4-Allah'ın Basar Sıfatı

Basar, görmek demektir. 

Allah, her zaman, bütün varlıkları bütün boyutlarıyla görür.

İnsanın görmesi ile Allah'ın görmesi birbirine benzemez. İnsan, hava aydınlıksa ve gözlerinde de bir arıza yoksa baktığı şeyin dış yüzeyini görür. Allah ise koşullar ne olursa olsun, evrendeki her şeyi, her şeyin bütün cihetlerini, her şeyin dışını ve içini, her an ve eksiksiz olarak görür.

Kur'an'da Allah'ın basar sıfatını anlatan birçok ayet vardır.

Basar sıfatını anlatan ayetlerden bir kısmı şöyledir:

"…Allah, onların bütün işlediklerini görür."(1)

Allah'ın, insanların her yaptıklarını görmesi, onların en sonunda hesaba çekilmekten ve azaptan kurtulamayacakları anlamına gelmektedir.

"Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin. Kendiniz için her ne iyilik işlemiş olursanız, Allah katında onu bulursunuz. Şüphesiz Allah bütün yaptıklarınızı görür."(2)

Ömer Nasuhi Bilmen, bu ayetin son kısmını şöyle açıklar: '(Şüphe yok ki Allah Teâlâ İşlediğiniz şeyleri tamamıyla görücüdür.) Onun katında hiçbir âmel meçhul kalmaz, zayi olmaz. Binaenaleyh siz de düşmanlarınızın kâfirce tavsiyelerine bakmayın, güzel güzel amellerde bulununuz ki, mükâfatını göresiniz.'(3)

"…Allah'tan korkun. Bilin ki Allah, yapmakta olduklarınızı görür."(4)

"…Aranızda iyilik ve ihsanı unutmayın. Şüphesiz Allah yapmakta olduklarınızı hakkıyla görür."(5)

 "(Resûlüm!) De ki: Size bunlardan daha iyisini bildireyim mi? Takvâ sahipleri için Rableri yanında, içinden ırmaklar akan, ebediyen kalacakları cennetler, tertemiz eşler ve (hepsinin üstünde) Allah'ın hoşnutluğu vardır. Allah kullarını çok iyi görür."(6)

"Nûh'tan sonra da nice nesilleri helâk ettik. Kullarının günahlarını hakkıyla bilici ve görücü olarak Rabbin yeter."(7)

Ömer Nasuhi Bilmen, bu ayeti şöyle açıklar: 'Helak olan milletler için pek çok örnekler vardır. (Ve) Kısacası (Nuh'tan sonra nice nesillerden) küfür ve isyana düşmüş Ad ve Semud kavimleri gibi birçok toplulukları o kötü halleri sebebiyle (helak ettik) onları lâyık oldukları cezalara kavuşturduk. (Ve kullarının günahlarına Rabbin haberdar ve görücü olması kifayet eder) onları itikatlarına, niyetlerine, amellerine göre mükâfat ve cezaya uğratır. Hiçbir şey yüce zatına karşı meçhul kalamaz. Bir şahıs, yaptığı bir cinayeti başkalarından saklayabilir, kanunî cezadan kurtulabilir. Fakat kendisini Allah'ın azabından kurtaramaz. Artık ey son ümmet!. Siz de o geçmiş ümmetlerin hallerinden, tarihen sabit felâketlerinden birer ibret dersi alınız. Evet.. Ben komşularımın gözlerinden saklanabilirim. Fakat Allah Teâlâ benim gizlice yaptıklarımı da, açıkça yaptıklarımı da şüphe yok ki bilir.'(8)

"Rabbin rızkı dilediğine bol verir, dilediğine daraltır. Şüphesiz ki O, kullarından haberdardır, (onları) çok iyi görür."(9)

"Sana vahyettiğimiz kitap, kendinden öncekini (semavi kitapları) doğrulayıcı olarak gelen gerçektir. Allah, kullarının (her halinden) haberdardır, görendir."(10)

 "Size söylediklerimi yakında hatırlayacaksınız. Ben işimi Allah'a havale ediyorum. Şüphesiz Allah, kullarını çok iyi görendir."(11)

"Size söylediklerimi yakında hatırlayacaksınız. Ben işimi Allah'a havale ediyorum. Şüphesiz Allah, kullarını çok iyi görendir."(12)

"..Nerede olsanız, O sizinle beraberdir. Allah, bütün yaptıklarınızı hakkıyla görendir."(13)

Müfessir Sabuni, bu ayeti şöyle açıklar: 'Yüce Allah, ilmi ve kuşatmasıyla, herkesle beraberdir. İbn Abbas şöyle der; "Nerede olursanız olun, O sizi bilendir". İbn Kesîr de şöyle der: Karada veya denizde, gece veya gündüz, evlerde ve çöllerde, nerede ve nasıl olursanız olun, Yüce Allah sizi gözetleyici ve amellerinizi görücüdür. Bütün bunlar, aynı derecede O'nun bilgisindedir. Sözünüzü işitir, yerinizi görür, sırlarınızı ve gizli konuşmalarınızı bilir.(Muhtasar-ı İbn Kesîr, 3/445) Allah kulların işlerini gözetleyen, küçük-büyük her şeyden haberdar olandır.'(14)

Allah, her an, her şeyi bütün boyutlarıyla görür; onun görmesinin önünde bir engel yoktur.

Dipnotlar

1-Bakara-96

2-Bakara-110

3-Ömer Nasuhi Bilmen, Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Meal-i Alisi ve Tefsiri: C: 1, S: 106

4-Bakara-233

5-Bakara-237

6-Âl-i İmrân-15

7-İsra-17

8-Ömer Nasuhi Bilmen, Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Meal-i Alisi ve Tefsiri: C: 4, S: 1861

9-İsra-30

10-Fatır-31

11-Mü'min-44

12-Mü'min-44

13-Hadid-4

14-Sabuni, Safvetü't-Tefasir, C: 6, S: 322