Kıdem; Ezeli olmak, başlangıcı bulunmamak demektir. Bir başlangıcı olmadığı için Allah'a kadim denir.

Yüce Yaratıcının bir başlangıcı yoktur. Allah ezelidir. Geriye doğru ne kadar gidilirse gidilsin, Allah'ın var olmadığı hiçbir zaman dilimi yoktur. Aslında zamanı yaratan da Allah'tır. Geçmiş ve gelecek kavramları, bir bakıma bizim için geçerlidir.

Kıdem sıfatı, Allah'ın bir başlangıcı olmasını nefyeden selbi bir sıfattır. Bu sıfat, geçmişte var olamamayı Allah'tan selbeder, yani nefyeder.

Başlangıcı olmak, sonradan yaratılma anlamına gelir. Sonradan yaratılan bir varlık, kendisini sonradan yaratacak bir yaratıcıya muhtaçtır. Allah, ezelidir, sonradan yaratılmamıştır, kimseye ihtiyacı yoktur.

Kıdem sıfatının zıddı, hudus sıfatıdır. Allah kadimdir, Allah dışındaki bütün varlıklar hâdistir.

Şu ayetten, Allah'ın kıdem sıfatına sahip olduğunu anlıyoruz.

"O ilktir, sondur, zâhirdir, bâtındır. O, her şeyi bilendir."(1)

Elmalılı Hamdi Yazır, O ilktir, kısmını şöyle açıklamıştır: 'O'dur Evvel, her şeyden önce, başlangıcı yoktur ve her şeyin ilkidir. Çünkü varlıkların hepsinin başlangıcı ve hepsini ortaya çıkarandır.'(2)

Ayete'l-Kürsi'deki şu bölüm, anlam olarak, Allah'ın ezeli olma sıfatını da kapsamaktadır.

"Allah, kendisinden başka hiçbir ilâh olmayandır. Diridir, kayyumdur. ..."(3)

Ömer Nasuhi Bilmen bu bölümü şöyle izah etmektedir: '(Allah Teâlâ) o en kutsal zat, o Yüce Yaratıcı (ki ondan başka) bir yaratıcı ve ondan başka (bir mabut yoktur) ilahlık ve mâbutluk yalnız ona mahsustur. (Hayy ve kayyum olan odur) ezelî ve ebedî olan hayat onun hayatıdır. Onda yokluk ve zeval asla meydana gelmez. Ve o kendi zâtıyla varlığını devam ettirmektedir, varlığı gerekli olandır. Varlığında hiçbir kimseye muhtaç değildir. Bütün kâinatı yaratma, idare etme ve koruma ona aittir.'(4)

Bu hususta söylenecek son cümle şudur:

Allah kadimdir, ezelidir, başlangıcı yoktur.

Dipnotlar

1-Hadid-3

2-Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili, C: 7, S: 417

3-Bakara-255

4-Ömer Nasuhi Bilmen, Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Meali Alisi ve Tefsiri, C: 1, S: 265-266