Ahmet Bey ve Mehmet Bey arasındaki çıkan ihtilaf nasıl çözülmelidir.

Ahmet Bey üretim ve pazarlama yapan A şirketinin sahibidir.

Ahmet Bey ve Mehmet Bey %50-%50 ortak olarak, sadece pazarlama yapan 5 adet mağaza açmak üzere B şirketini kuruyorlar. yeni kurulan B şirketinde Mehmet Bey 500 TL nakit sermaye koyuyor. Bu paranın tamamı yeni açılan mağazalarda, dekor yatırımı olarak kullanılıyor. Mağazadaki satılacak olan ürünlerin tamamı A şirketinden alınıyor. Hem A, hem de B şirketlerinin sevk ve idaresi Ahmet Bey tarafından yapılıyor. Mehmet Bey, işe hiç karışmıyor. 5 yıl beraberlik devam ediyor. Bu süre zarfında Mehmet Bey, ortak B şirketinden 300 TL kar payı alıyor.

5 yıl sonunda Ahmet Bey krize giriyor. A ve B şirketleri grup şirket olduğu için, iki şirket birlikte iflas ediyor. A ve B şirketinde çok ciddi miktarda borç kalıyor. Ahmet Bey elinden geldiği kadar firma ve devlete olan borcları ödemeye gayret ediyor. Mehmet Bey'e hiç bir şekilde borçlularla karşı karşıya getirmiyor.

A şirketinin bütün özel ve kamu borçlarını Ahmet Bey ödemeye çalışıyor.

B şirketinde ise tek borçlu firma A şirketi olduğu için özel borçlar Ahmet Bey tarafından kabul ediliyor. Fakat B şirketinin devlete 400 TL vergi ve sigorta borcu doğuyor. Bu borç tüzel kişilikte, ortaklara rucu etmesi gerektiği halde, borcu Ahmet Bey üstleniyor, devlete taksitlendiriyor, ödemeye başlıyor.

Kısaca B şirketinde, normalde borçlar ortaklara rucu etmesi gerektiği halde, (Mehmet Beyin yönetimde bir sorumluluğu olmadığı için,) Ahmet Bey devlet ve özel bütün borçları üstleniyor.

Mehmet Bey ise, A şirketi iflas ettiği için, B şirketini de peşinden iflasa sürüklediğini ve kendisinin şirkette sadece sermaye ortağı olduğunu ve sevk ve idareye karışmadığını, dolayısıyla başlangıçta şirkete koyduğu 500 TLnin geri ödenmesini talep ediyor. ve anlaşmazlık başlıyor....

Cevabımız:

a. Burada Mehmet bey, %50-%50 ortak olarak pazarlama şirketine 500 TL. sermaye yatırmıştır. Peki Ahmet beyin buna mukabil bu ortaklığa koyduğu -maddi veya manevi- katkısı nedir?

b. Acaba, Mehmet beyin bu sermayesine mukabil Ahmet bey de kendi şirketinin malını burada pazarlamak gibi bir katma değer mi ortaya koymuştur?

c. Anladığımız kadarıyla bu şirket "şirketu'l-emval" görünümündedir. Böyle bir şirkette kâr-zarar şirkete konulan sermayelerin oranlarıyla orantılıdır. Ancak burada Ahmet beyin şirkete koyduğu maddi veya manevi bir sermayesi görünmüyor. Bunun tespiti gerekir.

d. Şayet Mehmet beyin iddia ettiği gibi B şirketi A şirketine bağlı bir nevi şubesi gibi ise, bu takdirde A ve B şirketlerini bir arada mütalaa etmek gibi bir konum da sözkonusudur.

e. Bu şirketin kuruluş felsefesini ve ortakların sorumluluk alanlarını tam olarak bilmeden bir şey söylemek zordur.

d. Bizim önerimiz, durumunuzu Şifahi olarak tartışabileceğiniz bir hoca ile yüz yüze görüşmektir. Bunun en güzel yolu da bir müftülüğe gitmektir. Yahut da -burada sözkonusu ettiğimiz soruları ve benzerlerini açıklığa kavuşturacak ve konunun anlaşılmasına yardımcı olacak şekilde bir yazıyı Diyanet İşleri yüksek kuruluna göndermenizde fayda mülahaza ediyoruz.

Not. Bir hocamız şöyle diyor:

"B şirketi bir mudarabe ortaklığıdır. Zarar önce kârdan sonra sermayeden gider, Mehmet Beyin sermaye sahibi olarak isteyeceği bir şey yoktur.

Ancak B şirketinin alacakları A şirketinden olduğu için, Mehmet Bey varsa alacaklarını Ahmet beyden ister, alabildiği zaman alır "

Bu açıklamaya göre, Mehmet verdiği 500 TL'yi isteyemez.

Ancak, B şirketinin borcu varsa, bunun tahsilini A şirketinden isteye bilir. Zaten Ahmet bey o konuda bir boşluk bırakmamış, bütün borçları üstlenmiştir.