Vâris kelimesinin sözlük anlamı: Ölenin malına sahip olmaya hak kazanan kimse.

Vâris isminin terim anlamı: Varlığının sonunun bulunmaması vasfıyla her şeyin mutlak ve gerçek sahibi.

Her şeye sahip olan Allah, bazı mallarına geçici olarak kullarını varis kılar. Kullar, o mallara varis iken de gerçek sahip Allah'tır.

İnsanın varis olması, başkasına ait bir şeye ondan sonra sahip olması demektir. Allah ise, bütün kâinatın, daima mutlak ve değişmez sahibidir.

Allah, mülkünden bazı yerleri, bazı yaratıklarına geçici olarak tahsis eder. İnsanlar, Allah'ın vermesiyle bir mala geçici olarak sahip olunca, o mal ile geçici bazı imkânlara da sahip olurlar. Allah, her şeyi zaten kendisi yaratmıştır; nasıl isterse öyle tasarruf eder.

Kul, kendisine verilen mülkü doğru yönde kullanır ve Allah için infak ederse, ahirette mükâfatını görür.

"Hiç şüphesiz biz diriltir, biz öldürürüz ve biz (her şeye gerçek) varisleriz."(1)

Diyanet Tefsiri, bu ayeti şöyle açıklar: 'Zâhirdeki sebepler ne olursa olsun evrendeki her şeyi yapıp yaratan Allah'tır, gökten indirdiği su ile yeryüzünü canlandıran, vakti geldiğinde bitkileri sarartıp solduran doğal güçlerin arkasındaki en büyük kudret de O'dur; şu halde can veren ve yaşatan da O'dur, hayata son verip öldüren de O'dur. Mülkün (canlısıyla cansızıyla bütün varlığın) asıl mâliki Allah olduğuna göre insanın kendi varlığının ve bu dünyada kendisinin bildiği diğer bütün şeylerin, kısaca topyekûn mevcudatın hakiki sahibi de O'dur.'(2)

"Yeryüzüne ve onun üzerindekilere ancak biz vâris oluruz (her şey gider, biz kalırız) ve onlar ancak bize döndürülürler."(3)

Yeryüzünün ve üzerindekilerin gerçek sahibi Allah'tır. Sahip gibi görünen insanlar, Allah'ın geçici tahsisi ile o mal ve mülklere sahip olmuşlardır. Onların geçici sahipliği, zamanı gelince sona erecek ve onlarla birlikte her şey Allah'a döndürülecektir.

"Biz, refahından şımarmış nice memleketi helâk etmişizdir. İşte yerleri! Kendilerinden sonra oralarda pek az oturulabilmiştir. Onlara biz vâris olmuşuzdur(4)

İnsanların bir şeylere sahip olmalarının geçici olduğunu gösteren alametlerden biri de helak edilen kavimlere ait yerlerdir.

El-Vâris isminden çıkarmamız gereken ders:

Şunu unutmamalıyız ki, insan da, insanın bir şeylere sahip olması da geçicidir. Gerçek sahip Allah'tır. Daima bu bilinç içinde bulunarak ahirete ve mahşerdeki hesaba hazırlıklı olmalıyız.

Dipnotlar

1-Hicr-23

2-DİB Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 3 Sayfa: 346

3-Meryem-40

4-Enbiya-51