Esmaü'l-Hüsna terimi, dört ayette geçer.

İçinde Esmaü'l-Hüsna terimi geçen dört ayet, nüzul sıralarına göre, kısa açıklamaları ile birlikte, şöyledir:

 1-"En güzel isimler Allah'ındır. O'na o güzel isimleriyle dua edin ve O'nun isimleri hakkında gerçeği çarpıtanları bırakın. Onlar yaptıklarının cezasına çarptırılacaklardır."(1)

Esmaü'l-Hüsna, en güzel isimler, demektir. Allah'ın isim ve sıfatları en güzel ve en mükemmel oldukları için, bunları ifade eden isimlere, Esmaü'l-Hüsna, yani en güzel isimler denir.

Allah'a, onun güzel isimleriyle dua etmek gerekir. Buna bazı örnekler verelim: Allah'tan rızık isteyeceğimiz zaman Rezzak ismiyle, Hastalıktan kurtulmak istediğimiz zaman Şafi ismiyle, Günahlardan bağışlanma dilediğimiz zaman Gaffar ismiyle, tövbemizin kabul edilmesini istediğimiz zaman Tevvab ismiyle, nimet istediğimiz zaman Kerim ismiyle dua etmeliyiz.

'Ebû Bekir İbnü'l-Arabî, Allah'ın isim ve sıfatlarının güzellikle nitelendirilmelerinin sebeplerini şu şekilde açıklamıştır:

1. Bu isimler, Allah hakkında yücelik ve aşkınlık ifade eder, kullarda da saygı hissi uyandırır.

2. Zikir ve dua olarak okunduğunda kabule vesile olur, sevap kazandırır.

3. Kalplere huzur verir, rahmet ümidi aşılar.

4. En yüce varlık olan Allah'ın isimlerini, anlamlarını kavrayarak okumak, okuyanın değerini de yüceltir.

5. Bu isimler Allah hakkında zorunlu, mümkün ve imkânsız olan inançları ve kanaatleri ifade ettiği için bu isimleri bilip okumak doğru inancın oluşmasına da katkıda bulunur.'(2)

Allah'ın zati sıfatları sayılan isimler, diğer varlıklara ad olarak konulmamalıdır. Bu isimler, ancak abd kelimesine muzafun ileyh yapılmak suretiyle isim olarak konabilir. Mesela insanlara, Gafur yerine Abdulgafur, Kadir yerine Abdulkadir, Rahman yerine Abdurrahman, Rahim yerine Abdürrahim isimleri verilmelidir. Değilse kul, Allah'ın sıfatları ile çağrılmış olur ki, bu doğru değildir.

Ömer Nasuhi Bilmen'in, şu açıklamaları önemlidir: 'Hak Teâlâ Hazretlerinin isimleri tevkifidir, ıstılah değildir. Yani onun mübarek isimleri dinen sabit, açıkça bildirilmiş isimlerdir. Onların muadilleri Cenâb-ı Hak'ka isnat edilemez. Meselâ: Allah Teâlâ'ya Alîm, Hakîm, Rahîm, Cevâd, denilir, fakat: Fakih, Tabib, Refik, Âkil denilemez. Şuna da dikkat etmelidir ki, saygıya, hürmete ters düşen tabirler, Cenab-ı Hak'ka karşı kullanılmasın. Meselâ: Cenâb-ı Hak bütün mahlûkların yaratıcısıdır. Fakat onu zikrederken: Ey domuzların, ey köpeklerin yaratıcısı denilemez, bu adaba aykırıdır. Belki ey kâinatın yaratıcısı, ey göklerin ve yerin yaratıcısı, ey bütün hayat sahiplerinin yaratıcısı gibi bir şekilde nida edilir, saygıya aykırı tâbirlerde bulunulmaz.'(3)

Müfessir Sabuni bu ayeti şöyle açıklar: 'En güzel ve en şerefli isimler Allah'ındır. Çünkü onlar en güzel ve en şerefli manaları bildirirler. O halde onu bu isimlerle anınız. Onun isimleri hususunda müş­riklerin yaptığı gibi haktan ayrılanları bırakın. Çünkü müşrikler Allah'ın isimlerinden isim türeterek ilahlarına vermişlerdir. Meselâ: Allah'tan Lât, Aziz'den Uzzâ ve Mennân'dan Menât isimlerini türeterek ilâhlarına vermişlerdir. Yaptıklarının cezasını ahirette çekecekler­dir.'(4)

Allah'ın güzel isimleriyle, Allah'a yaklaşmaya, ona dua etmeye ve onun rızasını kazanmaya çalışmalıyız.

