HADİS VE HADİS İLİMLERİNİN EN ÖNEMLİ MESELELERİNE DAİR SORU-CEVAPLAR
Soru-: Sahih-i Buhari ve Sahih-i Müslim’deki hadisler, ilim ifade eder mi?
Cevap-: Muhakkik âlimlerin pek çoğuna göre, Buhari ve Müslim’de mütevatir olmayan hadisler, zan ifade ederler; çünkü ahad haberlerdir. Genel bir usul kaidesi olarak ahad haberler, zan ifade ederler. Bu konuda Buhari, Müslim ve diğer hadis kitapları arasında herhangi bir fark yoktur
Soru-: Sahih-i Buhari ve Sahih-i Müslim'deki hadisler, ilim ifade eder mi?
Cevap-: Muhakkik âlimlerin pek çoğuna göre, Buhari ve Müslim'de mütevatir olmayan hadisler, zan ifade ederler; çünkü ahad haberlerdir. Genel bir usul kaidesi olarak ahad haberler, zan ifade ederler. Bu konuda Buhari, Müslim ve diğer hadis kitapları arasında herhangi bir fark yoktur.(1)
Soru-: Ravinin cerhi (ravinin kendisinin veya rivayetinin kusur sebebiyle reddedilmesi), mutlak manada tadilden (onu güvenilir sayma) öncelikli midir?
Cevap: Eğer cerh, sebep ve gerekçeleri açık bir biçimde ortaya çıkmış ise, tadilden önce gelir. Eğer değilse cerh kabul edilmez.(2)
Soru: Bidatçinin (mübtedi') rivayeti geçerli midir?
Cevap: Hadis âlimleri, fakihler ve usulcüler şöyle demişlerdir: Bidatinden dolayı tekfir edilen bidatçinin rivayetli ittifakla kabul edilmez. Tekfir edilmeyenin rivayetinde ise ihtilaf edilmiştir. Kimisi bu tür bir bidatçinin, fasıklığından dolayı rivayetinin genel anlamda kabul edilemeyeceğini ve tevilin ona fayda sağlamayacağını belirtir. Diğer bir kısmı ise, kendi mezhebine destek için yardım söylemeyi caiz sayan biri olmadığı müddetçe- ister bidatinin propagandasını yapan olsun veya olmasın- rivayetlerini geçerli sayarlar. Kimisi de şöyle demiştir: Kendi bidatine çağıran bir propagandacı değilse kabul edilir, aksi halde edilmez. Bu görüş âlimlerin çoğunluğunun görüşü olup en tutarlı/dengeli ve doğru görüş de budur.(3)
Soru: Haberle şahitlik arasındaki fark nedir?
Cevap: Haber ve şahitlik bazı yönlerde ortak iken bazı yönlerden de farklılık arz eder. Ortak yönleri: Müslüman, akıl-bâliğ, adalet, mürüvvet(4), naklettiği haberi ve şahid olduğu şeyi zihnine iyice kaydedip başkalarına aktarabilecek kabiliyette olmak. Farklı yönler ise: Hürriyet, erkek olmak, sayı, töhmet (rivayette yalanla suçlama) ve aslın olduğu yerde ferin kabûlüdür. Mesela, kölenin, kadının, tek kişinin haberleri ve hocanın (asıl) huzurunda talebenin (fer') rivayeti makbuldür. Ancak bu sayılanlar içinde kadın haricindekilerin şahitlikleri kabul edilmez. Kadının da belli yerlerdeki şahitliği –diğer şahitler gibi- geçerli sayılır.(5)
Soru: Hadis ravisi veya hadis okuyan kimse, hadisin lafzında şüpheye düşerse yahut mana olarak rivayet etmek isterse ne demelidir?
Cevap: Âlimler şöyle demişlerdir: "Ravinin ve hadis okuyan kimsenin, hadis lafzında şüpheye düşmesi halinde, hadisin peşinden 'ev kemâ kâl: yahut buna benzer bir şey söyledi' demelidir." Âlimler şunu da ifade etmişlerdir: "Hadisleri mana olarak nakleden kişinin, tıpkı sahabe ve ondan sonraki nesillerin yaptığı gibi, hadisi rivayet ettikten sonra 'ev kemâ kâl, nahvu hâzâ: veya buna benzer, bunun gibi' ifadesini kullanmaları müstehaptır. Allah, yine de en doğrusunu bilir."
Soru: Yalan nedir? Bir haberin yalan sayılabilmesi için kasıtlı olması şartı aranır mı?
Cevap: Âlimlere göre yalan, bir şeyi olduğundan farklı bir şekilde haber vermektir. Ve kasıt şartı aranmaz. Fakat kasıt, yapılan işin günah sayılabilmesi için şarttır. Yine de en doğrusunu Allah Teâlâ bilir.(6)
Soru: Her insandan rivayette bulunmak caiz midir? Cerhin hükmü nedir?
Cevap: Sadece güvenilir (sika) ravilerden rivayette bulunmak caizdir. Ravileri, taşıdıkları kusur ve yaptıkları yanlışlardan dolayı cerhetmek caiz, hatta farzdır. Üstelik bu tür bir eleştiri, haram olan bir gıybet değil, tam tersine yüce şeriatı savunma sayılır.(7)
Dipnotlar
1-Nevevi, Mukaddimetu Şerhu Müslim, c. 1, s. 20
2-A.g.e., c. 1, s. 25
3-A.g.e., c. 1, s. 60
4-Sözlükte adamlık ve insaniyet anlamına gelen mürüvvet, hadis ıstılahında ravinin rivayetinin kabul edilebilmesi için onda bulunması gereken adaleti sağlayacak meleke olarak tanımlanır. Adalet ise en azından takvayı bırakmamak, mürüvveti ihlal edecek şeylerden kaçınmakla olur. Buna göre mürüvvet, halk nazarında hoş karşılanmayan davranışlardan kaçınarak güzel ahlakın tamamlayıcısı olan davranışlar içinde bulunmak ve müslüman şahsiyetini en mükemmel seviyeye çıkarmak anlamında bir haslet olmaktadır. (bkz, Mücteba Uğur, Hadis Terimleri Sözlüğü, s. 273 vd., T.D.V.Y, Ankara-1992) [M].
5-A.g.e., c. 1, s. 61
6-A.g.e., c. 1, s. 75
7-A.g.e., c. 1, s. 84
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
GARİB HADİS NEDİR?

