MÜSLÜMAN DENGELİ İNSAN DEMEKTİR
Kâinatta var olan astronomik denge, jeolojik denge ve çevre dengesi gibi, insanlık dünyasında da psikolojik denge, sosyolojik denge ve ekonomik dengelerin olması ge¬rekir. Her şeyden önce ferdî adalet anlayışını temsil eden psikolojik dengenin yerleşmesi şarttır
Kâinatta var olan astronomik denge, jeolojik denge ve çevre dengesi gibi, insanlık dünyasında da psikolojik denge, sosyolojik denge ve ekonomik dengelerin olması gerekir. Her şeyden önce ferdî adalet anlayışını temsil eden psikolojik dengenin yerleşmesi şarttır. Fertleri zalim olan bir toplumda adalet anlayışını beklemek safdilliktir. Her tarafta insanları zehirlemeye can atan bir istibdat ve tahakkümün fertlerinde yeşerdiği bir toplumda evrensel normlarıyla adalet ölçüsünü bulmak imkânsızdır. Bu sebeple, önce "dengeli kişilik" kavramının zihinlere iyice yerleşmesi gerekir.
Dengeli Kişilik
Yaratılışta var olan "kuvvetler ayrılığı" prensibinin göz önünde bulundurularak "ölçülü bir hayat çizgisinin takip edilmesi" demektir.
Bilindiği gibi, pek çok değişkenliğe maruz, zararlı şeylerden korunmaya ve yararlı şeylerden istifade etmeye muhtaç olan insan bedeninde iskân edilen ruhun yaşayabilmesi için "üç kuvvet" yaratılmıştır. Bunlardan "iştiha" kuvveti menfaat elde etmek, "öfke" kuvveti zararlardan korunmak, "akıl" kuvveti ise iyi ve kötüyü, kâr ve zararı birbirinden temyiz edip ayırmak için verilmiştir. Özgür iradeye dayalı bir seçimin yapılması ve "imtihanda fırsat eşitliği" ilkesinin bir gereği olarak tahdit edilmeden oldukça serbest bırakılan bu kuvvetlerin ifrat-tefrit ve orta yol [vasat] mertebeleri söz konusudur:
a) İştiha Kuvveti
Bu kuvvetin ifrat mertebesi "fücur"dur ki "haram helâl demeden ırzları, şeref ve namusları
ayaklar altına alma arzusu" olarak kendini gösterir. Tefrit mertebesi ise "hümud"dur ki ne helâle ne de harama iştihasının olmamasıdır. Vasat mertebesi "iffet"tir ki yalnız helâline iştihasının olmasıdır.
b) Öfke Kuvveti
Bu kuvvetin ifrat mertebesi "tehevvür"dür ki sahibi ne maddî ne manevî hiçbir şeyden korkmaz. Tefrit mertebesi "cebanet"tir ki lüzumsuz yere evham edip korkar. Bu kuvvetin vasat yanı ise şecaattır ki sahibi dinî-dünyevî hak ve hukuku için gerekirse canını feda eder, ancak meşru olmayan şeylere karışmaz.
c) Akıl Kuvveti
Akıl kuvvetinin ifrat mertebesi "cerbeze"dir ki "hakkı batıl, batılı hak olarak gösterebilen cerbezeci bir zekâya, demagojik bir yapıya sahip olmak" demektir. Tefrit mertebesi "gabavet"tir ki sahibinin hiçbir şeyden, ne dünyadan ne de ahiretten haberi vardır. Akıl kuvvetinin vasat mertebesi ise "hikmet"tir. Hikmet ehli bir kimse hakkı hak bilir, onu takip eder. Batılı [yanlışı] da batıl olarak bilir ve ondan uzaklaşmaya çalışır.(1)
Dengeli kişilik konusuna ışık tutan bir misalle bu konuya son noktayı koymak istiyorum: Bir kısım sahabiler, ahiret hayatını kazanmak için geceleri hep namaz kılacaklarını, gündüzleri oruç tutacaklarını, evlenmeyeceklerini, evli olanlar da eşlerine yaklaşmayacaklarını söylemişlerdi. Hz. Peygamber (a.s.m.), bu gelişmeyi duyunca onları şu sözlerle uyardı:
"Sizin şöyle şöyle dediğinizi duydum. Bakın, yemin ederek söylüyorum ki ben, Allah'a hepinizden daha çok saygılıyım. Bununla birlikte oruç tuttuğum günler de olur, tutmadığım günler de... Namaz da kılarım, uyku da uyurum, kadınlarla da evlenirim. Kim benim sünnetimden [yolumdan] yüz çevirirse benden yüz çevirmiş olur."(2)
Hadis-i şerifte şöyle buyrulmuştur:
"Şüphesiz ki Rabbinin senin üzerinde hakkı vardır, nefsinin de senin üzerinde hakkı vardır, ailenin de senin üzerinde hakkı vardır; o hâlde, her hak sahibinin hakkını ver."(3)
Tek cümleyle, dünya ahirete mâni olmamalı, ahiret de dünyaya engel teşkil etmemeli; makam ve mevkiler, ayrıcalık pozisyonunda olmamalı; zenginlerden fakirlere yardım akışını sağlayan yollar bulunmalı, ancak zenginlerin malı fakirlere peşkeş çekilmemeli; ailede karşılıklı saygı ve sevgi esas olmalı; karşılıklı hak ve ödevlere riayet edilmelidir.
Adaletin şaşmaz kaynağı, Kur'andır. İnsan fıtraten medenîdir. Yani tek başına yerine getirmekten âciz kaldığı birçok şeye muhtaçtır. Bu sebeple de diğer insanlarla teşrik-i mesai etmek mecburiyetindedir. Yukarıda açıklandığı üzere, insanların iç donanımını teşkil eden öfke, iştiha ve akıl kuvvetlerine bir sınır konulmamıştır. Çünkü Allah, imtihan gereği olarak insanları özgür bırakmayı murat etmiştir. Böyle olunca insanlar, ifrat ve tefritlerle toplum hayatında haksızlık ve zulümlere girmemek için adalete muhtaçtırlar. Ancak her ferdin aklı adaleti idrakten âciz olduğundan, küllî bir akla ihtiyaç vardır ki fertler o küllî akıldan istifade etsinler. Öyle küllî bir akıl ise ancak kanun şeklinde olur. Böyle bir kanunun düzgün ve doğru bir ölçüye sahip olması için, insanların bütün ihtiyaçlarını, onların ferdî ve içtimaî hayattaki sıkıntılarını bilen bir kanun koyucu tarafından vazedilmesi gerekir. Bütün bu vasıflara haiz olan ise ancak insanların yaratıcısı olabilir. İşte Kur'an, Allah'ın sözü olarak insanlığa 14 asır boyunca bu adaleti temin ettiği gibi, bundan sonra da temin etmeye selâhiyetlidir. Şunu hemen ifade edelim ki tarih içerisinde meydana gelen haksızlıklar, Kur'an'ın değil, ona uymayan insanların maharetidir.(4)
Dipnotlar
1-krş. Nursî, İşaratü'l-İ'caz, s. 23.
2-el-Buharî, Nikâh, 1.
3-el-Buharî, es-Savm, 51.
4-krş. Nursî, İşaratü'l-İ'caz, s. 84.
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DİĞER YAZILAR
KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-2