2-"Allah, kendisinden başka hiçbir ilâh bulunmayandır. En güzel isimler O'nundur."(5)

Allah'tan başka ilah yoktur. Tek ilah, tek yaratıcı, tek hüküm koyucu odur.

En güzel isimler Allah'a mahsustur.

3-"De ki: "(Rabbinizi) ister Allah diye çağırın, ister Rahman diye çağırın. Hangisiyle çağırırsanız çağırın, nihayet en güzel isimler O'nundur." Namazında sesini pek yükseltme, çok da kısma. İkisi ortası bir yol tut."(6)

Bir görüşe göre; Hz. Muhammed (s.a.v)'in "Ey Allah'ım, ey Rahman!" diye dua ettiğini duyan müşrikler, "Muhammed iki tanrıya tapıyor" diye dedikodu yapınca bu ayet inmiştir.

Bu ayetten çıkan hüküm şudur: Allah'ın bütün güzel isimleriyle Allah'a hitapta bulunup dua etmek mümkündür.

Ayetin namazla ilgili kısmından anlaşılan şudur: Müşrikler, Hz. Muhammed (s.a.v.)'in yüksek sesle Kur'an okuduğunu duyunca kızıp hakaret ederlerdi. Bu sebeple Allah, Kur'an'ın namazda çok yüksek ve çok kısık bir sesle değil, orta bir sesle okunmasını emretmiştir.

Bir görüşe göre ise, buradaki salâttan maksat duadır. Bağırarak veya işitilmeyecek bir tarzda değil, ikisi arasında olacak bir şekilde, kemal-ı hürmetle dua etmek gerekir.

4-"O, yaratan, yoktan var eden, şekil veren Allah'tır. Güzel isimler O'nundur. Göklerdeki ve yerdeki her şey O'nu tesbih eder. O, mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir."(7)

Bu ayette ve bundan önce geçen iki ayette Allah'ın on yedi ismi art arda sıralandıktan sonra, güzel isimlerin ona mahsus olduğu ifade edilmiştir: "O, kendisinden başka hiçbir ilâh olmayan Allah'tır. Gaybı da, görünen âlemi de bilendir. O, Rahmân'dır, Rahîm'dir. O, kendisinden başka hiçbir ilâh bulunmayan Allah'tır. O, mülkün gerçek sahibi, kutsal (her türlü eksiklikten uzak), barış ve esenliğin kaynağı, güvenlik veren, gözetip koruyan, mutlak güç sahibi, düzeltip ıslah eden ve dilediğini yaptıran ve büyüklükte eşsiz olan Allah'tır. Allah, onların ortak koştuklarından uzaktır. O, yaratan, yoktan var eden, şekil veren Allah'tır. Güzel isimler O'nundur. Göklerdeki ve yerdeki her şey O'nu tesbih eder. O, mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir."(8)

Bu bölümde incelediğimiz Kur'an'daki dört ayette, en güzel isimlerin Allah'a ait olduğu ifade edilmektedir.

Bu ayetlerde sıralanan güzel isimler, Allah'ın 99 ismi sırayla izah edilirken açıklanacaktır.

Dipnotlar

1-Araf-180

2-DİB Kur'an Yolu Tefsiri, C: 2, S: 632

3-Ömer Nasuhi Bilmen, Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Meali Âlisi ve Tefsiri, C: 2, S: 1129

4-Sabuni, Safvetü't-Tefasir, C: 2, S: 377. 378.

5-Taha-8

6-İsra-110

7-Haşr-24

8-Haşr-22. 23. 24.