Tarifi: Bir ravinin rivayet etmesiyle münferid kalan hadise denilir. Tarifin Şerhi: Bir tek şa
AZİZ HADİS NEDİR?

Bütün sened tabakalarında ravi sayısı ikiden az olmayan hadislerdir. Tarifin Şerhi: Yani rav
MEŞHUR HADİS NEDİR?

Haber-i ahad, sened yolları adedine göre üç kısma ayrılır; 1-Meşhur 2-Aziz 3-Garib Biz b
MÜTEVATİR HABER NE DEMEKTİR?

Tarifi: 1-Lugat bakımından; Mütevatir kelimesi ism-i faildir. Tevatür kelimesinden türemiştir
PEYGAMBERİMİZ HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKEN HUSUSLAR

1. O, Allah’ın Habîbi (sevgili kulu) ve Halîli (dostudur). 2. O, Peygamberlerin sonuncusudur.
ÇELİŞKİLİ GİBİ GÖRÜNEN BAZI HADİSLER

Soru: İlk bakışta çelişkili ve birbirine zıt gibi görünen bazı hadisler nasıl uzlaştırı
RASULULLAH’IN ÜSTÜNLÜĞÜ

Daha Önceki Yazımızın Bir Tetimmesidir Hz. Peygamber(s.a.v)’in en üstün olduğunu gösteren
HADİS VE HADİS İLİMLERİNİN EN ÖNEMLİ MESELELERİNE DAİR SORU-CEVAPLAR

Soru-: Sahih-i Buhari ve Sahih-i Müslim’deki hadisler, ilim ifade eder mi? Cevap-: Muhakkik âli
PEYGAMBERLERİN EŞİT VE FARKLI OLDUĞU YERLER

Epeydir sosyal medyada gündeme getirilen bir konuyu, birkaç gün önce bir sohbette bazı dostlar
25 YAŞINDAKİ BİR DELİKANLI 40 YAŞINDAKİ DUL BİR KADINLA NEDEN EVLENDİ?

