890 yılında, ailesinin

MEHMED KIRKINCI HOCAEFENDİ

1928 yılında Erzurum ili, Aziziye ilçesinin Güllüce(Eski ismi; Paşaki) köyünde doğdu.

MOLLA MUHAMMED CELALÎ

On dokuzuncu asrın ikinci yarısında Bayazıt Sancağının önde gelen âlim ve müderrislerinde

MOLLA MUHAMMED KASORÎ

Molla Muhammed Kasorî, Cumhuriyet döneminde Ağrı’da yetişen seçkin âlim ve mutasavvıflarda

MOLLA ABDÜLKADİR NADİR AZÎZÎ

{Ağrılı âlim ve mutasavvıf} Tam adı Abdülkadir Nadir b. Ali b. Şano b. Ali’dir. Ailesi

SEYDA MOLLA HASİP SEVEN (KS)(1917-1994)

1917 yılında Siirt'in Kurtalan ilçesine bağlı, Zokayt (Kayabağlar) nahiyesinde dünyaya geldi.

MÜDERRİS MOLLA MUSA CELÂLÎ (GEÇİT) HOCA

Şeyh Ahmed-i Hânî çığırının devamcısı sayılan Molla Mahmûd-i Beyâzidî, Molla Muhammed

ŞEYH ASIM EFENDİ

Şeyh Alauddin’in üçüncü oğlu olup, Hicri 1341 yılının Mart ayında Ohin’de dünyaya gel

Şüphesiz Biz Seni, şahit, müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik.

Fetih, 8

GÜNÜN HADİSİ

Her kim bir namazı (kılmayı) unutursa (onu) hatırladığında kılsın. Onun bundan başka keffâreti yoktur.

BUHARİ, KİTÂBU MEVÂKÎTİ'S-SALÂT

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

Uhud Harbi(23 Mart 624)***22 Mart 1683-Merzifon'lu Kara Mustafa paşanın idamı***23 Mart 1960- Üstad Bediüzzaman'ın vefatı *** *Edirne'nin İşgali(26 Mart 1913)***Ahmet Cevdet Paşanın Doğumu(27 Mart 1822)*** Huneyn savaşı(29 Mart 630)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

MOLLA ABDÜLKADİR NADİR AZÎZÎ

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

GÜNÜN HADİSİ

KATEGORİLER

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

SİTE HARİTASI