Vâhid kelimesinin sözlük anlamı: Tek, bir, yegâne varlık.

Vâhid isminin terim anlamı: Ezelden beri tek ve yegâne ilah olan, tek başına yaratan, tek başına hayat veren, sıfatlarında ortak kabul etmeyen.

Allah, cüzlerden meydana gelmez; kesret kabul etmez.

Allah zatı ve sıfatları itibarıyla birdir, her türlü kesreti nefyeder.

Ehad, zatında birliği; Vâhid, sıfatlarında benzersizliği ifade eder.

"Sizin ilâhınız bir tek ilâhtır. O'ndan başka ilâh yoktur. O, Rahmân'dır, Rahîm'dir."(1)

Diyanet Tefsiri, bu ayeti şöyle açıklar: 'Âyette geçen ilâh kelimesi Türkçe'deki Tanrı kelimesinin karşılığı olup Arapça'da "kulluk etmek" anlamındaki elehe-ye'lehü veya "hayret ve şaşkınlık içinde kalmak, gönülden bağlanıp sığınmak" anlamındaki "elihe-ye'lehü" ya da "velihe-yevlehü" kökünden masdar-isimdir ve "tapınılan, yüceliğinin karşısında hayrete düşülen, gönülden bağlanılıp sığınılan" mânalarını ifade eder. Vâhid kelimesi ise "eşi, dengi ve benzeri olmayan, her yönden bir ve eşsiz olan" anlamına gelir. Âyette müşrik Araplar ve türlü şekillerde tevhid inancını zedelemiş olan Ehl-i kitap da dahil olmak üzere bütün insanlık, Allah'tan başka varlıkları tanrı tanımaktan, uydurma tanrılar edinerek onlara tapmaktan vazgeçip bir tek Tanrı'ya inanmaya, tevhid inancına çağırılmakta, bütün insanların tanrısının ve mâbudunun eşsiz, benzersiz tek Tanrı olduğu, O'ndan başka bir tanrı bulunmadığı vurgulanmaktadır. Şu halde yalnız O'nu Tanrı tanıyıp O'na kulluk etmek gerekir. O, sadece bir toplumun tanrısı değil bütün insanlığın tanrısıdır; çünkü "O'ndan başka tanrı yoktur."'(2)

Allah'ın tek bir ilah olduğunu bildiren diğer bazı ayetler şöyledir:

"Saf bağlayıp duranlara, haykırarak sevk edenlere ve zikri (Allah'ın kelâmını) okuyanlara andolsun ki, sizin ilâhınız gerçekten bir tek ilâhtır."(3)

"Andolsun, "Allah, üçün üçüncüsüdür" diyenler kâfir oldu. Hâlbuki bir tek ilâhtan başka hiçbir ilâh yoktur. Eğer dediklerinden vazgeçmezlerse, andolsun onlardan inkâr edenlere elbette, elem dolu bir azap dokunacaktır."(4)

"De ki: "Ben de ancak sizin gibi bir insanım. (Ne var ki) bana, 'Sizin ilâh'ınız ancak bir tek ilâhtır" diye vahyolunuyor. Kim Rabbine kavuşmayı umuyorsa yararlı bir iş yapsın ve Rabbine ibadette kimseyi ortak koşmasın."(5)

"Sizin ilâhınız tek bir ilâhtır. Ahirete inanmayanların kalpleri bunu inkâr etmekte, kendileri de büyüklük taslamaktadırlar."(6)

El-Vâhid isminden çıkarmamız gereken ders:

Allah'tan başka ilah yoktur. Ancak Allah'a ibadet edilir ve ancak Allah'tan istenir. O halde bizi Allah'tan ve Allah'ın birliği inancından uzaklaştıracak her türlü anlayıştan uzak durmalıyız.

Dipnotlar

1-Bakara-163

2-DİB Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 1 Sayfa: 248

3-Saffat: 1-4

4-Maide-73

5-Kehf-110

6-Nahl-22