MÜTEVATİR HABER NE DEMEKTİR?
Tarifi:
1-Lugat bakımından; Mütevatir kelimesi ism-i faildir. Tevatür kelimesinden türemiştir. Birbirini takip etmek demektir. (Mesela) dersin; yağmur tevatür etti, yani yağması birbirini izledi.
2-Istılah bakımından; Rivayet edenleri çok olan ve bu topluluğun yalan üzerine birleşmelerinin imkânsız oldukları rivayetlerdir
Tarifi:
1-Lugat bakımından; Mütevatir kelimesi ism-i faildir. Tevatür kelimesinden türemiştir. Birbirini takip etmek demektir. (Mesela) dersin; yağmur tevatür etti, yani yağması birbirini izledi.
2-Istılah bakımından; Rivayet edenleri çok olan ve bu topluluğun yalan üzerine birleşmelerinin imkânsız oldukları rivayetlerdir.
Tarifin Şerhi
Mütevatir haber; Sened tabakalarından her bir tabakasında onu rivayet edenlerin çok olduğu hadis ve haberlerdir. Akıl, adet olarak hükmeder ki, o ravilerin bir yalan üzerinde birleşmeleri imkânsızdır.
Tevatürün Şartı
Tariften ortaya çıktı ki, bir haberin mütevatir olmasının dört şartı vardır;
1-Rivayet edenlerin çok olması; Bunların en az sayısı hakkında ihtilaf edildi. Muhtar görüş bunların en az on kişi olmasıdır.
2-Bu sayının rivayet senedinin bütün tabakalarında olmasıdır.
3-Bu sayıdaki ravilerin bir yalan üzerinde birleşmelerin imkânsız olmasıdır.
4-Haber verdikleri şeyin hisse dayalı olmasıdır; "işittik" "gördük" "dokunduk" vs. Ama mesela akla müstenid olsa, âlemin yaratılışı gibi, o zaman onların haberi mütevatir olarak isimlendirilmez.
Hükmü
Mütevatir haber kesin hüküm ifade eder. Yani yakini bir ilmi ki, insan onu kesin bir tasdik ile tasdik etmek zorunda kalır. Bir şeye bizzat şahid olan bir kimse gibi ki, onda tereddüdü olmaz. Mütevatir haber de böyledir. Bundan dolayı mütevatir haber her bakımdan makbuldür, rivayet edenleri araştırmaya ihtiyaç bırakmaz.
Kısımları
Mütevatir haber "lafzi" ve "manevi" olarak iki kısma ayrılır.
1-Lafzi mütevatir; Lafzı ve manası mütevatir olan haberlerdir. Mesela;
مَنْ كَذَبَ عَلَىَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّاْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ
"Benim üzerime bir yalan uyduran, Cehennemde yerini hazırlasın"(Buhari, Kitabu'l İlm) hadisini yetmişe yakın sahabe rivayet etmiştir. Sonra bu sened silsilesinde( tabiin, tebe-i tabiin…) artarak devam etmiştir.
2-Manevi mütevatir; Lafzı mütevatir olmayıp, manası mütevatir olan haberlerdir. Misal; duada ellerin kaldırılmasına dair 100 civarında hadis varid olmuştur. Bu rivayetlerin lafızlarında değişiklik olmakla birlikte, birleştikleri ortak nokta Efendimizin(sallallahu aleyhi ve sellem) duada ellerini kaldırdığıdır. Rivayet zincirleri bu itibarla mütevatir olmuştur.
Sayısı
Üzerinde söz söylenmeyecek sayıda mütevatir hadisler bulunmaktadır; havz-ı kevser hadisi, meshlerin üzerine mesh etmek hadisi, namazda ellerin kaldırılması hadisi, "Allah yüzünü ağartsın o kimsenin ki" ve bunlar gibi çok mütevatir hadis bulunmaktadır. Lakin ahadi hadislere baktığımızda, mütevatir hadislerin ahadi hadislere oranla çok az sayıda olduklarını buluruz.
Mütevatir hadisler konusunda en meşhur tasnifler
Hadis uleması mütevatir hadisler hususunda çok özen göstermişler ve bu konuda müstakil eserler vermişlerdir. Ta ki onları araştıran ilim taliplerine bir kolaylık olsun.
Bu musannefatlardan bazıları şunlardır;
1-El Ezharu'l Mütenasiretu Fi Ahbari'l Mütevatireti; İmam Suyuti, O, eserini bablarla tertip etmiştir.
2-Katf'ul Ezhar; Suyuti, bahsi geçen kitabın hülasasıdır.
3-Nazmu'l Mütenasiretu Min Hadis'il Mütevatireti; Mahmud bin Cafer el Kettani
Kaynak:
Dr. Mahmud Tahhan, Teysiru Mustalahi'l Hadis
Mektebetu'l Maarif, Riyad, 2010
Tercüme: Salih Okur
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
serkan çakir, 2020-09-01 12:02:37
usulü hadis üzerine verdiğiniz bilgilerden dolayı teşekkür ederiz devamını bekleriz
Bu yoruma katılıyor musunuz ?
DİĞER YAZILAR
MEALCİLERİN SÜNNET HAKKINDAKİ ŞÜPHELERİ VE BUNLARA VERİLEN CEVAPLAR