Başlıktan kimi kastettiğimi anlamışsınızdır. 25 yaşındaki delikanlı, daha sonra peygamber
- KUR'AN'IN IŞIĞINDA HZ. PEYGAMBER'İN MU'CİZELERİ-3
- KUR'AN'IN IŞIĞINDA HZ. PEYGAMBER'İN MU'CİZELERİ-2
- KUR'AN'IN IŞIĞINDA HZ. PEYGAMBER'İN MU'CİZELERİ-1
- POLONYALI KOPERNİK VE VEHBİ KARAKAŞ’A GÖRE ÂLEMİN MERKEZİ
- BEDİÜZZAMAN’IN GÖZÜYLE HZ. MUHAMMED (S.A.V) EFENDİMİZ (II)
- PEYGAMBER EFENDİMİZE SALAVAT GETİRMEK
- BEDİÜZZAMAN’IN GÖZÜYLE HZ. MUHAMMED (S.A.V) EFENDİMİZ
- HZ. PEYGAMBER(S.A.V.)İN TEFEKKÜRÜ
- PEYGAMBERİMİZ HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKEN HUSUSLAR
- ARAB’I SEVMEKLE İLGİLİ HADİSLER
- HADİS İSNADLARI VE BU KONUDA MUHADDİSLERİN GAYRETLERİ
- HZ. PEYGAMBERİ ANLAMA VE YAŞAMA SANATI
- PEYGAMBERİMİZİN GÜNLÜK HAYATINDAN
- BİR AİLE REİSİ OLARAK HZ. MUHAMMED(A.S.M)-2
- BİR AİLE REİSİ OLARAK HZ. MUHAMMED(A.S.M)-1
- ALLAH RASULÜNÜN NÜBÜVVETİNİ TASDİK EDEN İMZALAR-4
- ALLAH RASULÜNÜN NÜBÜVVETİNİ TASDİK EDEN İMZALAR-3
- İSLÂM COĞRAFYASININ SINIRLARININ ÇİZİLDİĞİ GECE: Mİ’RAC GECESİ-1
- ALLAH RASULÜNÜN NÜBÜVVETİNİ TASDİK EDEN İMZALAR-2
- HZ. PEYGAMBER (A.S.)’DEN İRŞAT ÖRNEKLERİ
- ALLAH RASULÜNÜN NÜBÜVVETİNİ TASDİK EDEN İMZALAR-1
- HZ.PEYGAMBERİN KONUŞMA SÜNNETİ, YAZMADA VE KONUŞMADA UYMAMIZ GEREKEN ÖLÇÜLER!
- TARİHTE SÜNNETİN HÜCCET DEĞERİNE DİL UZATANLAR-3
- TARİHTE SÜNNETİN HÜCCET DEĞERİNE DİL UZATANLAR-2
- TARİHTE SÜNNETİN HÜCCET DEĞERİNE DİL UZATANLAR-1
- BATININ İSLAM DÜNYASINI İŞGAL ETMEKLE GÜTTÜĞÜ AMAÇLAR
- HZ. PEYGAMBER’İN AHLÂKÎ KİŞİLİĞİ
- SEMAVİ KİTAPLARDA MÜJDELENEN NEBİ-2
- SEMAVİ KİTAPLARDA MÜJDELENEN NEBİ-1

Artık kim doğru yolu seçerse kendi lehinedir; kim de saparsa ancak kendi aleyhine sapmış olur.
Zümre, 41
GÜNÜN HADİSİ
"Şekavet sahibi Allah'a yakındır, insanlara yakındır, cennete yakındır, cehennemden uzaktır. Cimri ise Allah'tan uzaktır, insanlardan uzaktır, cennetten uzaktır, cehenneme yakındır. Cahil şekavet sahibini Allah, cimri ibadet düşkününden daha çok sever."
Tirmizi, Birr 40, (1962)
SON YORUMLAR
- Allah razı bu ders toplamımı? Yoksa videonun alt yazısını ama güzel istif...
- Rabbim rahmet eylesin ve bizide seydamız ile beraber peygamberimize üstadım...
- Mustafa Hoca Şia\'ya yönelik değerlendirmesinde genellemeci davranmıştır...
- Allah ebeden razı olsun Can babamızdan, yazıldığı üzere hakikaten öyle b...
- Allah rahmet eylesin. Mekanı Cennet, makamı saadet olsun. âmin....
- Salih Ekinci hocaefendiye şükran borçluyuz. Yazılarının devamını bekliyo...
- İlahiyatçı hocaların bir kısmı medrese eğitimine merdiven altı eğitim d...
- Allah razı olsun. Güzel bir yazı. Tebrike der, devamını dileriz....
- Maşâallah Hocama. Mutedil, hastalıkalrın farkında, basiret ve ferasetli bir...
- Ahmed bey teşekkür ederim yorumunuz için. Ben kütüphanemdeki kitapları tan...
TARİHTE BU HAFTA
*Misâk-ı Milli'nin Kabûlü(28 Ocak)
*İlk Türkçe Ezan Okutturuldu(29 Ocak)
*Yavuz Selim'in Kahire'yi Fethi(30 Ocak)
*İbrahim Müteferrika Osmanlı'da İlk Matbaayı Kurdu(31 Ocak)
*482 Senedir Camii Olan AYASOFYA Müzeye Çevrildi(1 Şubat)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...