Yıllar önceydi, M.E. B'ndaki bir sınav için Ankara'da bulunuyordum. Ankara soğuk, sınav zordu. Yollardaki sıkıntıların ötesinde bir de sınav yerinin kalabalığı vardı ki insanın asabını bozuyordu.

Derken sınav başladı. Soruları cevaplarken insan bildiği sorulara çok seviniyordu. Bilemediği sorulara üzülüyor "Keşke buna da çalışsaydım" diyordu. Bilemediği için hayıflanıyordu. Sınav stresi yetmemiş gibi bir de Ankara'dan geri dönüş geliyordu insanın aklına. Kalabalık şehirde otobüs beklemek de zordu, otobüse binmek de zordu, otobüsün içindeki kalabalığa tahammül etmek de zordu. Kalabalık otogarlar, uzun yollar, plansız molalar ve zamansız yemek vakitleriyle, ne olduğu belli olmayan yemekler bile sıkıntılıydı. İnsan sınavda bile sınava geldiği yeri değil de dönüp gideceği yolculuğu düşünüyordu.

Derken sınav bitti. Sınavın bitmesi insanın üzerinde bir rahatlama sağladı. Azıcık aklımız başımıza gelince, geldiğimiz andan itibaren topu topu 24 saat kalacağımız Ankara'nın son üç beş saatini değerlendirelim dedik. İnsan her zaman böyle büyük bir şehre gelemiyor. Değerlendirelim ama ne biliriz biz Ankara'yı? Nereyi, nasıl, kiminle gezeceğiz? Derken, doğru dürüst hiçbir yeri gezmeden, bir iki yemek yiyip, bir iki de çay içtikten sonra, dönüş güzergâhının başlangıcı olan otogara doğru yöneldik.

Bir günlük Ankara misafirliğinin ardından on beş on altı yıl geçti. Şimdi bu günlerde tam o an, yani Ankara'daki sınav anı aklıma geldi. Bir defa gelse hayal eder geçerdim. İki defa gelse düşünür geçerdim. Fakat kaç gündür sürekli aklıma gelip duruyor. O zaman biz de bu mana kuşunu yakalayıp değerlendirelim dedik.

Bir günlük Ankara misafirliğindeki bir sınav esnasında neler düşünmüştüm değil mi?

Bir, ben Ankara'da misafirdim ve geliş saatimden 24 saat sonra Ankara'dan ayrılacaktım.

İki, misafir olduğum Ankara'da bir sınavdaydım ve bu sınavın içindeyken sınavın dışındaki şeyleri düşündüğüm halde sınav sürüp gidiyordu. Bittiğinde bu sınavı ya kazanacaktım ya da kaybedecektim. Kazansam bir ömür boyu faydası olacaktı. Kaybetsem, bir ömür boyu bir sınavı kaybetmişliğin ezikliğini duyacaktım.

24 saatlik Ankara misafirliğini değerlendirmek de vardı işin içinde tabii. Sınavı kazanırsam, Ankara her zaman benim için değer taşıyan bir yer olacaktı. Kaybedersem, bu yer hep bu kaybedilen sınavı hatırlatacağı için beni üzen bir mana taşıyacaktı. Çünkü insanlar gezip gördükleri ve yaşadıkları yerleri üzerlerinde kalan intibalarla değerlendirirler.

Neyse aradan yıllar geçti şimdi ne Ankara'dayım ne de sınavdayım. Fakat o bir günlük Ankara misafirliğini ve oradaki sınav anını düşünüyorum hep.

Dünya, yer olarak 24 saatten oluşan bir misafirhane değil midir? Ama bir günlük değil de üç günlüktür dünya. Bu üç günlük dünyada ise her günü, her saati ve hatta her anı bir imtihandır. Ancak insan o imtihanda iken sınavdaki bilhassa bilemediği soruları çözemediği zaman sınav dışına çıkarak o anda işine hiç yaramayan hususları düşünür. Fakat yine de ne olursa olsun sınavda olduğunu ve üç günlük bu dünyadan gidişin yollarını ve durumlarını düşünmeden edemez. Gerçi biraz da üç gün misafir kaldığı dünyanın gezilip görülecek yerlerini merak eder ve gezip görmek ister ama bu istediği şekilde olamaz. Çünkü buna bir insanın ne zamanı, ne ilmi, ne de imkânı yeter.

Gün gelir sınavdaki bu fani insan göz açıp kapayıncaya kadar dönüş garına veya limanına varır da orada kendisini bekleyen bir gemiye biner. Derken gemiden bir ses duyulur:

-Demir almak zamanı geldi bu limandan.

Kim bilir belki de 24 saat misafir olduğum Ankara'da girdiğim sınavın sonucunu merak etmişsinizdir. Merak edin zararı yok, çünkü insan gerçek olan bu üç günlük dünya misafirhanesinin sınav sonucunu da merak eder. Fakat misafirlik bitip dönüş yolculuğu olmadıkça hiçbir zaman öğrenemeyecektir insan bu sınavın sonucunu.

Benim şimdi Ankara'daki bu sınavın sonucunu söylememin bir faydası yok. Söylesem ne olur, söylemesem ne olur, sınava ve sınav gününe faydası olmadıktan sonra.

Şimdi nasıl o sınavın sonucunu biliyorsam ama söylemenin bir faydası yoksa işte gün gelecek herkes de kendi üç günlük dünya sınavının sonucunu bilecek; ama bunu bilmenin ne kendisine ne de başkasına bir faydası olmayacak.

Dünya hayatının tümü imtihan, dünya mekânın tümü misafirhanedir. "Dünya bir misafirhanedir. İnsan ise onda az duracaktır ve vazifesi çok bir misafirdir ve kısa bir ömürde hayat-ı ebediyeye lâzım olan levazımatı tedârik etmekle mükelleftir. En ehemm ve en elzem işler, takdim edilecektir…" (Said Nursi, 20.Söz, Sözler, sayfa: 277)