Hadisleri inkar edenlere mealciler, akılcılar ve Kur'an'cılar denilir. Bunlar kendilerine nispet
HZ. PEYGAMBERE KARŞI GÖREVLERİMİZ

İslâm bir dindir. Bu dini gönderen Allah (cc)'dır. Bu dinin bir kutsal kitabı, bir peygamberi,
HZ. PEYGAMBER HAKKINDAKİ TAVRIMIZ NASIL OLMALI?

Hucurât, 2. âyet: “Ey iman edenler! Seslerinizi, Peygamber'in sesinin üstüne yükseltmeyin. Bi
SÜNNETE BAŞVURMADAN KUR’AN’LA AMEL ETMENİN İMKANSIZLIĞI

Sahâbe, dinî hükümleriKur’an-ı Kerim’den alıyordu. Ancak çoğu kez Kur’an ayetleri tafs
SAHABENİN HADİS YAZMAMASININ ÜÇ SEBEBİ

“Sahâbenin hadisleri yazmamasının üç sebebi vardır. Birinci Sebep: Allah Rasûlü'nün (S.
TABİÎNİN SÜNNETİN YAZIM ve TEDVİNİNE VERDİĞİ ÖNEM

Sünnetin tedvin ve muhafazası konusunda tâbiîn kuşağının çok büyük hizmetleri olmuştur.
HADİSLERİN TEDVİNİ-3

Müslümanların "sahih hadis"i tespit amacıyla ortaya koyduğu benzersiz ilimlerden biri de cerh v
HADİSLERİN TEDVİNİ-2

Ashab-ı Kiramın öğrencileri olan tabiûn kuşağının tarihçesi, hicretin ilk senesinden başl
GÜZEL AHLAKA AİT 15 HADİS-İ ŞERİF

1.Mekârim-i ahlâkı itmâm için ba’s buyuruldum.(1) 2. Ahlâk-ı ilâhiyye ile tahalluk edin
HADİSLERİN TEDVİNİ-1

Bilindiği üzere Allah Rasûlü (s.a.v) başlangıçta Kuran'la karışmasını önlemek amacıyla
HADİS’E SALDIRILMASININ ASIL SEBEBİ

