TAZİYE-1
Taziye, yakını vefat eden bir kimseyi ziyaret ederek baş sağlığı dileme, tesellide bulunma anlamında kullanılan bir terimdir.(1) Anadolu halkı müslüman olduktan sonra İslam’dan referans alarak taziyeyi kendi kültür, örf ve ananelerine göre uygulamıştır. Dolayısıyla taziye, sosyal hayatta bir adab-ı muaşeret olarak kültür halinde form bulmuştur.
Taziye, yakını vefat eden bir kimseyi ziyaret ederek baş sağlığı dileme, tesellide bulunma anlamında kullanılan bir terimdir.(1) Anadolu halkı müslüman olduktan sonra İslam'dan referans alarak taziyeyi kendi kültür, örf ve ananelerine göre uygulamıştır. Dolayısıyla taziye, sosyal hayatta bir adab-ı muaşeret olarak kültür halinde form bulmuştur.
Bediüzzaman Said Nursi Hazretlerinin buyurduğu gibi: 'Türkler ve Kürtler bin yıldır İslam'la mez(2) Taziye kelimesinin karşılığını Türkler; 'baş sağlığı', Kırmançlar; 'ser xoşi'(3), Zazalar; 'azayi' veya 'ser weşi', Farslar; 'ser selameti', 'azadari'(4)gibi sözlerle ifade etmişlerdir.
Taziyede kullanılan başlıca cümleleri ifade edecek olursak, bunlar: 'Allah rahmet eylesin'; 'Mekanı cennet olsun'; 'Allah gittiği yerde utandırmasın'; 'Allah taksiratını affetsin'; 'Geride kalanların başı sağ olsun'; ' Allah başka acı göstermesin'; ' Ölenle ölünmez, er geç hepimiz öleceğiz'; 'Allah iman Kur'an nasip etsin'; 'Nur içinde yatsın'; 'Toprağı bol olsun' ; ' Olmuş ile ölmüşe çare bulunmaz' gibi teselli verici veciz cümlelerdir.
Taziyeler genelde vefat edenlerin evlerinde olmaktadır. Ancak şehirleşmenin ve kentleşmenin sonucunda taziye merasimleri dernek ile vakıf lokallerinde, cami müştemilatlarında ve bazı belediyeler tarafından tahsis edilen taziye çadırlarında gerçekleştirilmektedir. Bu tarihi süreç içerisinde taziyelerde bazı bid'at ve hurafeler meydana gelmiştir. Dolayısıyla bazı din alimleri bu konuda taziyelerin İslam'a ters düşmemesi kaydıyla icra edilmesi için taziye adabları hakkında bazı eserler yazmışlardır. Örneğin: İbni Asakir; Ta'ziyatul Müslim an Ahihi, Ali el-Medaini; Et-tea'zi gibi eserleri yazmışlardır. Bütün İslami fıkıh kitaplarında 'ehkamul cenaiz' konu başlığı altında taziyeye yer verilmiştir.
Taziye toplumun kaynaşması, birlik ve beraberliği pekiştirmesi açısından devamlı büyük önem arzetmiştir. Çünkü taziyede din ve mezhep ayrımı güdülmeksizin komşuluk hakkı ve insani vazife olarak yerine getirilmesi toplumda ve vicdanlarda yer edinmiştir.
1.KUR'AN ve SÜNNETTE TAZİYE
a)Kur'an'da Taziye
İslam alimleri, taziyenin hayırlı ve faziletli bir amel olduğu için Cenabı Allah'ın Kur'an'ı Kerimde; 'Hayır ve takva üzerinde birbirinizle yardımlaşınız. Günah ve düşmanlık üzerinde birbirinizle yardımlaşmayınız.'(5) Ayetini esas kabul etmişlerdir.
Kur'an'da direk olarak taziyeyi işaret eden ayeti kerimede Cenabı Allah; 'Ve sizi mutlaka korku ve açlıktan ve mal, can ve ürün eksikliğinden imtihan ederiz. Ve sabredenleri müjdele.(6) Onlar ki, kendilerine bir musîbet isabet ettiği zaman: "Biz muhakkak ki Allah içiniz (O'na ulaşmak ve teslim olmak için yaratıldık) ve muhakkak O'na döneceğiz (ulaşacağız)" derler.'(7) Buyurmuştur. Bu ayette ölüm gibi bir müsibetle karşılaşıldığında sabır tavsiye edildiği ve bu tavsiyeye uyanların müjdelendiği vurgulanmaktadır. Sabır da ancak paylaşımla tekamül olur.
Kur'an'ın Asr suresinde sabrın kişiler arasında tavsiye edilerek yapılması vurgulanmıştır. Ayrıca musibete uğrayanların 'İnna lillahi ve inna ileyhi raciun'(Muhakkak biz Allah'tan geldik ve muhakkak biz O'na döneceğiz.) demeleri ayette tavsiye edilmiştir. Peygamber efendimiz (Sav) bir hadisinde; 'Birinize musibet geldiği zaman 'İnna lillahi ve inna ileyhi raciun' desin' buyurmuştur.(8)
b)Hadiste Taziye
