Hürmüz bir İran şahıdır. Adil Nûşirevan'ın oğludur. Hicret yıllarında yaşamıştır. Anası Türk Hakanının kızı olduğu için kendisine Türkzâde denirdi. Fakat, basit ve zalim bir insandı.

Adi ruhlu olduğu için, kendisi gibi basit ve ahlâksız takımı ile görüşür, ciddi ve halkın sevgisini kazanacak çapta sayılı insanlardan nefret ederdi. Adeta, henüz yarası yeni deşilen Mezdekizm (Komünizm.) in ruh çöküntüsünün izini taşıyordu. Bu ruhun tezahürü olan itimatsızlık, kin, nefret, kan dökücülük ve zulüm bunun hasletleri halinde idi.

Oğlu Perviz'i çekememiş, onu Azerbaycan'a sürmüştü.Her zalim gibi korku, vehim içinde bulunduğu için evlâdına dahi itimadı yoktu. Halka karşı ise pek zalim idi. Hele İran halkının ileri gelenlerine hiç tahammül ve insafı yoktu. Halkın eşraf kısmından 13.600 inşanı sebepsiz yere idam ettirmişti. Ve zulüm ve rezilce hareketleri halkı bizar etmişti. 13 küsur senelik böyle bir zulüm hayatından sonra ayaklanan halk ve oğlu Perviz, Hürmüz'ün evvelâ gözlerine mil çekip hapsettiler. Sonra da onu tutup bir yayın girişi ile boğdular.

Vak'a şöyle geçti: Bu zalim hükümdarın kötülüklerine karşı halk, uzun müddet babası Âdil Nûşirevan'ın hatırı için sabır gösterdi. Fakat artık tahammül edilmez hale gelince ve düzeleceği yerde zulmünü arttırınca, halk, kıpırdamaya başladı. Bunu sezen dış devletler harekete geldi. Bir taraftan Bizans, bir taraftan Hazar hükümdarı ve diğer taraftan da Türk Hakanı saldırıya geçtiler.

Hürmüz'ün Rey'li bir kahraman kumandanı vardı: Behram Çupin... Hürmüz, bu adamı ordunun başına geçirerek Türk Hakanı üzerine gönderdi. Behram, bu seferde büyük başarı gösterdi. Türk ordularını yendi. Bir çok illerini istilâ etti. Türk Hakanı azledildi. Behram, tahta yeni çıkan Hakanın oğlu ile sulh anlaşması yaptı ve büyük ganimetlerle döndü.

Fakat Hürmüz, çok geçmeden Türk iline tekrar akında bulunması için Behram'a emir gönderdi. Fakat Türk Hakanı ile sulh anlaşması imzaladığını söyleyen Behram, bu emri red etti. Şah Hürmüz de emrinde ısrar edince, Behram, ordusu, ve kendisine iltihak eden halkla beraber isyan etti. Hürmüz, Behram'ın üzerine ordu gönderdi. Fakat, ordunun çoğu askeri de Behram'a iltihak etti. Ve Hürmüz mağlup duruma düştü. Bunu gören ve Azerbaycan'da sürgünde bulunan oğlu gelerek babasından bizar olan halkın da yardımı ile sarayı bastı, babasını yakalayıp azletti. Gözlerine mil çektirerek hapse attı ve yerine geçti.

Fakat kumandan Behram, onu tanımadı. Babasının tarafını tuttu. Esas maksat tahta geçmek olduğu için bu defa da babasının tarafını tutarak yeni şah Perviz'e karşı harekete geçti. Durumu güçleşen Perviz, Behram'ın gelip babasını tahta çıkarmasından veya babasının tahtı Behram'a bırakmasından korkarak etrafındaki adamlarla babası Hürmüz'ün kapalı bulunduğu yere gitti, onu yayın kirişi ile boğarak öldürdü. Ve bir zalim varlık daha toprağa serdi.

Bu vakıalar olurken, Medine şehrinde de şöyle bir hadise cereyan ediyordu: Hürmüz, yüce Peygamberimizin İslâmî neşre çalıştığını duymuş, pek kızmıştı. Adamlar gönderterek: "Medine'de bir arap, peygamberlik davasına kalkışmış, ülke min huzurunu kaçırıyormuş, ona gidin ve kendisini yakalayarak behemahal bana getirin" diye emretmiş ve adamları Medine'ye gelerek Hz. Muhammed (A.S.)' a emri tebliğ etmişlerdi. Adamlar yüce Peygamberimizi hemen alıp götürmek niyetinde ve ümidinde idiler. Peygamberimiz, o gece dinlenmelerini, ertesi günü yolculuk işini kararlaştırabileceklerini söylemişti. Onlar istirahate çekildiler.

Yüce Peygamberimiz de gece evine çekilerek durumu Rabbine arz ve bu zalim Hürmüz hakkında gereken ceza hükmünün tatbikini niyaz etti. Aynı gece İlâhî ceza, hükmü tecelli etti. Durum yüce Peygamberimize vahiy yolu ile müjdelendi.

Peygamberimiz, sabahleyin evinden çıktı. Hürmüz'ün adamlarını çağırttı, kendilerine İran'da geçen hadiseleri, Hürmüz'ün, oğlu Perviz tarafından katledildiğini ve Perviz'in tahta çıktığını haber verdi. Yaptıkları tahkikatta, durumun Hz. Muhammed (A.S.) in haber verdiği gibi olduğunu öğrenen elçiler de çâr-nâçar elleri böğürlerinde geri dönüp gittiler.