Eşlerin Birbirinden Üstün Oldukları Noktalar: Kur’ân, اِنَّ اَكْرَمَكُمْ ع
SORU SORMA AHLAKI

İlim talebesinin önem arz eden vazifelerinden biri bilmediği ve kapalı kalan hususları sormayı
İLİM ALINACAK ÂLİMİN ÖZELLİĞİ VE SEÇİMİ

Eğitimin esasını oluşturan ve öğrencinin eğitimde başarısı için temel dinamiklerden biri
KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-1

Aile Nedir? Kur’ân-ı Kerim’de, insanın beden, ruh ve aile sağlığı konusunda ihtiyaç duy
HÜR MÜSLÜMAN HANIMIN VASIFLARI:

-ALLAH’A KARŞI ADABI: 1-İmanlı, iffetli ve taatli olur. 2- Beş vakit namazını dürüst
İLMİ, SALİH VE EHLİYETLİ HOCALARDAN ALMANIN ZORUNLULUĞU

lmi hocadan almak, sahih ilmin anahtarı ve ilim talebesinin kurtuluş adresi ve zaferidir. Ehliyetl
İLİM TAHSİLİNDE ÂLİ HİMMET SAHİBİ OLMAK

Allah (c.c) gerek Yüce Kitabı'ndaki birçok ayet-i kerimede ve gerekse Elçisi aracılığıyla bi
İLİM TAHSİLİNDE VE ÖĞRETİMİNDE İYİ NİYET

Gizli ve aşikâr bütün işlerde iyi niyet, samimiyet ve ihlas her Müslüman için özellikle âl
ORYANTALİST TEZLERİ İSLAM DÜNYASINDA YAYMAYA ÇALIŞAN ÜÇ GRUP

A. Bilinçli Olarak Faaliyet Gösteren Münafıklar Birinci grup, Oryantalizmin üretip özenle be
HAKKA TALİP OLANLARA ÖNEMLİ TAVSİYELER

Hakka talip olana tavsiyem şudur: *Ey talip! Zenginlerle (ve idarecilerle) sadece, insanlara dokun
İSLÂM, BİLİME DÜŞMAN MIDIR?