Hadis 1: Peygamber efendimiz (Sav) şöyle buyurmaktadır: 'Komşunun hakkı; hastalandığı zaman ziyaret edersin, öldüğü zaman cenazesine katılırsın, borç istediği zaman borç verirsin, kusuru ve ayıbı ortaya çıktığı zaman örtersin, bir hayırla karşılaştığı zaman göz aydınlığı verirsin; başına musibet geldiğinde taziye verirsin, esen rüzgarı kapatmamak için binanı onun binasından yükseltmezsin, yemek kokusu ile onu rahatsız etmezsin şayet böyle bir durumda o yemekten ona ikram edersin.'(9) Bu hadiste sosyal hayatta adabı muaşeretin esasları belirtilerek taziyenin bir komşuluk hakkı olduğu belirtilmiştir.
Hadis 2: Peygamberimiz buyuruyor: 'Bir müslüman, müslüman kardeşinin başına gelen bir musibetten dolayı ona taziye verirse mutlaka Allah kıyamet gününde ona izzet ve şeref elbisesini giydirir.'(10) Peygamber efendimiz bu hadisi şerifte müslümana taziye yapmasının büyük bir fazilet olduğunu bildirmiştir.
Hadis 3: Peygamber efendimizin kızlarından birisi vefat eden oğlunun haberini Allah Resulüne gönderince Peygamber efendimiz haberi veren kişiye; 'Kızıma söyle her şeyin Allah katında belirli bir süresi vardır. Cenabı Allah'ın verdiği ve aldığı her şey onundur. Kızıma söyleyin sabretsin ve mükafatını Allah'tan beklesin' buyurmuştur.(11) Peygamber efendimiz musibetten dolayı kadere inanmayı hatırlatmış ve sabrı tavsiye ederek teselli vermiştir.
Hadis 4: Muaz b. Cebel'in (r.a) çocuğu vefat ettiği zaman Resul-i ekrem efendimiz bir mektup göndererek ona taziye vermiştir. Bu mektupta özet olarak; Allah'ın rahmnetine, mağfiretine ve hidayetine erişmek için sabretmek gerektiğini, ağlayıp sızlamanın ise gideni geri getirmeyeceğini ifade etmiştir.(12) Bu hadisi şerif bizlere taziyenin mektup, telgraf, telefon vb. gibi iletişim araçlarıyla da yapılmasının sünnet olduğunu göstermektedir.
Hadis 5: Hz. Peygamber (sav): 'Ölülerinizi sadece güzel taraflarıyla yad ediniz.'(13) Bu hadisi şerifte ölen kişinin kötü taraflarıyla yad edilmesi yasaklanmış ve iyi taraflarının da anlatılması tavsiye edilmiştir. Binaenaleyh, vefat eden kişinin taziyesinde güzel taraflarının anlatılması fazilet olarak kabul edilmiştir.
Hadis 6: Cerir İbnu Abdillah el-Becceli (R.a) anlatıyor: 'Biz (Rasulullah zamanında), cenaze sahibinin evinde toplanmayı ve (ev halkının da toplananlar için) yemek yapmalarını, yasaklanan matemden bir parça bilirdik.'(14) Bu hadiste taziye evinde oturmanın taziye sahiplerine yük olmanın, onlara hizmet ettirmenin ve onlara yemek hazırlatmak gibi ikramların doğru olmadığını beyan etmektedir.
Hadis 7: Allah Resulü Medine'de iken Şam yakınlarındaki Mute savaşında amcasının oğlu Cafer b. Ebi Talib şehit olduğunda, Resulullah (sav) etrafındakilere: 'Cafer'in ailesine yemek yapınız' buyurmuştur.(15) Peygamberimiz bu hadiste cenaze evine ve musibet zedelere yemek hazırlayıp götürmeyi tavsiye etmiştir. Bu emri bizim için bir sünnettir.
Hadis 8: Peygamber efendimiz (sav) buyuruyor: 'Ahiret gününe iman eden bir kadın üç günden fazla ölüsü için yas tutamaz ancak eşi ölürse dört ay on gün yas tutabilir.'(16) Bu hadisi şerifte üç günden fazla taziyenin yapılmamasına işaret edilmektedir ve üzüntüyü ifade eden her türlü davranış ve şekillerden kaçınmanın imanın gereği olduğu vurgulanmaktadır. Ancak bir bayan eşi öldüğü zaman dört ay on gün süresi içerisinde süslenmesi günah sayılmıştır.
Dipnotlar
1-TDV İslam Ansiklopedisi, C. 40, S. 202 md. Taziye.
2-Said Nursi, Mektubat, 26. Mektub, 3. Mebhas, 4. Mesele (Mealen).
3- Ziya Paşa, el-Hediyetül Hamidiyye fi lügatil Kürdiyye.
4-Hasan Amid, Ferhengi Farisi Amid, c. 1, md. Taziye.
5-Maide Suresi/2.
6- Bakara Suresi/155.
7-Bakara Suresi/156.
8-İbni Mace, Hadis No: 1598.
9-Taberani; El-Hindi, Kenzül ummal, Hadis No:24897.
10-Beyhaki; İbni Maceh, Hadis No: 1601.
11-Buhari, Hadis No: 1284; Buhari, Hadis No: 7448; Müslim, Hadis No:923.
12-Hakim, el-Müstederek, C. 3, s. 273.
13-Nesai, Hadis No: 1909.
14-İbrahim Canan, Kütüb-i Sitte Muhtasarı, c. 17, s.150.
15-Ahmed b. Hanbel, Müsned, c.3, s. 194; Tırmizi, Bab'ul Cenaiz 21; İbnu Mace, Bab'ul Cenaiz 59.
16-Buhari, Hadis No:1280; Müslim, Hadis No: 1490; İbni Hibban, Hadis No: 4304.
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
ECDADA KÖPRÜ OLMAK