Çağımızda hadisi ve hadis ehlini hedef alan ve öncülüğünü müsteşriklerin yaptığı ve M
- MODERN DÖNEMDE ORYANTALİSTLERİN TAKİPÇİLERİNİN SÜNNETİN HÜCCET DEĞERİNE DİL UZATMASI
- SÜNNET İSLAM’IN ASILLARINDAN BİR ASILDIR-4
- HABER-İ VÂHİDİN İ’TİKÂTTA HÜCCET DEĞERİ
- SÜNNET İSLAM’IN ASILLARINDAN BİR ASILDIR-3
- SÜNNETİN HÜCCETİYETİ HUSUSUNDA SAHABE TATBİKATI
- SÜNNET İSLAM’IN ASILLARINDAN BİR ASILDIR-2
- SAHİH BUHARİ’NİN EŞŞİZ ÜSTÜNLÜĞÜ
- EY ALLAH’IM!
- HADİS YAZILMASINI YASAKLAYAN RİVAYETLERE BAKIŞ
- SÜNNET İSLAM’IN ASILLARINDAN BİR ASILDIR-1
- PEYGAMBER (S.A.V)’İN HADİS YAZIMINA MÜSAADE ETMESİ
- SÜNNETİN YAZIYA AKTARILMASI
- MEVLİD-İ ŞERİF Mİ, KUTLU DOĞUM MU?
- GARİB HADİS NEDİR?
- AZİZ HADİS NEDİR?
- MEŞHUR HADİS NEDİR?
- MÜTEVATİR HABER NE DEMEKTİR?
- PEYGAMBERİMİZ HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKEN HUSUSLAR
- ÇELİŞKİLİ GİBİ GÖRÜNEN BAZI HADİSLER
- RASULULLAH’IN ÜSTÜNLÜĞÜ
- HADİS VE HADİS İLİMLERİNİN EN ÖNEMLİ MESELELERİNE DAİR SORU-CEVAPLAR
- PEYGAMBERLERİN EŞİT VE FARKLI OLDUĞU YERLER
- 25 YAŞINDAKİ BİR DELİKANLI 40 YAŞINDAKİ DUL BİR KADINLA NEDEN EVLENDİ?
- KUR'AN'IN IŞIĞINDA HZ. PEYGAMBER'İN MU'CİZELERİ-3
- KUR'AN'IN IŞIĞINDA HZ. PEYGAMBER'İN MU'CİZELERİ-2
- KUR'AN'IN IŞIĞINDA HZ. PEYGAMBER'İN MU'CİZELERİ-1
- POLONYALI KOPERNİK VE VEHBİ KARAKAŞ’A GÖRE ÂLEMİN MERKEZİ
- BEDİÜZZAMAN’IN GÖZÜYLE HZ. MUHAMMED (S.A.V) EFENDİMİZ (II)
- PEYGAMBER EFENDİMİZE SALAVAT GETİRMEK

Şu insanlar, çarçabuk geçen dünyayı seviyorlar da önlerindeki çetin bir günü (ahireti) ihmal ediyorlar.
İnsan, 27
GÜNÜN HADİSİ
SABAH İLE YATSI NAMAZLARINI CEMÂATLE KILMANIN FAZÎLETİNE DÂİR EBÛ HÜREYRE HADÎSİ
Münâfıklara sabah ile yatsı (cemâat) namazlarından daha ağır hiç bir namaz yoktur. (Halbuki) bu iki namaz(ın cemâatin)de olan (ecir ve fazîlet)i bilseler emekliye, emekliye (sürtüne, sürtüne) de olsa onlara gel(ip hâzır ol)urlardı. (Ebû Hüreyre)
SON YORUMLAR
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
- Selamünaleyküm bu değerli yazınızdan dolayı Ahmets kardeşimizi tebrik edi...
- Vesîkalara göre, doğum târîhi 13.01.1889 (1 Kânûnisânî 1304), vefât t...
- Açıklayıcı ve net ifadelerle bilgi verdiğiniz ićin siteye teşekkür eder...
- Hocam açıklamalarınız için gerçekten yürekten teşekkürler Hep oyunlar...
- Az önce rast gele aldığım bir hadis kitabında rastgele açtığım bir sayf...
- Rabbimiz gani gani rahmet eylesin…...
- Yahudi propagandası için uydurulmuş yalan bir hikâyeyi bu güzel siteye yak...
TARİHTE BU HAFTA
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...