Oryantalistlerden Ernest Renan ve Gromer, İslâm dininin bilim düşmanı olduğunu ve felsefe ve i
- İLİM TALEBESİNİN İHTİYAÇ DUYACAĞI MEZİYETLERİN ÖZETİ
- İLMİN KADRİNİ BİLMEK
- PEYGAMBERLERİN MASÛM OLUŞU
- BİR MEDRESE PROGRAMI ÖRNEĞİ
- ERZURUM TEDÂİLERİ-5
- ERZURUM TEDÂİLERİ-4
- ERZURUM TEDÂİLERİ-3
- ERZURUM TEDÂİLERİ-2
- HAK VE SALAHİYET ÇERÇEVESİNDE KADINLAR MESELESİ
- ERZURUM TEDÂİLERİ-1
- EHL-İ BEYT SEVGİSİ-2
- VAAZ VE NASİHAT ADABI
- EHL-İ BEYT SEVGİSİ-1
- TEZKİYE VE SİCİL AMİRLİĞİ
- İLMİ ARAŞTIRMALARDA İNSAFLI OLMAK VE HAKKA UYMAK
- BİR İRFAN OLUĞU; ARVAS SEYYİDLERİ-2
- İLİM TALEBESİNİN İHTİYAÇ DUYACAĞI MEZİYETLERİN ÖZETİ
- BİR İRFAN OLUĞU; ARVAS SEYYİDLERİ-1
- İSLAMİ İLİMLERLE UĞRAŞMANIN VE İLME TEŞVİK ETMENİN ÖNEMİ
- ORYANTALİST TEZLERİ İSLAM DÜNYASINDA YAYMAYA ÇALIŞAN ÜÇ GRUP
- GÖNÜLDEKİ ZÜNNAR
- İMAN PENCERESİNDEN MUSİBET VE HASTALIKLAR-3
- İMAN PENCERESİNDEN MUSİBET VE HASTALIKLAR-2
- HOROZ GEORGE VE ÖZGÜRLÜK
- MEVLİD MESELESİ VE ZAMANA UYARLI ÇEŞİTLENEN FETVALAR
- İMAN PENCERESİNDEN MUSİBET VE HASTALIKLAR-1
- ENGELSİZSİNİZ
- İSLAM’DA KADININ CEMİYET İÇİNDEKİ YERİ VE ROLÜ
- İSLAM’DA MÜSPET (POZİTİF) HAREKET

Rabbin için namaz kıl ve kurban kes.
Kevser:2
GÜNÜN HADİSİ
Âdemoğlu, kurban bayramı gününde kan akıtmaktan daha sevimli bir amelle Allâha yaklaşabilmiş değildir.
İ. Mâlik, Muvatta, Kuran 24; Tirmizî, Edâhî, 1; İbn-i Mâce, Edâhî, 3)
SON YORUMLAR
- İstifade etmek istiyorum....
- Bu hadiseler çok elzem bakışımi değiştiriyor masumane inkişafa sebep oluy...
- 18. Lem'a.. 19 değil...
- selamun aleyküm keşke bunlar kitap olsa?...
- "Vettakullahe ve yuallimeküm" "Siz Allah'tan korkarsanız, takva sahibi olursan...
- İnşallah düşünüyoruz..Biraz mesafe girdi araya..Kitaplarımızdan uzak kal...
- S aleyküm abiler... Bir şey soracağım kızılicaz notlarimizin devamı yok m...
- Harika...
- Doğumundan başlasaydınź ölümüne kadar yazsaydınız benim için daha fayd...
- Paranın M kemal olan kısmını değil de ters tarafını kullansanız daha iyi...
TARİHTE BU HAFTA
*Eğriboz Adası'nin fethi(12 Ağustos 1470)
*Kanuni Sultan Süleyman Han'in Tebriz'i fethi(13 Ağustos 1534)
*Haçlı Ordusu'nun Kudüs katliami (15 Ağustoz 1099)
*Gölcük Depremi(17 Ağustos 1999)
*Misak-i Milli'nin TBMM'de de kabûlü(19 Ağustos 1920)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...