Bakara sûresinin 134 ve 141. ayetlerinde mükerrer olarak, geçmişlerimizin hatalarından sorumlu
TEVESSÜL VE İSTİĞASE HAKKINDA ON NOKTA RİSALESİ-4

SEKİZİNCİ NOKTA Eğer söylenirse: İstiğase edenin işi, müşriklerin işi gibi değil midir?
TEVESSÜL VE İSTİĞASE HAKKINDA ON NOKTA RİSALESİ-3

BEŞİNCİ NOKTA Eğer biri derse; “Kabir ehline hitap eden ancak onların sebep ve yapan oldukla
EMANETİN ZAYİ EDİLMESİ

Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla... Ebû Hureyre’den (Radıyallahu Anh) rivayet edilen Buh
TEVESSÜL VE İSTİĞASE HAKKINDA ON NOKTA RİSALESİ-2

Eğer denirse; “Allah'tan başkası, diriltir ve öldürür dememiz caiz midir?” Biz deriz: Evet
TEVESSÜL VE İSTİĞASE HAKKINDA ON NOKTA RİSALESİ-1

Bu on noktayı yazan: Seyfi Asrî (hafizahullahu teala) Çarşamba günü Öğlen ile ikindi arası
KISA KISA NOTLAR-3

Çocuk ölü doğduğunda isim vermeye gerek yok. *Avukat suçluyu savunursa günahkâr olur. *Bir
TESADÜFÜN TESADÜFÜ (RASTLANTININ RASTLANTISI)

Not: Bu yazı alegorik ve fantastik anlatımla yazılmıştır. Bütün oluşçulara, şüphecilere
KISA KISA NOTLAR-2

Ortalama iki öğün yemek iyidir. Bazıları “bir kez yiyin” diyorlar. Ne 3 yap ne de 1 yap. Sa
KISA KISA NOTLAR-1

*Şevval ayında tutulan 6 gün orucu ara vererek tutmak efdaldir. *Abdest sıkışıkken cemaatl
BİR GARİP HEYKEL

Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla... Yakın tarihimizde dinler arası diyalog adına icrâ e
- İSLAM’A KARŞI İSLAM
- HAYAT-MEMAT(ÖLÜM) MESELESİ
- NAMAZIN RUHU HUŞU
- TESETTÜRÜN YOZLAŞTIRILMASI
- ZAYIF ATIN KIBLESİ OLMAZ
- MEHDİYİ BEKLEMEK DİNDE BİR BİD’AT DEĞİLDİR
- KAİNAT DENEN MESCİD
- HAYVAN KESİMİNDEKİ SIKÇA YAPILAN YANLIŞLAR
- ÂLİMİN HAYATI, ÂLEMİN HAYATIDIR
- CENNET VE CEHENNEMİN VARLIĞI KULLUK ŞUURUYLA ÇELİŞMEZ
- KÂİNATLA BİRLİKTE NAMAZ NASIL KILINIR?
- ŞİRK SAYILAN AKIMLAR (1)
- GİZLİ ŞİRK VE SEBEPLERİ
- TORUNUM GÜLCE BENİ ŞAŞIRTTI VE SEVİNDİRDİ
- ŞİRK VE ÇEŞİTLERİ
- TUHFE-İ RAMAZAN (RAMAZAN HEDİYESİ)-5
- HZ. MUSA’NIN (A.S) KUR’AN’DAKİ MEŞHUR DUASI
- KUR’AN’DA İRTİDAT EDENLER HAKKINDAKİ AÇIKLAMALAR
- TUHFE-İ RAMAZAN (RAMAZAN HEDİYESİ)-4
- İRTİDAT VE RİDDE HAREKETLERİ
- TUHFE-İ RAMAZAN (RAMAZAN HEDİYESİ)-3
- TUHFE-İ RAMAZAN (RAMAZAN HEDİYESİ)-2
- TUHFE-İ RAMAZAN (RAMAZAN HEDİYESİ)-1
- TUĞYAN VE TAĞUT
- FITIR SADAKASI
- 92 MADDE İLE EHL-İ SÜNNET AKÎDESİ
- ZEKÂT HAKKINDA ON ÜÇ SORUYA CEVAP
- ŞEYHÜLİSLAM M.SABRİ EFENDİ’NİN BİR TENKİDİNE BİR TAVZİH
- EN DOĞRU YOL

Allah'ın ayetlerine küfredenler, peygamberleri haksız yere öldürenler ve insanlardan adaleti emredenleri öldürenler; işte onlara acıklı bir azabı müjdele.
AL-İ İMRAN, 21.AYET
GÜNÜN HADİSİ
Yeryüzünde bir kötülük işlendiği vakit, ona şahid olan bunu takbih ederse (kötü olduğunu te'yid ederse), o kötülüğü görmemiş gibi zararından kurtulur. O kötülüğe şahid olmadığı halde, işittiği zaman memnun kalan kimse, sanki şahid olmuş gibi manen zarar
Ebu Davud, Melahim 17, (4345)
SON YORUMLAR
- Allah rahmet eylesin. Mekanı Cennet, makamı saadet olsun. âmin....
- Salih Ekinci hocaefendiye şükran borçluyuz. Yazılarının devamını bekliyo...
- İlahiyatçı hocaların bir kısmı medrese eğitimine merdiven altı eğitim d...
- Allah razı olsun. Güzel bir yazı. Tebrike der, devamını dileriz....
- Maşâallah Hocama. Mutedil, hastalıkalrın farkında, basiret ve ferasetli bir...
- Ahmed bey teşekkür ederim yorumunuz için. Ben kütüphanemdeki kitapları tan...
- selamün aleyküm mustafa hocamıza bu tahkikli ve tasnifli yazısından dolay...
- Ahmed Muhammed Şâkir, Umdetu't-Tefsîr ani'l-Hafız İbn Kesîr de eklenmeli...
- Çok güzel Allah razı olsun...
- Hocam, Allah razı olsun. Bir âyetin bir nüktesini anlamış oldum. Ki âyet A...
TARİHTE BU HAFTA
*Yavuz Sultan Selim'in Ridaniyye Zaferi(22 Ocak)
*Hz.Ali (r.a.) Efendimiz'in Şehit Edilmesi(24 Ocak)
*I.Murad Hân'ın Haçlı Ordusuna Karşı Sırpsındığı Zaferi(25 Ocak)
*Büyük Muhaddis ve Tarihçi İbn-ü Asâkir'in Vefâtı(26 Ocak)
*OSMANLI DEVLETİ'NİN KURU
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...