Veliyy kelimesinin sözlük anlamı: Yardımcı, dost.

Veliyy isminin terim anlamı: Yardım eden, dost olan, Mü'minleri seven ve işlerini sonuçlandıran.

Allah, mü'minlerin dostudur.

Allah, dünyada mü'minlere yardım eder, ahirette nihai mükâfatlarını verir.

İçinde Veliyy ismi geçen iki ayet ve kısa açıklamaları şöyledir:

"Allah, iman edenlerin dostudur. Onları karanlıklardan aydınlığa çıkarır. Kâfirlerin velileri ise tâğûttur. (O da) onları aydınlıktan karanlıklara (sürükleyip) çıkarır. Onlar cehennemliklerdir. Orada ebedî kalırlar."(1)

Diyanet Tefsiri, bu ayeti şöyle açıklar: 'Kendi akıl ve iradelerini düzgün kullanarak sahte tanrılar yerine Allah'a imanı tercih edenler O'nun mânevî yakınları (evliya) olurlar. Velâyet iki yoldan oluşur: Akrabalık ve iman. Baba, dede, amca... çocuğun, torunun, yeğenin velisi olduğu gibi mümin kadınlar ve erkekler de birbirlerinin velileridir (Tövbe 9/71). Veli, velâyeti altındaki insanı korur, menfaatini gözetir, yardımcısı olur, tarafını tutar, sahiplenir ve gerektiğinde temsil eder. Bu âyette Allah, imana bağlı velâyet çerçevesine kendisini de dahil etmektedir. Bu müminler için büyük bir şeref, güven kaynağı ve heyecan vesilesidir. Velisi Allah olan bir müminin elbette yolu aydınlık olur, yüce velisi onu karanlıklardan çıkarır, nura ve aydınlığa kavuşturur; kalbi huzurlu ve nurlu, zihni berrak, aklı karışıklıktan uzak olur, yani mümin için tabii hal budur. Bu normal durumu bozan ârızaların giderilmesi için de başta "zikir" olmak üzere (Ra'd 13/28) çeşitli ibadetler vardır. Sahte tanrıları veli edinenlerin durumu ise müminlerinkinin aksinedir: Nur yerine zulmet, aydınlık yerine karanlık, huzur yerine huzursuzluk, akıl karışıklığı, sapıklık ve anarşi.'(2)

"Allah, sizin düşmanlarınızı çok daha iyi bilir. Allah, dost olarak yeter. Allah, yardımcı olarak da yeter."(3)

Mü'minler; kâfir, müşrik ve münafıklara aldanıp onları dost edinmemelidirler. Müminlerin asıl dostu Allah'tır. Allah, mü'minlere dünya ve ahiret hayatında mutlu olmaları için gerekli yolu gösterir.

Allah, mü'min kullarına yardım eder, onları darlıktan kurtarır. İşlerinde başarı nasip eder. Onları karanlıklardan aydınlığa çıkarır. Dünyada ve ahirette işlerini kolaylaştırır. Mahşer alanının sıkıntılarından korur.

El-Veliyy isminden çıkarmamız gereken ders:

Allah'ın dostluğunu kazanmak, Allah'ın sevdiği kullar olmakla mümkündür. Allah'ın sevgisini kazanmak için onu; velimiz, koruyucumuz ve dostumuz olarak kabul edip emir ve yasaklarına icabet etmeliyiz.

Dipnotlar

1-Bakara-257

2-DİB Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 1 Sayfa: 407

3-Nisa-45